NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

In: Desmet, Amsterdam; Plaza Futura, Eindhoven.

Nuchtere film over afstandsmoeder

Door HANS BEEREKAMP
Het is niet verwonderlijk dat producent Jeroen Visser Karin Junger vroeg een documentaire te maken over een zogenaamde 'afstandsmoeder', die in 1967 op 17-jarige leeftijd onder grote sociale druk haar buitenechtelijk geboren zoon in een tehuis achterliet. Junger had immers in 1988 de Joris Ivens Award van het International Documentary Filmfestival Amsterdam gewonnen voor Birthplace Unknown, het documentaire portret van haar twee Koreaanse pleegzusjes op zoek naar hun echte ouders.

Aan het andere einde van zo'n dramatische breuk tussen moeder en kind blijken de emotionele gevolgen ook langdurig ontkend te kunnen worden, maar nooit vergeten.

De hoofdpersoon van In alle stilte is de inmiddels 46-jarige Will van Sebille, die een boek schreef over haar ervaringen van toen en later. Ze vertelt voor de camera gedetailleerd dat haar nauwelijks een keuze gelaten werd. De schande moest uitgewist worden, dus werd ze met andere meisjes met dikke buiken in een klooster geplaatst tot na de bevalling, met een smoesje over een reis voor de buitenwereld.

Interessant en schrijnend is het optreden in de film van de psychiater Heijmans, indertijd samen met dr. Trimbos auteur van het boek De niet-gehuwde moeder en haar kind dat de bescherming van de moraal 'wetenschappelijk' onderbouwde. Zij pathologiseerden seksuele ongelukjes als door onbewuste motieven gedreven 'handelen van de karakterneuroticus' (natuurlijk hebben ze het dan alleen over de vrouw) en de bevalling als 'vaak een zuiver animale gebeurtenis'. Uiteraard was het beter voor een kind tegen zo'n moeder in bescherming genomen te worden. Heijmans valt stil als hem gevraagd wordt hoe hij er nu over denkt. Van Sebille wordt opnieuw woedend wanneer ze vertelt dat haar bleek dat de kinderen helemaal niet naar een pleeggezin gingen, zoals beloofd, maar soms nog jaren in het tehuis bleven.

Om de authenticiteit te verhogen introduceert Junger vrij veel nagespeelde scènes met naar de mode van de late jaren zestig geklede meisjes in positie. Hoewel die reconstructie goed gedaan is, kan men zich afvragen of zo'n kunstgreep wel nodig was in een ook louter door de feiten overtuigende documentaire. Het zorgvuldig schuwen van sentiment en larmoyantie maakt In alle stilte soms desondanks een beetje vlak en kleurloos, zeker in relatie tot de choquerende werkelijkheid van nog maar dertig jaar geleden.