Nieuwsselectie: Media

U kijkt naar de website van NRC Handelsblad gedurende de periode 1995-2001. Bezoek ook de de huidige site.

NIEUWSSELECTIE
KORT NIEUWS
RADIO & TELEVISIE
MEDIA

Veel ophef, weinig feiten

Door onze redacteur MARGRIET OOSTVEEN
Wat is er na een week ophef over de Zandvoortse kinderporno-affaire aan feiten overgebleven? Hoe hard zijn de aanwijzingen?

ROTTERDAM, 25 JULI. Jawel, zegt de Belgische Werkgroep Morkhoven, er zijn vannacht contacten gelegd met Japan. ,,We gaan nu de kinderpornonetwerken in heel Azië in kaart brengen.''

Dat was gisteren. Acht dagen nadat het tv-programma Nova de vondst bekend maakte van computerdiskettes, videobanden en cd-roms vol kinderporno. Waaronder kinderporno van de ruwste soort. Het jongste misbruikte kind bleek nog een baby. De Werkgroep Morkhoven had het materiaal geleverd. En zei het gekregen te hebben van de in Italië vermoorde Gerry Ulrich, in leven computerhandelaar te Zandvoort. Woordvoerder Marcel Vervloesem werd niet moe de wereld te vertellen dat hij een groot, internationaal netwerk had opgespoord. Dat zich na een week dus ,,blijkt te hebben vertakt'' tot in Azië.

Veel van wat Vervloesem als 'nieuws' naar buiten bracht strandde al snel in overdrijving. ,,Drie persoonlijke brieven van koningin Beatrix'' die hij zei te hebben ontvangen bleken standaard-antwoorden op verzoekschriften. Getuigenissen over ,,een Nederlandse politicus'' die verdachte in de zaak zou zijn, bleken afkomstig van twee buitengewoon onbetrouwbare bronnen. De een lijdt aan een meervoudig persoonlijkheidssyndroom en werd na acht verhoren inzake de affaire-Dutroux door de Belgische justitie afgeschreven. De ander stond op de burelen van deze krant al bekend als een vasthoudende fantast.

Wat zijn na een week dan wèl de feiten? Voor Europese kinderporno-netwerken bestaan inmiddels ernstige aanwijzingen, maar nog geen afdoende bewijzen. Namen van een handvol beruchte pedofielen uit het zogenoemde 'Temse-netwerk' duiken op in adreslijsten van Gerry Ulrich èn in een adresboekje van diens vorig jaar overleden huisgenoot Leo van Gasselt. Ze zijn ook aangetroffen in de organizer van Ulrichs vermeende handelspartner Robby van der P., die vastzit in Pisa voor moord op Ulrich. Dat zeggen Marcel Vervloesem en ook Nova-redacteur Erik van Zwam, die van alle lijsten kopieën heeft gekregen. Er zijn ook aanwijzingen dat het Temse-netwerk kinderen door Europa smokkelde om ze later te misbruiken. Maar bewezen is een structurele kinderhandel door het Temse-netwerk nog niet.

Dan de kinderporno-vondst. Op de diskettes en cd-roms die Marcel Vervloesem vond staan inhoudsopgaven, waaraan te zien is dat er ,,tienduizenden'' plaatjes op staan. Gerry Ulrich beschikte bovendien over een zogenoemd bulletin board, een computersysteem dat met Internet is verbonden. Op een overzicht van deze bulletin boards bleek het ook na zijn dood nog vermeld te staan. Onder de naam Apollo, en omschreven als een verzameling van 30.000 plaatjes.

Maar op hoeveel van die plaatjes is daadwerkelijk kinderporno te zien? In het appartement van Ulrich vond de politie na diens dood nog veel meer materiaal dan dat waarover Vervloesem beschikte, zeiden rechercheurs off the record aan betrokkenen - niet aan Vervloesem zelf. Het 25 personen tellend onderzoeksteam van de politie Kennemerland dat op de zaak werd gezet, verwacht lang bezig te zijn voordat alles is bekeken. Dan pas zal duidelijk zijn op hoeveel verschillende afbeeldingen uit de collectie-Ulrich daadwerkelijk van kinderporno sprake is. Om hoeveel verschillende kinderen het gaat. Hoe jong zij zijn. Of hoe jong zij waren - wanneer de afbeeldingen zijn gemaakt, is ook nog niet duidelijk.

Nova heeft vrijwel geen kinderporno getoond. De beelden werden te schokkend geacht. Maar iedereen die zich serieus met de zaak bezig hield, mocht op de redactie komen kijken. Redacteuren van deze krant bekeken ongeveer 1.000 afbeeldingen. En schatten de hoeveelheid kinderporno op ,,pakweg 95 procent''. De Nova-redactie zelf heeft inmiddels een kleine 5.000 afbeeldingen kunnen bekijken, zegt redacteur Van Zwam. Met kinderen tussen ongeveer 1 en 17 jaar oud. Van der Zwam stelt dat de inmiddels tot 'babyporno' gedoopte afbeeldingen voorlopig een fractie van het geheel vormen. Nova vond daarvan tot dusver vier series. Een serie is een opeenvolgende reeks foto's van hetzelfde kind: baby aangekleed, baby steeds verder uitgekleed, baby grof misbruikt. ,,Het gaat vooralsnog om drie of vier baby's'', zegt Van der Zwam. ,,En de gelijkenis van twee baby's is zo groot dat het misschien om hetzelfde kind gaat.''

Als er een wereld- of Europa omvattend netwerk in kinderporno kan worden bewezen, blijft de vraag wat de omvang van het netwerk bepaalt. De hoeveelheid betrokken pedofielen? Die kan vermoedelijk nooit meer worden aangetoond. De gruwelijkste afbeeldingen uit de collectie-Ulrich, waaronder het zogenoemde 'Oh daddy'-filmpje van de verkrachting van een zesjarige, bleken afgelopen dinsdag nog steeds via Interhet verkrijgbaar. Ze waren door liefhebbers gekopieerd, en later weer via Internet gestuurd. Aantoonbaar vanuit de Verenigde Staten, en wie weet vanuit welke landen ter wereld nog meer. Gisteren meldde de Duitse politie dat in de computer van een donderdag gearresteerde man 40.000 afbeeldingen van kinderporno is aangetroffen.

Overigens is het nog steeds mogelijk dat ook Ulrich zo aan zijn kinderporno kwam: door afbeeldingen van Internet te kopiëren, en via zijn bulletin board verder te verspreiden. Dat hij de kinderporno ook persoonlijk liet maken is nog niet bewezen. Wel dat hij zijn eigen afnemers vijftig gulden vroeg als toegangsprijs voor zijn bulletin board.

Misschien zijn de makers van de kinderporno uit de collectie-Ulrich binnen afzienbare tijd op te sporen - mits voormalige rechercheurs van de grotendeels opgeheven kinder- en zedenpolitie nog voldoende kennis paraat hebben en het vermeende Temse-Netwerk voldoende aanknopingspunten biedt. Dát is real life; over echte Europese asfaltbanen zijn dan door echte rechercheurs echte verdachte pedofielen op te zoeken. Op de electronische snelweg daarentegen, kan opsporen wat de Nederlandse politie en justitie betreft op òntsporen uitdraaien. Het gebrek aan kennis over de opsporing via Internet is nog te groot, beaamden politiefunctionarissen deze week. Justitie blijft stellen dat ,,eraan wordt gewerkt''.

Hamvraag blijft na een week van grove feiten, griezelige suggesties en vooralsnog onbewijsbare complottheorieën: Welke kinderen zijn daadwerkelijk misbruikt? Dat vooralsnog 'slechts' drie of vier kinderen uit de omvangrijke collectie-Ulrich baby's blijken te zijn, doet aan lot van de anderen die inmiddels zijn waargenomen niets af. Maar met hoevelen zij werkelijk zijn, hoe ernstig misbruikt zij zijn en wanneer dat is gebeurd zal pas blijken als van de tienduizenden afbeeldingen in de gehele collectie-Ulrich is bekeken. Plaatje na plaatje. Dan volgt de vraag waar de kinderen nu zijn. En hóe zij inmiddels zijn.

Zie ook:
Subsidie voor het Nederlandse meldpunt (24 juli 1998)

Verdeeld ten strijde tegen kinderporno (24 juli 1998)

Minister: meer mensen in strijd tegen kinderporno (23 juli 1998)

Kinderporno via Internet en ondergronds (23 juli 1998)

'Zonder samenwerking komen we geen stap verder' (23 juli 1998)

'Europa kan weinig doen tegen kinderporno' (23 juli 1998)

Koningin met brieven om hulp gevraagd (21 juli 1998)

Van der P. 'sprak met Nederlandse politie' (21 juli 1998)

'Conventie VN tegen kinderporno Internet' (21 juli 1998)

Kinderporno nog steeds op Internet te zien (21 juli 1998)

'Werkgroep porno doet nog onderzoek' (21 juli 1998)

Schokkende beelden uit Zandvoort (21 juli 1998)