NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE MEESTERS van het universum werden ze genoemd, de arrogante mannen van Wall Street die triomfen vierden in de financiële euforie van de jaren tachtig en negentig. De grootmeesters van het universum waren de managers van de zogenoemde hedge funds, speculatieve beleggingsfondsen die met geleend geld de grootste risico's namen. Hun posities konden waanzinnige winsten en even grote verliezen opleveren. Ze konden munten, koersen, markten, ja zelfs economieën van landen maken en breken.

Voor het eerst dreigde deze week een dergelijk speculatiefonds bankroet te gaan. Onder leiding van de Federal Reserve Bank van New York, onderdeel van het Amerikaanse stelsel van centrale banken, heeft een consortium van grote banken in allerijl een reddingspakket van maar liefst 3,5 miljard dollar bijeengebracht om een hedge fund te redden. Het is een reddingsactie geweest die ingrijpende gevolgen dient te krijgen voor de toekomst van de financiële sector.

Het Long Term Capital Management Fund stond bekend als 'te briljant om te mislukken'. Opgericht door een van de grootste ego's van Wall Street, met twee Nobelprijswinnaars en de elite van de Amerikaanse financiële wereld in de directie kón LTCM niet stuk. Dat dachten niet alleen de exclusieve beleggers, maar ook de banken die LTCM krediet verstrekten. Gisteren moest de oerdegelijk geachte Union Bank of Switserland bekend maken dat het een strop van 950 miljoen Zwitserse frank, 1,3 miljard gulden, had opgelopen door zijn betrokkenheid bij LTCM.

DE VERLIEZEN zijn een rechtstreeks uitvloeisel van de financiële turbulenties in de wereld die begonnen in Zuidoost-Azië. Vorig jaar beschuldigde de Maleisische premier Mahathir deze fondsen er nog van dat ze verantwoordelijk waren voor de speculatieve aanvallen op de Aziatische munten. Recentelijk klonken soortgelijke beschuldigingen uit Hongkong over de aanvallen op de Hongkong-dollar. Maar speculatiefondsen winnen niet altijd. Het Quantum Fund van George Soros - hoewel zelf al jaren niet meer actief nog altijd de verpersoonlijking van de hedge funds omdat hij in 1992 een miljard dollar verdiende op speculatie tegen het Britse pond - maakte onlangs bekend twee miljard dollar verloren te hebben op posities in Rusland.

Opmerkelijk genoeg hield LTCM zich niet bezig met exotische munten, maar met minieme koersverschillen tussen obligaties van de industrielanden. Ook deze markten raakten ernstig verstoord door de voortrollende sneeuwbal van crises. Ze hielden zich in ieder geval niet meer aan de gecompliceerde mathematische modellen van de financiële alchemisten en de gokposities die LTCM had uitstaan, verdampten.

DEZE GEBEURTENISSEN roepen vragen op voor de hele financiële sector en met name voor de toezichthouders. Speculanten weten dat ze grote risico's lopen, dus hadden de autoriteiten LTCM bankroet moeten laten gaan? Er waren zoveel grote financiële instellingen als kredietverstrekkers bij betrokken, dat de New Yorkse Fed kennelijk bevreesd was voor een 'systeemrisico', een besmetting met als gevolg de aantasting van de stabiliteit van het hele financiële systeem. Dat heeft men niet aangedurfd. Anders dan banken vallen hedge funds niet onder het normale toezicht van centrale banken. Hier gold voor het eerst dat ze 'te groot om om te vallen' zijn. In het geval van LTCM is de redding gekomen van betrokken financiële instellingen, onder zware druk van de Fed, maar niet met overheidsgeld.

De westerse overheden moeten zich hoognodig bezinnen op de rol van speculatieve fondsen. Die moeten om te beginnen meer openheid geven over hun posities. Ten tweede moeten er afspraken worden gemaakt over toezicht op hun activiteiten en ten derde moeten financiële instellingen die wel onder het reguliere toezicht van de centrale banken vallen, inzage geven in de kredietlijnen die ze bij dergelijke ongereguleerde fondsen hebben uitstaan.

CRISES EN CRASHES zijn daarmee niet uit te sluiten. Maar schokken zoals die zich de afgelopen week hebben voorgedaan kunnen hiermee enigzins worden gedempt, zodat argeloze beleggers niet worden geraakt door het hoog-risicozoekende gedrag van de voormalige meesters van het universum.

( a d v e r t e n t i e s )