NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S c h a k e l s

TIRANA, 10 MAART. De rebellie in Zuid-Albanië breidt zich uit, ondanks een akkoord dat president Sali Berisha gisteren met de oppositie bereikte. Dat akkoord voorziet in de vorming van een coalitieregering en vervroegde verkiezingen.

Uit de steden Berat en Skrapari, beide in het zuiden van Albanië, zijn vandaag gevechten gemeld. Beide steden zijn door het leger opgegeven. Er zijn berichten over doden en gewonden. Dit weekeinde vielen de steden Gjirokastër en Përmet in handen van de opstandelingen.

Berisha en de leiders van alle politieke partijen bereikten gisteren een uit negen punten bestaand akkoord. De belangrijkste punten zijn de vorming van een regering van nationale verzoening, waarin alle partijen worden vertegenwoordigd, en vervroegde parlementsverkiezingen die uiterlijk in juni onder internationaal toezicht moeten worden gehouden. Het akkoord voorziet verder in een amnestie voor alle burgers en militairen die betrokken zijn bij de opstand in het zuiden. Alle wapens die ze hebben buitgemaakt moeten binnen een week worden ingeleverd. De noodtoestand wordt versoepeld. In een post scriptum bij het akkoord wordt de socialistische partij uitgenodigd weer aan het werk van het parlement deel te nemen. De socialisten boycotten het parlement sinds de verkiezingen van vorig jaar, die volgens internationale waarnemers waren vervalst.

Het akkoord bevat vergaande concessies van Berisha: zaterdag nog had hij deelname van de socialisten aan een coalitieregering uitgesloten. De president is echter volgens waarnemers van mening veranderd onder de druk van de rebellie in het zuiden, de onbetrouwbaarheid van zijn leger en de druk van het buitenland: de afgelopen dagen hebben delegaties van de Europese Unie (onder minister Hans van Mierlo), de Raad van Europa en de OVSE (onder de Oostenrijkse ex-kanselier Franz Vranitzky) met Berisha gesproken. Elk van deze delegaties heeft aangedrongen op een politieke oplossing, de vorming van een coalitieregering en verkiezingen. Zaterdag drong ook de Italiaanse minister Lamberto Dini (Buitenlandse Zaken) daar in een directe gesprek met Berisha op aan. Zelf zei Berisha gisteren over zijn ommezwaai: ,,Gisteren was ik categorisch over de socialistische partij. Maar er zijn morele overwegingen. Er is een morele verplichting en soms moet je de moraal boven de wet stellen.''

Of de opstandelingen in het zuiden het compromis aanvaarden en hun wapens inleveren, is voorlopig de vraag. Aan hun belangrijkste eis, het aftreden van Berisha, is geen gevolg gegeven. De ex-generaal die zich aan het hoofd van de rebellie in de stad Gjirokastër heeft geplaatst, Agim Gozhita, zei dat hij aan die eis vasthoudt. Een van zijn medewerkers zei: ,,Berisha heeft een heel slechte reputatie waar het het houden van zijn woord betreft. We geloven hem niet.'' Ook in Vlorë en Sarandë lieten de leiders van de rebellie weten sceptisch te zijn over het akkoord.

De rebellie in het zuiden heeft zich nog uitgebreid. Gisteren veroverden opstandelingen de zuidelijke stad Përmet. Bij gevechten met politie en leger vielen vijf doden. Zaterdag viel Gjirokastër, de belangrijkste stad van Zuid-Albanië, in handen van de rebellen, na een vernederende nederlaag van het leger. De opstandelingen kwamen in actie nadat met helikopters 120 elitesoldaten waren overgebracht naar de kazerne even buiten de stad. Ze bestormden de kazerne. De soldaten namen daarop de vlucht. Hun commandanten, twee generaals, werden door de rebellen gevangen genomen en duizenden wapens vielen in handen van de rebellen. Een deel van die wapens werd overgebracht naar Tepelenë, dertig kilometer ten noorden van Gjirokastër. De rebellen daar werden aldus in staat gesteld hun greep op de stad te verstevigen. Tepelenë is de toegangspoort tot het zuiden van Albanië: het beheerst alle wegen naar het zuiden. De gebeurtenissen in Gjirokastër maakten opnieuw duidelijk dat president Berisha weinig heeft aan zijn leger.

De leider van de rebellen in Gjirokastër, de gepensioneerde generaal Agim Gozhita, heeft de opstandelingen opgeroepen alle buitgemaakte wapens te verzamelen. Een van zijn medewerkers zei gisteren dat de gevangen genomen generaals documenten bij zich hadden waaruit blijkt dat ze de steden Sarandë en Tepelenë moesten aanvallen. In Gjirokastër vielen een dode en drie gewonden tijdens een nacht van wilde vreugde over de val van de kazerne.

In het zuiden van Albanië is inmiddels een vluchtelingenstroom op gang gekomen. Vierhonderd Albanezen staken bij Kakavia de grens met Griekenland over. De Albanese grensbewaking en de douane hebben de benen genomen. Alle vluchtelingen op een handvol na - die door de Grieken werden teruggestuurd - hadden visa voor Griekenland. Enkele honderden inwoners van de stad Sarandë staken per boot over naar het Griekse eiland Korfu. (Reuter, AP, AFP)

Onze correspondent in Rome voegt hieraan toe:
Italië heeft laten weten dat Albanezen die naar Italië vluchten, in principe zullen worden teruggestuurd. Volgens de regering in Rome gaat het niet om politieke vluchtelingen. Enkele tientallen Albanezen die de afgelopen dagen vanuit Vlorë met bootjes zijn gevlucht naar de regio Apulië, in de hak van de Italiaanse laars, zijn dit weekeinde op de veerboot naar Durrës gezet. De Italiaanse marine heeft zaterdagmorgen opnieuw 33 mensen geëvacueerd uit Vlorë. Zij werden met helikopters opgepikt en daarna naar de Zuiditaliaanse havenstad Brindisi gebracht. De operatie is uitgevoerd met goedkeuring van de Albanese autoriteiten. Het ging om twaalf Italianen en 21 Albanezen.