NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

PUUR PARLEMENTAIR gezien had de uitslag van de Japanse Hogerhuisverkiezingen dit weekeinde niet zoveel te betekenen. In het Lagerhuis beschikt de Liberaal-Democratische Partij over een comfortabele meerderheid.

Waarom premier Ryutaro Hashimoto er dan toch de brui aan heeft gegeven, heeft te maken met specifiek Japanse omstandigheden. De Japanse economie is nu al jarenlang in de problemen zonder dat opeenvolgende regeringen van verschillende kleur en achtergrond of de politiek in het algemeen daaraan iets hebben kunnen veranderen. Hashimoto's vertrek is dan ook meer een rituele handeling dan het plaatsmaken voor een leider die wel een oplossing op zak heeft. De Amerikanen beginnen dat te onderkennen. Op reis in Afrika verklaarde minister van Financiën Robert Rubin dat de naam van de nieuwe Japanse premier niet het belangrijkste is. De inhoud van het beleid van een nieuwe regering zal zijn oordeel bepalen.

Er lijkt een zekere gelatenheid uit Rubins woorden te spreken. In een recent vraaggesprek met de Financial Times onderstreept hij dat regeringen niet langer alleen maar verantwoordelijkheid dragen tegenover hun eigen burgers, maar ook tegenover de burgers van de wereld. In die uitspraak schuilt een niet eens zo verholen oproep aan Japan om nu eindelijk eens orde op zaken te stellen; tegelijkertijd geeft hij de moedeloosheid aan die zich ten aanzien van Japan van de Amerikanen meester maakt. Dan maar liever China dat de laatste maanden zo manhaftig heeft meegewerkt om de Aziatische crisis in te dammen.

OOK DE UITSLAG van de jongste Japanse verkiezingen geeft Washington weinig hoop. De regering mag een nederlaag hebben geleden, de kiezers hebben geen duidelijke aanwijzing gegeven hoe het nu verder moet. De verdere aanpassing aan Westerse marktnormen die de Amerikanen met zoveel woorden van Japan eisen loopt niet noodzakelijkerwijs parallel aan wat het Japanse electoraat voor ogen staat, wat dat ook is. Eerdere experimenten met politieke hervormingen in de Hosokawa-periode (1992-'93) zijn uiteindelijk in politieke en electorale verwarring ten onder gegaan. Van de hervormers die zich nu aandienen en die vooral steun vinden onder stedelijke kiezers, moet worden afgewacht of zij zich tot een alternatief voor het tegenwoordige bewind kunnen ontwikkelen.

Dat Japan toe is aan ingrijpende aanpassingen van zijn economie, laat zich niet tegenspreken. Maar of de zware druk die de Verenigde Staten op de Japanse regering uitoefenen tot resultaat zal leiden, is de vraag. In Foreign Affairs, het tijdschrift van Amerika's politieke establishment, schrijft dezelfde Hosokawa dat het tijd is voor de Amerikaanse strijdkrachten om zijn land te verlaten. Dat wijst, ondanks alle zwarigheden waarmee de Japanners momenteel hebben te kampen, op ingrijpende veranderingen in de verhouding tot Japans traditionele bondgenoot, en niet alleen bij de verlamde meerderheidspartij maar ook bij Japanners van wie het Westen nog niet zo lang geleden meer begrip verwachtte.

DE GLOBALISERING beleeft haar ebtij. Dat betekent niet het einde van een beweging waarin, zoals minister Rubin onderstreept, de verantwoordelijkheid van allen tegenover allen toeneemt. Het houdt wel in dat globalisering op den duur niet eenrichtingsverkeer kan blijven waarin één partij de richting voorschrijft. Alleen al de Aziatische crisis zelf is niet eenduidig. Als dat zo is kan ook de aanpak niet eenzijdig zijn.