NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur MONIQUE SNOEIJEN
ROTTERDAM, 29 NOV. Het optreden in praatprogramma's heeft vaak een "therapeutisch effect' voor de gasten die hun verhaal doen. Maar soms botst in de tv-studio het belang van de televisiemaker met dat van de hulpverlener.

Geen emotie zo diep of er is een programma om haar te ventileren. In programma's als "De ronde van Witteman', "Rondom Tien' en "Catherine' praten gasten over onderwerpen als depressie, incest en zelfmoord. En of het nu Paul Witteman of Catherine Keyl is, alle programmamakers geven hoog op van het "therapeutisch effect' van deze tv-gesprekken. Het praatprogramma als hulpverlener. De drempel is lager, de wachtlijst korter. Maar waar ligt de grens? Inmiddels krabt de Raad voor de Kinderbescherming zich achter de oren over medewerking aan het heftigste emotieprogramma van het afgelopen seizoen: "Ik mis je zo' - over echtscheidingsdrama's. ,,Met de belangen van minderjarigen wordt niet bepaald zorgvuldig omgegaan'', zegt een woordvoerder.

Binnen Justitie is al heel wat afgediscussieerd over medewerking aan dit "soort porno van het verdriet', zoals columnist C. van Nijnatten in Perspektief schrijft, een vakblad van Justitie. Zelf bedankte hij voor de eer om bij "Ik mis je zo' iets te komen vertellen over de gevolgen van naamswijziging voor kinderen. "En dat allemaal onder het wakend oordeel van "de deskundigen' die liever ijdel zijn dan bescheiden', schrijft hij. Maar de raad heeft nu eenmaal besloten om een "open beleid' te voeren, vertelt een woordvoerder. Daarom werken ze steeds vaker aan televisieprogramma's mee. Laatst hebben ze bijvoorbeeld zelf nog aan Catherine Keyl voorgesteld twee afleveringen van haar praatprogramma aan kindermishandeling te wijden. En in het geval van "Ik mis je zo' besloten ze uiteindelijk toch P. Paar - bekend met de praktijk van echtscheidingen - af te vaardigen. Maar van sommige "cases' zijn ze wel geschrokken.

,,Praat in godsnaam met elkaar.'' Met die oproep van Viola Holt begon de eerste aflevering van "Ik mis je zo', een programma over echtscheidingsdrama's. En gepraat werd er. Met ,,slachtoffers en schuldigen, achterblijvers en weglopers, kinderen en kidnappers''. Want, zo vertelde Holt, ,,soms willen mensen de oplossing van hun probleem niet zien. Zelfs als dat ten koste gaat van dierbaren, van de kinderen van de rekening.'' Maar geen nood, Holt _ als de Moeder Theresa van de commerciële televisie _ zal hen helpen. Al moet ze daarbij tot het uiterste gaan.

Neem het geval van Marianne. Twaalf jaar geleden vluchtte zij uit de Verenigde Staten voor haar driftige man. Haar twee zoontjes had ze meegenomen. Toen een Nederlandse kinderrechter besloot dat de jongens bij hun vader hoorden, zag zij ze nooit meer terug. Ze belandde in ,,een dagelijkse hel'', ondernam drie zelfmoordpogingen en slikte antidepressiva. Ze had de moed niet haar kinderen op te zoeken. Haar ex-man bedreigde haar. Maar onder begeleiding van een cameraploeg durfde ze wel. "Don't be afraid', zegt ze, als ze de kinderen in Florida ontmoet op de parkeerplaats van een golfterrein. "I'm your mother. I'm not a crazy woman.'

Op het randje, meent familietherapeute E.M. van den Eerenbeemt van de Hogeschool van Amsterdam. In "Ik mis je zo' was zij "de deskundige'. ,,Als therapeut had ik nooit zo'n reis geadviseerd. Je mag die kinderen niet nog verder laten splijten.'' Maar voor de camera prees Van den Eerenbeemt de ,,investering in de toekomst'' van deze moeder. Van den Eerenbeemt, die eerder meewerkte aan televisieprogramma's als "Top Santé' en Ikon- programma's over incest, werd tijdens de opnames voor het eerst geconfronteerd met de zaak waarover ze iets verstandigs moest zeggen. In de paar minuten die voor haar waren gereserveerd wilde ze ,,ter plekke kwaliteit bieden'' en de boodschap uitdragen ,,dat een kind niet mag en kan kiezen tussen de vader en de moeder''. ,,Als ik dat heb kunnen overbrengen op het grote publiek, is mijn doel bereikt.''

Maar mag je daar individuele mensen aan opofferen? In het geval van een tienermeisje heeft Van den Eerenbeemt zich grote zorgen gemaakt. Het meisje, dat als vijfjarige had besloten om haar vader nooit meer te zien, werd aan de tafel van Viola Holt met de man geconfronteerd. Ze wist geen raad met de situatie en verstopte zich in de armen van haar moeder. "Dit treedt mijn vak met voeten', had Van den Eerenbeemt na afloop tegen de redactie gezegd. "Wij maken televisie, Else Marie', was het antwoord geweest. Haar studenten aan de Hogeschool van Amsterdam spraken er schande van, maar toch heeft Van den Eerenbeemt geen spijt van medewerking aan "Ik mis je zo'. Ze heeft haar boodschap kunnen overbrengen, meent ze. En: ,,Laat ik eerlijk zijn. Het beantwoordt ook aan mijn gevoel voor theater.''

Toch mag niet helemaal worden voorbijgegaan aan het therapeutisch belang van het optreden in praatprogramma's. Het Nationaal Fonds Geestelijke Volksgezondheid (NFGV) deed onderzoek naar de ervaringen van deelnemers aan het televisieprogramma "Het onderste boven' met als mede-presentator dr. R. Diekstra, hoogleraar klinische en gezondheidspsychologie aan de Rijksuniversiteit Leiden. In dat programma - medegesponsored door de NFGV _ kwamen in zes afleveringen de onderwerpen stress, angst, depressie, verslaving, schizofrenie en dementie aan de orde. Uit het onderzoek bleek dat een meerderheid van de deelnemers had meegedaan om mensen met soortgelijke psychische aandoeningen te helpen. Anderen wilden, na soms jarenlang hun verdriet te hebben opgekropt, hun "coming out' beleven. Praten lucht op - dat lijkt voor veel gasten in praatprogramma's te gelden. Zoals mevrouw Grit (31) uit Amsterdam, die bij Catherine Keyl in een uitzending zat over de Bijlmerramp. Grit woonde op vijf minuten afstand van de getroffen flat. Riagg, huisarts en maatschappelijk werk vonden haar daarom geen probleemgeval. ,,Maar dat toestel heeft wel kerosine in mijn tuin gelekt. Zoiets blijft altijd op je netvlies staan.'' Door het aandachtig gehoor van Catherine vond ze ,,eindelijk mijn gevoel voor eigenwaarde terug''.

Hoe plezierig het is om gehoord te worden, blijkt wel uit het circuit van vaste studiogasten dat inmiddels tussen verschillende praatprogramma's rouleert. "Ervaringsdeskundigen' noemen ze zichzelf ook wel. Voor Michel Koekkoek, een 21-jarige beveiligingsmedewerker van Roda JC, begon het allemaal met ,,een ouwehoererijtje''. Samen met een vriend zat hij naar "Lief en Leed' te kijken. Over welk onderwerp het ging weet hij niet eens meer - maar toen er een telefoonnummer in beeld verscheen voor vragen van kijkers, vroeg hij zich af hoe zijn stem op televisie zou klinken. Hij draaide het nummer. Helaas, die avond zaten ze al vol, maar of hij misschien volgende week een vraag wilde stellen? Het onderwerp zou "overvallen' zijn. ,,Da's toevallig, zei ik tegen die dame aan de telefoon. Dat heb ik zelf ook nog gedaan.''

Een week later zat hij als "ex- overvaller' in "Lief en Leed'. Kort daarna werd hij gebeld door de redactie van "De Tafel' van Tineke. Ze maakten een uitzending over alternatieve straffen, of hij studiogast wilde zijn. De 5-uurshow volgde. Toen hij daarna in "Het Achterste van je tong' te zien was, werd hij op straat al lang herkend. Afgelopen dinsdag zat hij in de opnames van Catherine. ,,Ik heb blond haar en een staart'', zegt hij voor wie hem tijdens het zappen misschien is tegengekomen. ,,En ik mis een voortand.''