NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

EINDELIJK KOMT de internationale gemeenschap in beweging om de uitwassen van de financiële crisis die door de wereld raast, te beteugelen. Dat is niets te vroeg. De ernstige recessie die sommige landen ondergaan, herinnert aan de jaren dertig, andere landen vrezen voor besmetting en overal worden de economische verwachtingen naar beneden toe bijgesteld. De financiële wereld balanceert op de rand van vertwijfeling. In korte tijd is de perceptie verschoven van geruststelling dat het allemaal zo'n vaart niet zal lopen naar de schok dat crisisbeheersing dringend nodig is.

De Franse president en de Britse premier hebben hervormingsplannen voor het Internationale Monetaire Fonds gepresenteerd. Ook de Amerikanen zijn in actie gekomen. Terwijl Washington maandenlang afgeleid werd door onthullingen over de seksuele avonturen van president Clinton, verspreidde de crisis zich steeds verder. Maar de afgelopen weken heeft Clinton, in een poging zijn reputatie als wereldleider op te poetsen, zich twee keer uitgelaten over ,,de ernstigste crisis van de afgelopen vijftig jaar''. Vorige week hebben de Amerikanen een voorstel gedaan voor een nieuw financieel mechanisme om landen die meegesleurd dreigen te worden door de financiële besmetting, tijdig tegemoet te kunnen komen. Dat plan is koel ontvangen door de Europese landen. Ten onrechte. Het is namelijk de eerste concrete poging om een institutioneel antwoord te vinden op de uitdaging van de ongebreidelde macht van het vrije kapitaalverkeer in de wereld.

WEL ZIJN ER ALLERLEI bezwaren denkbaar. Het IMF heeft geen geld. De Verenigde Staten proberen altijd op een koopje goede sier te maken. Laat de Amerikaanse regering eerst maar eens zorgen dat het Congres eindelijk instemt met de verhoging van de Amerikaanse bijdrage aan het IMF. Uiteraard moet dat gebeuren, en het is een teken van Clintons politieke zwakte dat hij daartoe tot nu toe niet in staat is geweest. En uiteraard moet het geld voor armoedeprojecten van de Wereldbank niet worden afgeroomd om liquiditeitscrises te bezweren. En nee, het is geen goed idee om een nieuw geldloket te creëren dat zonder duidelijke voorwaarden kan worden geopend. Als dat wel het geval zou zijn, zou het speculatie kunnen uitlokken, in plaats van voorkomen.

Maar hoe is de situatie op het ogenblik? Maleisië heeft het kapitaalverkeer aan banden gelegd en Rusland heeft eenzijdig zijn schulden waardeloos verklaard.

Door deze twee gebeurtenissen is de gebruikelijke kredietverlening aan alle opkomende markten, zowel aan overheden als aan particuliere bedrijven, van de ene dag op de andere drooggevallen. Uit angst om nog maar enig risico te lopen, hebben banken collectief de kredietkraan dichtgedraaid en trekt vluchtig buitenlands kapitaal zich haastig terug. Enorme, beweeglijke kapitaalstromen treffen kleine, kwetsbare financiële markten in opkomende landen, óók als in deze landen het macro-economische beleid deugt en het politieke bestuur fatsoenlijk is.

In dergelijke situaties, die zich op deze schaal nooit eerder hebben voorgedaan, moet het vertrouwen van de financiële markten op de een of andere manier worden hersteld. Dat kost tijd, vraagt om beleidsaanpassingen in de getroffen landen, maar ook om externe ondersteuning. Niet om een uitgebroken crisis te beteugelen, maar om te voorkomen dat een crisis door besmetting uitbreekt. De beschikbaarheid van een internationaal garantiefonds kan daarbij een vertrouwenwekkende rol spelen. Het kan helpen de cyclus van speculatieve aanvallen op de munten van steeds weer andere landen te doorbreken.

ANDERZIJDS - en dat kan niet vaak genoeg herhaald worden - doen speculatieve aanvallen zich altijd voor op munten van landen die economische zwakheden vertonen. Hoge kortlopende schulden in harde valuta, een overgewaardeerde munt, oplopende begrotingstekorten, chronische tekorten op de betalingsbalans, dit zijn allemaal signalen dat er iets structureel mis is met een economie. Landen met dergelijke tekortkomingen zijn de slachtoffers als financiële markten eenmaal bloed hebben geroken.

Het IMF beschikt over allerlei speciale faciliteiten die in de afgelopen decennia zijn ingesteld om aan de gevolgen van uiteenlopende omstandigheden, zoals hoge olieprijzen of dalende grondstoffenprijzen, het hoofd te bieden. Systematische ontregeling door internationale kapitaalbewegingen is een nieuw fenomeen en dat vraagt dringend om een nieuwe aanpak.

( a d v e r t e n t i e s )