NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

MET EEN GEDRAMATISEERDE oproep aan alle Amerikanen om gezamenlijk het economische succes van de afgelopen jaren te vertalen in een schoner milieu, beter onderwijs en betere gezondheidszorg voor iedereen, veiligheid op straat en, niet als laatste, een evenwichtige begroting en een doelmatigere overheid heeft president Clinton het begin van zijn tweede ambtstermijn gemarkeerd. De jaarlijkse boodschap State of the Union aan het Congres en de natie stond dit keer in het teken van verzoening en zelfhulp. De kloof tussen de partijen moet worden gedicht, het land, op weg naar de 21ste eeuw, verdient dat. Gevorderde studenten zullen worden betrokken bij het lesgeven aan kinderen met een achterstand. Van bedrijven, kerken en maatschappelijke organisaties wordt een uiterste inspanning verwacht om mensen die vegeteren aan de onderkant van de samenleving werk en zelfrespect te verschaffen.

Het presidentiële programma wijkt niet wezenlijk af van de lijn die Clinton tijdens de verkiezingscampagne van vorig jaar heeft getrokken. Zij het dat de constellatie in het Congres, waar de Republikeinen de meerderheid hebben behouden, hem dwingt tot samenwerken. De benoemingen op belangrijke kabinetsposten van personen die de meerderheid in het Congres welgevallig zijn, konden al worden begrepen als een eerste signaal van deze aanpak. De doctrine van begrotingsevenwicht en het conservatieve karakter van de volksvertegenwoordiging laten de president weinig ruimte voor radikale projecten als zijn, mislukte, hervormingspoging van vier jaar geleden op het terrein van de gezondheidszorg.

Na zijn omzwervingen door een radikaler politiek landschap is Clinton weer de gematigde Democraat van weleer die beseft dat het midden de politieke ruimte bepaalt. Nu ook de Republikeinse leiders in het Congres hebben begrepen dat de kiezers niet van hun al te revolutionaire ideeën zijn gediend - Newt Gingrich, de man van het 'Contract met Amerika' van 1994, is zwaar aangeslagen - is er wellicht een basis voor voorzichtige aanpassingen in de komende jaren. Retoriek moet verbloemen dat de politiek niet alle antwoorden heeft.

MET HET VOORNEMEN de NAVO uit te breiden met voormalige lidstaten van het Warschaupact heeft de buitenlandse politiek van deze president toch een zekere dynamiek gekregen. De relaties met Rusland zijn door die plannen onder druk komen te staan. Inmiddels is er een heel scala aan tegemoetkomingen bedacht die het Kremlin moeten overtuigen dat de Atlantische bondgenoten geen kwaad in de zin hebben. Overigens zal de Russische leiders een stem in het NAVO-kapittel worden geweigerd. Een iets zwaardere Russische stem in het politieke beraad van de 'G-7-plus-een', de groep van grote geïndustrialiseerde landen met Rusland als gast, wordt voldoende compensatie geacht, aangevuld met een opwaardering van de Russische rol in het Partnerschap voor Vrede.

Zoals gebruikelijk in zijn jaarlijkse boodschappen wijdde de president weinig woorden aan de internationale verhoudingen. Noord-Korea en China kregen extra aandacht, het belang van Oost-Azië en de Pacific werd vooral besproken in economische termen. Toenemende vervlechting zal de weg openen voor vrede, vrijheid en democratie in dit deel van de wereld, althans volgens de zienswijze van Clinton. Met Peking zullen staatsbezoeken worden uitgewisseld, een bewijs dat Washington China in de eerste plaats wil beschouwen als een opkomende macht, waarmee het goed zaken doen is.

DE VS BLIJVEN betrokken bij de wereld. Isolationisme is geen alternatief en politiek Amerika erkent en aanvaardt dat. De Amerikaanse aanwezigheid in potentiële spanningsgebieden garandeert evenwicht en zonodig crisisbeheersing, maar dat betekent niet dat de VS zich in allerlei lokale conflicten zullen laten betrekken. Opmerkelijk was dat de president, sprekend over Bosnië, het voorgenomen Amerikaanse vertrek niet aanroerde. Nu na de verkiezingen de binnenlandse politieke verhoudingen zich enigszins stabiliseren, was daarvoor kennelijk geen aanleiding.