NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Ik was er zelf niet bij in Den Haag. Toch geloof ik sinds gisteren het verhaal van oudere collega's dat voor pers en publiek de politiek van de jaren zeventig leuker was dan nu. Dat die leuke politiek weinig opleverde, doet daar niets aan af.

De twee afleveringen van De Illusie aan de Macht over het kabinet Den Uyl toonden politieke beelden die daarvoor en daarna nooit meer te zien zijn geweest. Premier Den Uyl die voor de camera een flinke hand studentenhaver in de mond giet en al kauwend begint te praten. Overtreding nummer één van de lessen van een moderne mediabegeleider. Ze stonden tijdens die borrel aan de twee uiterste kanten van de kamer, premier Den Uyl en de KVP-minister A. van Agt. De televisiemakers van de VPRO brachten de latere scheiding toen al duidelijk in beeld. ,,U kunt doodvallen, heeft hij gezegd'', stookt de interviewer tegen Den Uyl over Van Agt. ,,Dat is mij niet bekend'', antwoordt de premier met volle mond en hij neemt nog een flinke hap erbij. ,,Maar ik blijf alle tekenen van het ethische reveil (van Van Agt) op de voet volgen.''

Toen wekte de televisiecamera nog het ontzag dat de computer nu inboezemt. Je moest het oog van de vooruitgang vrij zicht geven. De televisie bezocht Den Uyls Buitenveldertse bungalow. Hij kon journalisten vertrouwen. Vaak waren ze op zijn hand. Zijn vrouw Liesbeth vroeg of hij 's avonds kwam eten. Hij twijfelde, gromde wat, maar natuurlijk zou hij tot drie uur de volgende morgen in Den Haag blijven vergaderen. Van Agt was moderner, want hij buitte het showelement van televisie uit. Hij was impopulair bij de pers, ging door voor een luie vakminister, maar zijn imago verwaarloosde hij niet. Carnaval sloeg hij niet over, zeker als de camera erbij was, en hij deed ook mee aan fietsraces. Goed gezien was het gebaar van Van Agt, inmiddels leider van het nieuwe CDA, op de dag dat het kabinet Den Uyl viel. De toenmalige minister van binnenlandse zaken, De Gaay Fortman en zijn collega van sociale zaken, Boersma, hadden nog overwogen aan te blijven. In zijn werkkamer volgde Van Agt met wat CDA-ministers op televisie hoe Den Uyl de Kamer inlichtte over de breuk in het kabinet. Terwijl Den Uyl al was begonnen, liep Van Agt naar de werktafel, overdekt met een dikke laag boeken en stukken (zomaar voor het oog van het volk, waar bleef u, voorlichters?), groef een sigarenkist uit en offreerde er een aan De Gaay Fortman. Die nam hem glimlachend aan. Zo was de eenheid van het CDA weer bezegeld. Daarna kwamen de woorden van Den Uyl over zijn 'bitterste ervaring'. Ook weer voor de camera, belde Van Agt Den Uyl op om hem te feliciteren met de 'waardige en indrukwekkende verklaring'.

Den Uyl won de verkiezingen met een historische winst van tien zetels. Hij had de tijd en de pers mee. Maar Van Agt won het politieke spel en dat heeft deze documentaire goed in beeld gebracht. Nu zou zo'n film niet meer kunnen. Zeven Nederlandse televisienetten en even zoveel camera's en microfoons staan in de rij. Omdat ze kunnen kiezen, voeren voorlichters en woorddraaiers de regie. Spontaniteit is vragen om moeilijkheden. Zo nu en dan komt er een minister tussen de klappende kaken van een interviewer maar daar blijft het bij. Nova bracht fragmenten vanuit de coulissen van de verkiezingscampagne van premier Kok, binnenkort als documentaire in uw theater en in januari op tv. Veel terugblikkende voorlichters, veel strategie. We zagen Kok naast een jonge man ongeduldig in de weer met een computermuis 'wat moeten we nou doen?'. Volgens een documentairemaker liet dit zien dat Kok 'dichter bij het jongere publiek stond'. Zeker, zeker. Zou Kok ook kunnen zwemmen? Verder die historische vergadering waarin twee verkiezingsdebatten met Marijnissen van de SP werden afgewezen. Je zou maar nodeloos fouten maken. Dat is pas verbeelding aan de macht.