NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

KINDERARBEID EN COMPUTERS vormen de uitersten van de hedendaagse mondiale economie. In ongezonde werkplaatsen, mijnen of ateliers verrichten Derde-Wereldkinderen het smerigste werk. Veel goedkope goederen op de wereldmarkt zijn geproduceerd onder mensonterende omstandigheden. Soms met slavenarbeid in werkkampen, zoals de beruchte 'loagai', de Chinese strafkampen. Aan de andere kant vormt de informatie-technologie van computers, telecommunicatie en elektronica de opwindende, snelst groeiende sector van de wereldwijde economie.

De gemeenschappelijke noemer is dat kinderarbeid en informatie-technologie goederen en diensten opleveren die internationaal worden verhandeld. En over deze handel gaat de WTO, de Wereldhandelsorganisatie die twee jaar geleden is voortgekomen uit de GATT (het Algemeen akkoord voor tarieven en handel). Deze week hield de WTO in Singapore haar eerste ministeriële conferentie.

De WTO-bijeenkomst in Singapore is met een voor alle 125 lidstaten aanvaardbaar compromis afgesloten. Dit is op zichzelf al een prestatie, want de standpunten van landen als India met zijn gesloten economie en allergie voor buitenlandse bemoeienis aan de ene kant en de Verenigde Staten met hun agressieve handelspolitiek en morele boodschap anderzijds lagen ver uiteen. Arme en rijke landen, handelsblokken zoals de Europese Unie en opkomende handelsmogendheden hebben een basis gelegd voor een stelsel van wereldwijde vrijhandel in de 21ste eeuw. Daarmee zullen de voordelen van vrije internationale handel, in de vorm van toenemende materiële welvaart, zich de komende decennia verder kunnen verbreiden.

EEN GEZAGHEBBENDE WTO is van belang om de liberalisatie van de wereldhandel in te bedden in internationale regels en voorschriften waarmee de lidstaten hebben ingestemd - en waaraan ze kunnen worden gehouden. Hierin verschilt de WTO van de oude GATT, dat slechts beperkte mogelijkheden had om naleving van uitspraken in handelsgeschillen af te dwingen. Landen als China en de republieken van de voormalige Sovjet-Unie moeten zo snel mogelijk tot de WTO worden toegelaten opdat zij in een internationaal forum op hun handelsgedrag kunnen worden aangesproken.

Het gezag van de wereldhandelsorganisatie is versterkt door de akkoorden die in Singapore zijn bereikt. De wereldwijde handel in informatie-technologie (IT) zal een sterke stimulans krijgen wanneer, zoals overeengekomen, in het jaar 2000 de douanetarieven op computers, software en telecommunicatie-apparatuur worden afgeschaft. De IT-exporterende landen (de Verenigde Staten en de Aziatische 'tijgers') kunnen rekenen op grotere afzetmarkten, de consumenten in importerende landen (zoals de Europese Unie) zullen van lagere prijzen profiteren. Informatie-technologie is de snelst groeiende economische sector in de wereld en heeft wat volume betreft inmiddels de landbouwsector, waarover in de laatste handelsronde een moeizaam akkoord werd bereikt, overvleugeld.

Op Europese aandrang is de consumentenelektronica van het akkoord uitgezonderd. Het is een aanwijzing dat het protectionistische sentiment in de Europese Unie - met haar bedreigde industrie van consumentenelektronica - nog altijd groot is. Aan de andere kant opent het IT-akkoord de weg naar wereldwijde handelsakkoorden over telecommunicatie, de financiële sector, overheidsaanbestedingen en scheepvaart.

HET VERBAND tussen internationale handel en arbeidsomstandigheden vormde politiek en publicitair het gevoeligste onderwerp op de WTO-vergadering in Singapore. Hier stonden enkele ontwikkelingslanden en geïndustrialiseerde landen in een ouderwetse noord-zuidtegenstelling tegenover elkaar. De industrielanden verweten de arme landen dat ze met lage lonen, slechte arbeidsomstandigheden en kinderarbeid oneigenlijk concurreren; de arme landen beweerden dat goedkope arbeid een onderdeel van hun concurrentievoordeel is. Eisen voor sociale minimumnormen zijn in hun ogen niets anders dan uitingen van protectionisme van de industrielanden tegen goedkope importen uit ontwikkelingslanden.

Deze tegenstelling is voor het moment diplomatiek opgelost, maar zij is niet opgeheven. In Singapore zijn de standpunten niet verder geïdeologiseerd. De industrielanden moeten duidelijker maken dat het ze niet om protectionisme te doen is en de ontwikkelingslanden die ruimte voor hun eigen sociale beleid opeisen, zullen zich een grotere inspanning moeten getroosten om uitwassen te bestrijden.

Het verbindende element is de internationale handel: handel schept welvaart en welvaart vertaalt zich uiteindelijk in betere levensomstandigheden. Op de binnenlandse verdeling van de welvaart kan de WTO niet toezien, maar zij kan wel bevorderen dat landen maximaal van hun handelsmogelijkheden gebruikmaken.