NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

FRITS ABRAHAMS
Hoe houden we de katholieke kerk van Nederland overeind? Hoe moet het nu verder met het Britse koningshuis? En wat is precies een 'Jan Pilo'? Allemaal vragen die zich op een normale, doordeweekse avond aan de tv-kijker kunnen voordoen.

Laten we beginnen met de katholieke kerk, want die heeft onze aandacht het meest nodig. EO's Andries Knevel ontving in zijn praatprogramma Wim van der Valk, gewezen zakenman en nu deken van Weert en adviseur van de Limburgse bisschop. Als katholiek zou ik me wel tweemaal bedenken voor ik bij Knevel ging zitten, want reken maar dat hij met volle teugen geniet van de roomse verloedering. Maar Van der Valk zal beseffen dat zijn kerk niet bij de KRO alleen kan leven.

,,De katholieken hebben te veel tegen de pastoor geleund'', verklaarde hij de terugval van zijn kerk. ,,Toen de pastoor viel, viel alles. Bovendien wordt het katholicisme veel meer als cultuur beleefd dan als persoonlijk geloof. Dat is een enorm probleem.''

Van der Valk spreekt veel mensen die zich katholiek noemen, maar na enig doorvragen naar hun geloofspraktijk moet hij vaak concluderen: ,,Jullie zijn niet katholiek.'' Ze moeten weer vaker naar de kerk, drie keer per jaar is veel te weinig. Hier dient zich echter een moeilijkheid aan die Van der Valk onbesproken liet: als ze weer vaker naar de kerk gaan, dreigen ze dan niet in de oude fout te vervallen: leunen tegen de pastoor? Trouwens, wás dat wel zo'n 'fout'? Wie vroeger niet tegen de pastoor leunde, werd al gauw voor afvallig versleten.

Wat uit het optreden van zo'n kerkelijk leider vooral spreekt - alle ogenschijnlijke, zelfverzekerde monterheid ten spijt - is een fundamentele onzekerheid over de gewenste koers van zijn instituut. Hetzelfde verschijnsel konden we tegenkomen in een reportage van BBC's Panorama over het Britse koningshuis.

Er moet wat veranderen in dat vermolmde instituut, daar bleek iedereen het over eens. Colin Byrne, voorlichter van Labour, zei: ,,Modernisering is geen optie, het is een noodzaak.''

Er kwamen allerlei insiders aan het woord, zelfs enkele adviseurs van de koninklijke familie. Allen benadrukten de noodzaak van hervormingen. Sommige zijn al in gang gezet: de koninklijke familie slankt af - dat wil zeggen: meer leden aanvaarden een gewone positie in de samenleving - en probeert te bezuinigen.

Dat zijn echter cosmetische ingrepen. Essentiëler is de vraag: kunnen Charles en zijn moeder die modernisering dragen? Daarover konden de adviseurs zich uiteraard niet uitlaten. Eén van hen wist wél 'absolutely' zeker dat de koningin er nog steeds niet over piekert af te treden.

Héél voorzichtig werken de voorlichtingsmensen aan een grotere openheid. Sinds de dood van Diana mogen er microfoons van media meeluisteren als de koningin en Charles zich tijdens officiële bezoeken met gewone mensen verstaan. We zagen Charles zelfs al even onhandig swingen bij een gospelbandje. Zijn moeder - de ogen opengesperd als in een lichte paniek - ging manmoedig het gesprek aan met inrichtingswerkers.

Er is ook sprake van afschaffing van de 'chain gang': dat is de oneerbiedige benaming van de haag van hoogwaardigheidsbekleders die de koninklijke gasten bij aankomst handenschuddend moeten afwerken alvorens zich onder het gewone volk te begeven. De term kennen we van de hit van Sam Cooke ('That's the sound of the chain...ga-ha-hang) waarmee hij de geketende Amerikaanse negerslaven bezong.

Wist u trouwens wie of wat een 'Jan Pilo' is? Ik hoorde de term gisteravond voor het eerst in een aardige NPS-documentaire over altsaxofonist Piet Noordijk. ,,Wij waren thuis Jan Pilo's'', vertelde hij. Ik kende Jan Hen, Jan Grabbel, Jan Joker, Jan Jurk en Jan Lul, maar Jan Pilo? Pilo is de half linnen, half katoenen stof die vooral voor werkkleding werd gebruikt. Noordijk wilde ermee zeggen dat hij van eenvoudige komaf is. Hetgeen hem overigens niet verhinderde op 65-jarige leeftijd nog te blazen als een god.