NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S c h a k e l s

Door onze redacteur ROBERT VAN DE ROER
BRUSSEL, 19 FEBR. De Amerikaanse minister van Buitenlandse zaken, Madeleine Albright, heeft gisteren de vorming van een vaste brigade van de NAVO en Rusland voor vredesoperaties voorgesteld. Zij wil daarmee de Russische onvrede over de uitbreiding van de NAVO verminderen. Tegelijkertijd stelde ze een hoog tempo van het uitbreidingsproces voor met de wens de onderhandelingen met nieuwe leden uit het vroegere Oostblok voor het eind van dit jaar af te ronden. Albright deed de voorstellen bij haar eerste bezoek aan het NAVO-hoofdkwartier, tijdens een speciale ministersvergadering van de Noordatlantische Raad.

De NAVO wil op een topberaad in juli in Madrid de eerste kandidaatleden voor toetredingsonderhandelingen uitnodigen. ,,Ons doel moet zijn de onderhandelingen voor het lidmaatschap voor het eind van dit jaar af te ronden, zodat we toetredingsdocumenten kunnen tekenen tijdens onze ontmoeting in december'', zei Albright tegen haar collega's. Ze zei dat hiermee tijd wordt geboden om volgend jaar de uitbreiding te bespreken en te ratificeren in de parlementen van de zestien NAVO-lidstaten. In 1999, bij het vijftigjarig bestaan, zouden de eerste nieuwe leden moeten toetreden. Polen, Tsjechië en Hongarije maken nu de meeste kans. Albrights voorstel voor een gezamenlijke NAVO-Rusland-brigade, waarvan geen details werden bekendgemaakt, maakt deel uit van een pakket maatregelen waarmee de alliantie Moskou wil overtuigen van haar vreedzame bedoelingen. Albright zal haar idee morgen in Moskou voorleggen aan de Russische leiders, die zich de laatste weken opnieuw fel uitspreken tegen de NAVO-expansie. Het plan voor een permanente NAVO-Rusland-brigade is volgens de Amerikaanse minister ,,gebaseerd op de zeer positieve ervaringen'' van de NAVO en Rusland in de vredesmacht in Bosnië. Een brigade voor vredeshandhaving moet dienen als aanvulling op een beoogde NAVO-Rusland-raad, die regelmatig overlegt over belangrijke veiligheidskwesties. Russische en NAVO-planners kunnen daarbij samenwerken op commandoposten. Met de oprichting van de brigade kan ,,onmiddellijk'' worden begonnen, zei ze. ,,Ik sluit me daar bij aan'', zei de Nederlandse minister Van Mierlo na afloop. ,,Rusland zal een stem krijgen, maar Rusland zal geen veto hebben'', zei Albright op een persconferentie. ,,We zullen zoveel mogelijk proberen samen te werken met Rusland, maar als we dat niet kunnen, zullen we als alliantie optreden.'' Ze zei dat ,,wij onze gedeelde visie van een verenigd, veilig en democratisch Europa niet zonder Rusland kunnen realiseren''.

Daarom biedt de NAVO Rusland ,,ons respect, onze vriendschap en een gepast partnerschap aan'', zei Albright tot haar collega-ministers. Ze zei te erkennen dat de Russische leiders tegen de uitbreiding zijn en dat dit waarschijnlijk niet zal veranderen. ,,Maar wij zullen ook niet veranderen.'' De Amerikaanse minister wees erop dat de NAVO tegemoetkomt aan de ,,gerechtvaardigde zorgen'' van Rusland, bijvoorbeeld met de toezegging geen kernwapens op het grondgebied van nieuwe leden te plaatsen. Ze onderstreepte voorts dat de NAVO-landen het zojuist eens waren geworden over specifieke veranderingen in het zogeheten CFE-akkoord, ter beperking van de conventionele wapens in Europa. Volgens Westerse cijfers heeft de NAVO vergeleken met Rusland een militaire superioriteit in veel categorieën van conventionele wapens, zoals tanks en artillerie-voertuigen. Het nieuwe voorstel, dat de inzet van onderhandelingen met Rusland wordt, maakt een einde aan een oude gedachte: de NAVO wil het huidige concept van blok-tegenover-blok-limieten vervangen door limieten voor arsenalen van individuele landen en regio's. De formele aankondiging hiervan wordt spoedig verwacht. Albright stelde gisteren tevens voor deze lente - vóór de top in juli - een extra ronde van overleg van de zestien NAVO-landen, Rusland en aspirantleden te houden om directe discussies tussen lidstaten en kandidaatleden mogelijk te maken, onder meer over hun veiligheidsbelangen. De VS blijven tegen een aparte mini-top met Rusland, Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië, waarop de relatie met Rusland centraal zou moeten staan. Vooral Parijs en Bonn willen deze top.

Komende zondag houden de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Primakov, en NAVO-secretaris-generaal Solana in Brussel een tweede ronde van onderhandelingen over een handvest voor de 'speciale relatie' tussen de NAVO en Rusland. Dit handvest met Rusland wil de NAVO eveneens op de top in Madrid overeenkomen.

Solana zei gisteren dat alle lidstaten van de NAVO opnieuw hun wil om door te gaan met de uitbreiding hadden bevestigd, maar dat zij ook hun wens voor een veelomvattende overeenkomst met Rusland hadden geuit. ,,Alle leden van de alliantie hebben zich verplicht tot een inhoudelijke overeenkomst met Rusland, die verder gaat dan wat we nu hebben'', zei Solana op een persconferentie.

Volgens Amerikaanse regeringsfunctionarissen was de bijeenkomst van gisteren vooral bedoeld om ,,Russische pogingen verdeeldheid te zaaien'' tussen de NAVO-lidstaten op het punt van de uitbreiding in de kiem te smoren. ,,De uitkomst is dat er eenheid en consensus is. Er is overeenstemming over het proces'', aldus een Amerikaanse diplomaat.

Amerikaanse regeringsfunctionarissen stelden eveneens tevreden vast dat Turkije bij monde van minister Çiller ,,sterke steun voor de uitbreiding van de NAVO had uitgesproken''. Turkije heeft gedreigd de uitbreiding van de NAVO te blokkeren als het geen uitzicht op lidmaatschap van de EU krijgt. Volgens aanwezige ministers had Çiller gisteren weliswaar gezegd dat de uitbreiding van de EU en NAVO hand in hand gaan, maar had ze ,,op geen enkele manier gedreigd met een veto'', aldus een Amerikaanse diplomaat. Volgens Albright staat de kwestie-Turkije hoog op de agenda van haar rondreis, die haar gisteren ook langs de Europese Commissie voerde. Een Amerikaanse diplomaat zei gisteren te hopen dat het Nederlandse voorzitterschap van de EU erin zal slagen ,,de dialoog met Turkije te vergroten''.