NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

KESTER FRERIKS
De ogen van Donald Sutherland vergeet je nooit: koud, koel, onverschillig, en tegelijk intens, melancholiek. In de film The Eye of the Needle (1981) vertolkt hij een Duitse spion, die door samenloop van omstandigheden strandt op een eenzaam Engels eiland. Natuurlijk ontmoet hij daar een teleurgestelde vrouw, Kate Nelligan. Natuurlijk vermoordt hij haar invalide man David. En aan het eind van het verhaal, wanneer Sutherland met een roeibootje wil vluchten naar een gereedliggende Duitse onderzeeer, schiet juist zij hem dood.

De titel van de film is dubbelzinnig: door het oog van de naald, kun je erin lezen. Maar Sutherland heeft als bijnaam 'De Naald', dus heet de film naar zijn wapen: zijn ogen.

De film is razend spannend, en, terugdenkend, is het eigenlijk een allereenvoudigst verhaal, geinspireerd door de bestseller van Ken Folett. Sutherland seint vanuit Engeland informatie door over de door de Engelsen voorbereide aanval op Normandie dan wel Calais. Rustig vissend aan het water, tikt hij vanuit een picknick-mand troepentransport en aantal eenheden door. Hij dringt een goed gecamoufleerd vliegveld binnen, om te ontdekken dat alle toestellen van hout en geverfd linnen zijn. Louter een afleidingsmanoeuvre voor de Duitsers. Zijn manier van doden is treffend: tsjak, zonder omhaal van woorden een stiletto recht in het hart. Op de achtergrond klinkt dan een wijsje: 'It's a lovely thing'.

Spanning is een geheimzinnig fenomeen. In de scenes met de jonge moeder, de vrouw met wie Sutherland het bed deelt, wordt die veroorzaakt uit de angst dat hij ook haar zal neersteken. Want dat is de wet van de film: iedereen die 'Der Nadel' een strobreed in de weg legt, gaat eraan. Uiteindelijk schiet ze hem neer, en die laatste scenes zijn van een klassieke grootsheid. Sutherland, gewond door de kogels uit haar pistool, staat in zijn roeibootje tussen de rotsen. Achter hem de loodgrijze zee. Ze kijken elkaar aan, secondenlang. Liefde en haat vechten op Kate Nelligan's gezicht. Dan valt hij neer.

Het fijne van deze film is dat alle noodzakelijke ingredienten aanwezig zijn: oorlog, spanning, een vleugje erotiek, eenzame vrouw door zwervende man bemind, goed en kwaad. De vrouw heeft ook nog eens een vierjarig zoontje, dat aan het eind 'Mama, mama!' roepend de heuvels af rent. Happy end! Desondanks, of nee, juist daardoor, door deze beproefde middelen, loopt de spanning sterk op. Een schitterend bewijs van hoe met een vertrouwde methode een spionagethriller gemaakt kan worden.

Eye of the needle (Richard Marquand, VK'81), BBC1, 0.50-0.2.45u.