NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door HERMAN AMELINK
De discussie over de Hilversumse radiozenders munt niet uit door helderheid. Enige tijd geleden gooide VPRO-medewerker Ronald van den Boogaard in de VPRO-gids de knuppel in het hoenderhok door hard uit te halen naar de onkunde en het onbenul van redacteuren en correspondenten van het Radio 1 Journaal, de familiezender Radio 2 een volkomen overbodige publieke zender te noemen en Radio 3 een ingeslapen duffe troep. Alleen Radio 4 en Radio 5 kunnen er volgens Van den Boogaard mee door. Het zijn interessante zenders. Dat vinden de luisteraars ook. Maar, zo moet hij toegeven, het zijn er inderdaad weinig.

Vervolgens constateerde Piet van Tellingen, hoofd van het Radio 1 Journaal, desgevraagd dat er op het Radio 1 Journaal, dat twintig uitzendingen per week verzorgt, inderdaad makkelijk wat aan te merken is, maar dat Van den Boogaards kritiek toch vooral voortkomt uit frustratie dat zijn programma niet gehoord wordt.

De discussie over het bestel heeft het karakter van een dialoog tussen mensen die elkaars taal niet verstaan. De programmamakers van Radio 1, 2 en 3 maken confectie, programma's voor een zo breed mogelijk publiek, dat de radio aan heeft staan en niet uitzet zolang het gebodene niet irriteert. Van den Boogaard legt een voorkeur aan de dag voor maatwerk, voor haute cuisine, goed gemaakte reportages die je op je in laat werken, diepgravende discussies waarbij je gedwongen wordt mee te denken. Daarmee focus je per definitie op een geïnteresseerd deelpubliek dat verrast wil worden. De brede massa van de luisteraars komt er niet aan te pas. Die heeft daarvoor het geduld, de tijd en de aandacht niet.

Door de manier waarop het Radio 1 Journaal het nieuws tijdens de ochtendspits, de middag en de avondspits presenteert speelt het in op de manier waarop luisteraars luisteren, namelijk en passant tijdens het scheren, bij het ontbijt met de krant op tafel, of 's avonds bij het koken van aardappels en andijvie. Radio voor de badkamer en de keuken. De door Van den Boogaard gewraakte herhalingen vallen de gemiddelde luisteraar niet op, omdat hij na een half uur of drie kwartier al weer heeft afgehaakt, aangezien hij andere bezigheden heeft.

Van den Boogaard heeft kennelijk een nostalgische voorstelling van de ideale luisteraar. Hij denkt aan iemand die ervoor gaat zitten om goed geïnformeerd te worden, die bereid is zich te laten meeslepen door woorden en geluiden die bepaalde voorstellingen oproepen, voor radio met verbeeldingskracht. Het is een hang naar de tijd dat de radio nog niet verdreven was door de televisie, die door de combinatie van beeld en geluid de consument een instant bevrediging biedt. Het is een terugverlangen naar een tijd dat correspondenten nog krakend van ver weg klonken. Wie zich de reportages herinnert die Alfred van Sprang in 1956 vanuit Boedapest maakte over de binnentrekkende Russen of de voetbalreportages van ir. A. van Emmenes en Wim Hoogendoorn, weet hoe sterk dat beeldend vermogen van de radio was.

Maar sinds het beeld het geluid is gaan domineren en de televisie de prominente plaats van de radio heeft overgenomen, zijn radioprogramma's geluidsbehang geworden waar in de huiskamer naar willekeur doorheen gepraat wordt. Een tragische ontwikkeling wellicht, maar een die niet meer terug te draaien is.

Van den Boogaard noemt Radio 2 een compleet overbodige publieke zender. Hoezo overbodig? Omdat hij de inhoud oninteressant vindt, of omdat die zender miljoenen luisteraars heeft? Het wordt tijd de discussie helder te krijgen. Aan de ene kant dient de vraag beantwoord te worden of programma's voor een breed publiek, zoals Radio 2 en 3 bieden, uit de publieke middelen moeten worden betaald of door commerciële zenders moeten worden verzorgd. Een andere vraag is of de manier waarop Radio 1 de nieuwsvoorziening verzorgt adequaat en kwalitatief op niveau is.