NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Joe Mantegna

In een serie over gezichtsbepalende filmsterren deze week Joe Mantegna, de meester van het ijsbergacteren die nu te zien is in 'Underworld'.

Door PIETER STEINZ

Zijn naam is minder bekend dan zijn gezicht, en zelfs zijn gezicht zal niet iedereen op het netvlies gebrand staan. Niet alleen omdat hij de luwte opzoekt en een leven als huisvader verkiest boven het bestaan in de schijnwerpers, maar ook omdat hij zich in zijn rollen niet laat stereotyperen. Joe Mantegna (Chicago, 13 november 1947) speelde een criminele krullenjongen in Things Change van David Mamet (1988) en een ambitieuze mafiabaas in The Godfather III; hij was een schuchtere minnaar van middelbare leeftijd in Woody Allens Alice en een joodse politieman in een identiteitscrisis in Mamets Homicide (1991); waarna hij onder meer optrad als joviale sterkeverhalenverteller (Forget Paris, 1995), en nu als ondoorgrondelijke gangster in Underworld.

,,Ik speel slechteriken in wie ik het goede probeer te vinden en goeierds die bij nader inzien niet zo goed zijn'', zei Mantegna in een interview. Zijn beste rol, als de gentleman-oplichter in de superieure film noir House of Games van David Mamet (1987), illustreert dat. De overcharmante Mike, die een labiele vrouwelijke psychiater verleidt door haar (zogenaamd) in te wijden in de kunst van het zwendelen, is een con man in de beste Amerikaanse traditie: een antiheld met een persoonlijke erecode die aan het eind van de film sympathieker schijnt dan zijn slachtoffer. Wie House of Games gezien heeft, is een Mantegna-fan voor het leven.

De carrière van Joe Mantegna - om zijn Italiaanse voorkomen en strak achterovergekamde haar wel beschreven als de missing link tussen Al Pacino en Andy Garcia - is nauw verbonden met die van zijn leeftijd- en stadsgenoot David Mamet. Onder diens regie ontwikkelde Mantegna zich bij het Goodman Theatre in Chicago tot een uit duizenden herkenbaar acteur die met zijn pokerface, zijn droog-dreigende dictie en zijn ingehouden lichaamstaal excelleerde in de grote Mametstukken uit de jaren tachtig. Hij won een Tony Award voor zijn hoofdrol in 'Glengarry Glen Ross' en speelde tegenover Madonna in Mamets geruchtmakende stuk 'Speed the Plow'. Toen Mamet een carrière als filmregisseur in Hollywood begon, ging Mantegna mee. House of Games betekende zijn doorbraak, en voor Things Change won hij samen met zijn tegenspeler Don Ameche op het filmfestival van Venetië de acteursprijs.

Toen Glengarry Glen Ross in 1992 verfilmd werd - door James Foley - werd Joe Mantegna niet gecast; de rol van de fanatieke vastgoedzwendelaar, ging naar Al Pacino. Het was het begin van een mindere periode in zijn carrière; Mantegna speelde in gemiddeld drie films per jaar, maar daar zaten weinig hoogtepunten bij. Wellicht wordt hij te veel geassocieerd met het werk van Mamet om nog een uitdaging te zijn voor andere grote regisseurs. Ten onrechte, zoals de fans van Alice en Forget Paris weten. Mantegna's ijsbergstijl - negen tiende van de emoties ligt verborgen onder de oppervlakte - leent zich voor alle genres behalve melodrama.

Meer sterren