NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door JOCHEN VAN BARSCHOT
AMSTERDAM, 19 MEI. De VARA neemt een loopje met de arbeidsvoorwaarden van zijn medewerkers, vinden de redacties van de programma's B&W, Spijkers met Koppen, Spijkers, Lagerhuis, MiddagEditie, Zembla, Jules Unlimited en Kassa.

De journalistenvakbonden sturen vandaag een brief op poten aan VARA-voorzitter Vera Keur, waarin ze eisen dat de omroep de tachtig freelancers die aan deze programma's meewerken compenseert voor de inkomensachteruitgang die de wet Flexibiliteit en Zekerheid na 1 januari voor hen met zich meebrengt. Zo niet, dan weigeren zij contractbesprekingen voor het nieuwe seizoen en dreigen de programma's zonder redactie te komen zitten.

De freelancers waren onaangenaam verrast door een brief die ze op 10 april kregen, waarin Keur stelt, vooruitlopend op de invoering van de nieuwe flexwet, de huidige freelance contracten van de redacteuren alvast te willen vervangen door CAO-contracten. De wet Flexibiliteit en Zekerheid, die 1 januari 1999 ingaat, legt de mogelijkheid voor werkgevers om werknemers jaar in jaar uit op freelance basis in te huren aan banden. Wie langer dan drie maanden voor dezelfde baas werkt heeft recht op een arbeidsovereenkomst en ressorteert voortaan onder een CAO. De nieuwe flexwet is bedoeld om de rechtspositie van tijdelijke werknemers te verbeteren. Geen overbodige luxe bij de omroep, die erom bekend staat van seizoen tot seizoen te bekijken of zijn losse medewerkers het jaar daarop mogen terugkeren.

Toch dreigt de overstap naar een CAO-contract de freelancers die minder dan twaalf maanden per jaar bij de omroep kunnen werken te duperen. Veel omroepmedewerkers hebben daarmee te maken. De redactie van programma's die een 'zomerstop' kennen bestaat voornamelijk uit freelance journalisten die de omroep inhuurt voor de periode dat hun programma loopt. Meestal is dat negen maanden. In de zomermaanden valt het merendeel van hen terug op een WW-uitkering.

Freelance omroepmedewerkers gaan er onder de omroep-CAO zo'n twintig procent - ongeveer 1000 gulden - in inkomen op achteruit. Zij ontvangen als freelancer namelijk een hoger salaris als compensatie voor de pensioenopbouw, ziektekostenverzekering, vakantiedagen en decemberuitkering die zij niet hebben en CAO-contractanten wel. Voor omroepwerknemers die het hele jaar door werken maakt het, qua netto-inkomen, niet zoveel uit of ze freelance of op contractbasis werken. De freelancers die drie maanden per jaar in de WW zitten merken het verschil echter wel. De hoogte van hun uitkering wordt immers gebaseerd op het laatst verdiende inkomen. Als het salaris twintig procent lager uitkomt, daalt de WW-uitkering evenredig mee.

,,Nu zouden wij natuurlijk het liefst helemaal niet de WW in hoeven'', zegt een woordvoerder van de VARA-freelancers, ,,maar de VARA wil ons geen jaarcontract geven''. Daar komt bij dat de uitvoeringsinstellingen (uvi's), die de uitkering verstrekken mogelijk door een beleidswijziging helemaal geen WW meer uitkeren aan 'seizoenarbeiders'. Journalisten die jaar in jaar uit volgens hetzelfde patroon - negen maanden wel, drie maanden niet - werken beschouwen de uvi's voortaan waarschijnlijk ook als seizoenarbeider.

VARA-voorzitter Keur heeft de freelancers en de bonden afgelopen weekeinde in een brief laten weten niet genegen te zijn hun langere contracten aan te bieden. ,,De duur van de contractering blijft gekoppeld aan de duur van de programmacycli'', schrijft ze. De overgang naar CAO-contracten ,,geschiedt bij voorkeur budgetneutraal''. Meer geld is dus niet beschikbaar.

,,De VARA maakt zichzelf volstrekt belachelijk'', zegt een redacteur van het actualiteitenprogramma MiddagEditie. ,,En dat voor een omroep die eens socialistisch was.'' De freelancers van de VARA hebben zich intussen verenigd en hielden gisteren met de bonden een actiebijeenkomst. Afgesproken is voorlopig te volharden in het standpunt om geen contractbesprekingen te beginnen met de VARA.

P. Oudhoff van de journalistenvakbond NVJ stelt VARA-voorzitter Keur vandaag in een brief voor alle vakantie- en ATV-dagen die de betrokken redacteuren gedurende de negen maanden van het seizoen opbouwen op te sparen. ,,De medewerkers zijn bereid hun vakantie pas op te nemen als het seizoen voorbij is. Hierdoor kan het contract met twee maanden verlengd worden.'' De VARA liet vanochtend weten dat dit voorstel bespreekbaar is.