Zie ook:
TEKST  REGEERAKKOORD 
ARTIKELEN  OVER  HET  ONTWERP-REGEERAKKOORD 

Ministerie van Buitenlandse Zaken

J.VAN AARTSEN (VVD)
Snelle beslisser

Aantal ambtenaren: 3.900
Leeftijd: 55
Opleiding: Gymnasium-A, enkele jaren rechten Vrije Universiteit Loopbaan: medewerker en ambtelijk secretaris VVD-fractie; directeur Teldersstichting; secretaris-generaal Binnenlandse Zaken, minister van Landbouw

Welke ministerspost Jozias Johannes van Aartsen zou krijgen, bleef in de formatiecarrousel lang onduidelijk. Maar dat hij, als gedecideerde, snelle beslisser zeer gerespecteerd door zowel premier Kok als VVD-leider Bolkestein, een zware post zou krijgen, stond wel vast. Werd hij vier jaar geleden voor de verhoudingsgewijs 'lichte' post Landbouw gevraagd, en dat nog pas na bedankjes van andere VVD'ers, dit keer was hij kandidaat nummer één van zijn partij voor zowel Binnenlandse Zaken als Buitenlandse Zaken.

Door de manier waarop hij als debutant op het terrein van de landbouw, zonder de traditioneel belangrijke connecties of netwerken die CDA-voorgangers daar hadden, de ene na de andere crisis of bijna-crisis te lijf ging (met de varkenspest als zwaarste proef) werd Van Aartsen snel een politiek zwaargewicht. Zeker, in de agrarische wereld gold hij als een koele 'minister van de Randstad'. Maar ja, in de Randstad wonen veel kiezers en boze boeren daarbuiten willen nogal eens CDA stemmen.

Dankzij Van Aartsens eerste ministerschap werd in ruimere kring bekend wat sommigen allang wisten, namelijk dat hij, de zoon van een ARP-minister, thuis dagelijks het politieke bedrijf op het menu had. En dat hij, als gesjeesd student in 1969 medewerker van de VVD-fractie in de Tweede Kamer geworden, aan de hand van zijn mentor Hans Wiegel een ideale praktijkopleiding had gekend. Fractieleider Wiegel en Van Aartsen, destijds twee dertigers, schreven ooit - dat kon toen nog - op een achternamiddag het liberale verkiezingsprogramma.

Wiegel, in 1977 minister en vice-premier geworden, haalde Van Aartsen, toen directeur van het wetenschappelijk bureau van de VVD, de Teldersstichting, in 1979 naar Binnenlandse Zaken. Daar had hij een bliksemcarrière. Zes jaar na zijn aankomst als chef van het bureau van de secretaris-generaal was hij zelf de hoogste ambtenaar op Binnenlandse Zaken. In '86 vroeg Nijpels, de toenmalige VVD-leider, hem zelfs voor het ministerschap, na het overlijden van zijn partijgenoot Rietkerk. Maar Van Aartsen bedankte voor de eer, net als Wiegel, en toonde een fijne neus voor de toekomst van Nijpels, die even later door een coup van Bolkestein als VVD-chef sneuvelde.

Drie van de vier belangrijkste personen in Van Aartsens politieke leven - zijn vader, Wiegel en Bolkestein - zijn daarmee genoemd. De vierde is zijn vrouw, die op Landbouw wel gekscherend 'Hillary' wordt genoemd. Buitenlandse Zaken kan na vier jaar Van Mierlo een beslisser van het type-Van Aartsen gebruiken, bijvoorbeeld als het gaat om de herijking. Wel zal men daar hopen dat de minister namens Bolkestein niet te veel Euroscepticisme meebrengt. Wiegel vorig najaar in deze krant: ,,Hij zou een heel goeie minister van Buitenlandse Zaken zijn. Hij vindt de buitenlandse contacten interessant, spreekt zijn talen en heeft mooie streepjespakken aan.''