NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur HANS BEEREKAMP
LOS ANGELES, 25 MAART. ,,Goddank zit er geen liedje in The English Patient'', waren de eerste woorden van de Britse componist Andrew Lloyd Webber. Hij nam gisteravond de eerste Oscar in zijn carrière in ontvangst, voor de originele song You Must Love Me in de musical Evita.

Het zag er inderdaad lang naar uit dat in elk van de twaalf categorieën waarin The English Patient voor een Oscar genomineerd was, het 'intieme epos' over liefde, oorlog en exotische verten de meest begeerde filmprijs zou gaan winnen. Uiteindelijk kreeg de verfilming door de Engelse regisseur Anthony Minghella van Michael Ondaatje's gelijknamige roman negen Oscars. Geoffrey Rush (Shine) kreeg de Oscar voor beste acteur, Frances McDormand (Fargo) die voor beste actrice.

Het aantal van negen Oscars voor een film is niet meer voorgekomen sinds Bernardo Bertolucci's The Last Emperor in 1987 en wordt slechts overtroffen door Ben Hur (elf Oscars in 1959) en West Side Story (tien in 1961).

Zelfs voor de beste vrouwelijke bijrol versloeg Juliette Binoche, de eerste Franse met een Oscar onderscheiden actrice sinds Simone Signoret in 1959, tegen alle verwachtingen in Lauren Bacall. Die was favoriet voor haar rol in Barbra Streisands The Mirror Has Two Faces, omdat ze in haar illustere loopbaan nooit eerder zelfs maar een Oscarnominatie gekregen had. Het sentiment van de zesduizend stemgerechtigde leden van de Academy of Motion Picture Arts and Sciences viel dit jaar echter opvallend ongunstig uit voor het 'oude' Hollywood.

In de 69-jarige geschiedenis van de Oscars is The English Patient, geproduceerd door de in Berkeley gevestigde, uiterst onafhankelijke Saul Zaentz, de eerste als 'beste film' onderscheiden produktie die niet door een van de grote Hollywoodstudio's uitgebracht is. De Amerikaanse distributeur, Miramax, is een onafhankelijk opererende maatschappij, waarvan alleen de aandelen sinds enkele jaren in handen zijn van Disney.

Voor het begin van de opnamen van The English Patient, in Rome en Tunesië, had de aanvankelijke financier 20th Century Fox zich teruggetrokken, omdat de op het eiland Wight geboren Minghella (43) weigerde een grote Amerikaanse ster te contracteren. De gebroeders Bob en Harvey Weinstein, die hun firma Miramax naar de beide voornamen van hun ouders noemden, kwamen te hulp en worden daar nu, ook door het mondiale financiële succes van de film, ruimschoots voor beloond.

Hollywood krijgt slechts troostprijzen bij Oscars

De uit het stemgedrag blijkende bescheiden revolte van het creatieve talent in Hollywood tegen zijn traditionele broodheren wijst op het ontstaan van een overgangssituatie. Hoewel The English Patient slechts op weinig lijstjes van filmcritici voorkomt als een van de beste films van het jaar, is het wel het type film dat de huidige Hollywoodpraktijk van mechanische sterrendeals en zeer hoge budgets ter discussie stelt. Van de vijf als beste film genomineerde films werd er in Noord-Amerika slechts één (Jerry Maguire, bekroond met de Oscar voor beste mannelijke bijrol in de persoon van Cuba Gooding Jr.) door een grote studio uitgebracht. De drie Oscars die The English Patient aan de concurrentie verloor, werden in de wacht gesleept door films die weinig meer met Californië te maken hebben.

Het professionele publiek in het Shrine Auditorium te Los Angeles klapte en schreeuwde enthousiast voor de Australiër Geoffrey Rush als beste acteur in Shine, voor de uit Arkansas afkomstige Billy Bob Thornton, die zijn eigen toneelstuk Sling Blade bewerkte tot een scenario, en voor beste actrice Frances McDormand, die een zwangere sheriff vertolkt in de door haar man Joel Coen in zijn geboortestaat Minnesota geregisseerde Fargo. Fargo was naast The English Patient de enige film die gisteravond meer dan één Oscar won, namelijk ook voor het originele scenario van Joel en zijn broer Ethan Coen.

Dat scenario is zelfs origineler dan de auteurs toe willen geven; wakkere journalisten ontdekten dat de begintitel van de film, die verwijst naar een waar gebeurd verhaal, elke grond in de criminele geschiedenis van Minnesota mist en dus slechts een speelse provocatie betreft, evenals de identiteit van de eveneens voor een Oscar genomineerde editor Roderick Jaynes: ook dat is een pseudoniem van de beide producenten, scenarioschrijvers en, de facto in nauwe samenwerking, regisseurs. De gebroeders Coen en Billy Bob Thornton, die alles in eigen hand hield (hij schreef, regisseerde, produceerde en speelde zelf de hoofdrol van een achterlijke moordenaar), zijn duidelijk de nieuwe lievelingen van de Amerikaanse filmgemeenschap.

Het Oscargala werd na een onderbreking van drie jaar weer met veel venijnige flair gepresenteerd door komiek Billy Crystal. Hij verwees herhaaldelijk ('this is a website joke') naar de steeds intensievere cinefiele gedachtenwisseling via het Internet en maakte dankbaar gebruik van enkele hem per modem aangereikte grappen. 'Welkom in Sundance aan Zee', zei Crystal, doelend op het in de bergen van Utah door Robert Redford opgerichte produktieinstituut en festival voor de onafhankelijke Amerikaanse film.De voormalige marginalen waren ook al nadrukkelijk aanwezig in de parade van beroemdheden die over de rode loper het filmheiligdom betreden mochten. Wegens de aan hun leven gewijde films waren pornomagnaat Larry Flynt (in rolstoel en uitgejouwd door feministische demonstranten) en de excentrieke pianist David Helfgott aanwezig. Het model voor de film Shine mocht zelfs een nummertje spelen. Ook gekomen waren de ex-boksers George Foreman en Muhamed Ali; de documentaire When We Were Kings over hun titelgevecht in Afrika won een Oscar. De tegen de verwachting in niet voor een acteerprijs genomineerde popsterren Madonna (Evita) en Courtney Love (The People vs. Larry Flynt) zongen en presenteerden respectievelijk.

Als beste niet-Engelstalige film werd, zoals algemeen voorspeld, de Tsjechische film Kolja van Jan Sverak onderscheiden. Zijn dankwoord getuigde van het best doordachte dramatische effect, door Oscar toe te spreken, hem aan zijn nieuwe familie in Praag voor te stellen en hem in de toekomst zelfs een broertje te beloven. De enige Nederlandse naam, die viel, was die van animator Paul Driessen, die door de Duitse animator Thomas Stellmach (die een Oscar won voor zijn kleipoppenfilm Quest) als leermeester bedankt werd. De regisseuse van de beste korte documentaire The Life and Work of Mark O'Brien, Jessica Yu, merkte fijntjes op dat haar kleding voor de Oscaravond meer gekost had dan haar film.Voor traditioneel Hollywood resteerden dit jaar slechts troostprijzen: voor de 'visual effects' van Independence Day, voor de speciale make-up van Eddie Murphy in The Nutty Professor, voor de montage van de geluidseffecten in The Ghost and the Darkness en voor de muziek bij Emma.

De gemiddeld hoge kwaliteit en relatief onafhankelijke geest van de voor Oscars genomineerde films zou wel eens geen incident kunnen blijken. Doordat de, dit jaar veelal voor de eerste keer, genomineerden uitgenodigd worden voor het lidmaatschap van de Academy, zal ook het stemgedrag langzaam verder veranderen. Er valt ook te voorspellen dat de komende tijd de grote filmmaatschappijen hun uiterste best zullen doen zich aan de gewijzigde smaak van de filmmakers en hun publiek aan te passen. Crystal grapte al dat de Oscar zelf dit jaar het belangrijkste Amerikaanse exportartikel was.

Een teken aan de wand dat ook van binnenuit de vernieuwing van de Amerikaanse filmindustrie zich aankondigt was gisteravond de allereerste Oscar voor Dreamworks SKG. Deze nieuwe studio werd enkele jaren geleden, uit onvrede met de huidige verhoudingen en met steun van Microsoft-eigenaar Bill Gates, opgericht door Steven Spielberg, platenmagnaat David Geffen en ex-Disney-studiochef Jeffrey Katzenberg. De Oscar voor de beste korte fictiefilm ging naar Dreamworks' 'pilot' voor een televisieserie Dear Diary. De eerste lange speelfilm moet het bedrijf nog afleveren, maar niemand hoeft er aan te twijfelen dat het illustere gezelschap open staat voor de smaak van de MTV- en Internetgeneratie en voor de heilzame werking van creatieve autonomie voor filmmakers.