NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Frits Abrahams
De trouwe lezers van ex-professor psychologie René Diekstra moeten gisteren een slag in het gezicht hebben gekregen. Dat Diekstra teksten uit andermans boeken had overgeschreven, daar zouden ze misschien nog mee kunnen leven. Want die teksten konden op zichzelf nog wel van waarde zijn.

Maar wat hoorden ze Diekstra nu opeens in Buitenhof beweren? Hij had na zijn plagiaataffaire aan bezinning gedaan en was opeens tot heel andere psychologische inzichten gekomen. ,,Als psycholoog heb ik jarenlang gedacht dat ik met het verleden niks te maken had, dat het alleen om het hier en nu ging. Jarenlang heb ik de psychoanalyse verketterd. Maar ik heb nu gemerkt dat ik het verleden al die tijd niet onder ogen wilde zien.''

Een analytische therapeut had Diekstra geleerd dat de sleutel voor zijn gedrag in zijn jeugd lag. Hij komt uit een gezin van elf kinderen waarin het moeilijk was om aandacht te krijgen. ,,Een van de dingen die je gemakkelijk ontwikkelt in zo'n gezin is de houding: wat wil die ander van mij, en niet: wat wil ikzelf.''

Daardoor had Diekstra - wij blijven nog even op de rand van zijn divan zitten - in zijn latere leven ,,teveel op mijn bord genomen waardoor je onzorgvuldigheden begaat''.

Hoe moet dat nu met de herdruk van zijn oude boeken? Een inlegvel met de tekst dat hij zo'n boek geschreven heeft vóór zijn ontdekking van de psychoanalyse? Dat hij sommige teksten beter niet had kunnen overschrijven, niet alleen omdat ze van anderen waren, maar ook omdat ze verkeerde inzichten bevatten?

De psychoanalyse moet Diekstra een probaat handvat hebben verschaft om de rol te kunnen blijven spelen, die hij vanaf het begin in zijn affaire heeft aangenomen: die van slachtoffer. Ook in Buitenhof volhardde hij in deze houding. Hem was onrecht gedaan, ,,een aanzienlijk deel van Nederland is op mijn scalp uitgeweest'', de sancties waren te ver doorgeslagen et cetera.

Van Ingen vroeg hem of hij zich kon voorstellen dat de universitaire wereld hem wangedrag verweet. Nee, dat kon hij zich niet voorstellen, ,,want wangedrag betekent dat je de vooruitgang van de wetenschap belemmert''. Hijzelf had alleen wat slordigheden ('overschrijffouten') begaan, ,,en dat is geen doodzonde''.

Misschien kun je uit oogpunt van zelfbehoud geen andere houding van iemand in zo'n situatie verwachten. Of word ik nu té psychoanalytisch?

Ik zou trouwens willen dat er psychoanalytici waren die het gedrag van onze voetbalsupporters konden verklaren. Hoezeer de sfeer rond het topvoetbal verziekt is geraakt, bleek uit de reacties van de spelers na afloop van Ajax-PSV.

,,Ik erger me wild'', zei Danny Blind, ,,ik begon niet geconcentreerd aan de wedstrijd. Wat er om mij heen gebeurt, houdt me al weken bezig.'' De SBS6-verslaggever was zo verbouwereerd door deze reactie dat hij vergat door te vragen. Ajax-voorzitter Van Praag zei: ,,Ik zag op de tribune vieze, zwetende tatoelijven die alleen maar om zich heenkeken om andere mensen te treffen, het was walgelijk.'' Netwerk liet coach Leo Beenhakker later zeggen: ,,Ik vind het bedreigend. Ik word er letterlijk en figuurlijk misselijk van.''

De associatie is misschien te ver gezocht, maar ik moest later op de avond weer aan die supportersrazernij denken bij het zien van de Franse documentaire L'Etang de Berre bij de VPRO over het oprukken van extreem-rechts in Zuid-Frankrijk. Een cameraploeg volgde een jaar lang de gang van zaken in het stadje Vitrolles, waar het Front National bij de verkiezingen een meerderheid heeft gehaald.

Wat in die reportage oplaaide aan agressie, vreemdelingenhaat en racisme, loog er niet om. En het werd allemaal geuit door keurig uitziende vadertjes en moedertjes. Als zij een alliantie aangaan met 'die vieze, zwetende tatoelijven' van Van Praag, kunnen er nog vreemde dingen gebeuren in Europa.