NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

In 48 theaters.

Onwaarachtige vrijspraak voor bedenkelijke wraak

Door HANS BEEREKAMP
Voor de tweede keer binnen enkele maanden beleeft een Amerikaanse film over een succesvolle wraakactie, namelijk een moord met voorbedachten rade, jegens een kinderverkrachter in eigen land groot succes.

Zowel in Joel Schumachers A Time to Kill (gebaseerd op een roman van John Grisham) als in Sleepers van Barry Levinson (gebaseerd op een als 'non-fictie' gepresenteerd boek van Lorenzo Carcaterra) concentreert het laatste deel van de film zich op de rechtszaak tegen de wrekers. In beide gevallen worden degenen die het recht in eigen hand namen en 'dus' de sympathie van de toeschouwer verdienen, op curieuze gronden vrijgesproken.

De bedenkelijke tendens van Sleepers wordt nog verergerd door publiciteit, die het nadrukkelijk als 'waar gebeurd' gepresenteerde verhaal, in twijfel trekt. Auteur Carcaterra groeide in de jaren zestig op in Hell's Kitchen, een overwegend Iers-katholieke achterbuurt van New York. Naar eigen zeggen werd hij op veertienjarige leeftijd met drie vrienden veroordeeld tot anderhalf jaar tuchtschool wegens uit de hand gelopen kattenkwaad. In de jeugdgevangenis zouden hij en zijn vrienden langdurig getreiterd, gemarteld en verkracht zijn door een sadistische cipier (in de film gespeeld door Kevin Bacon). Vijftien jaar later vermoordden twee van zijn vrienden hun kwelgeest. Zelf inmiddels journalist (Jason Patric) zou Carcaterra er toe hebben bijgedragen dat het duo vrijgesproken werd; de openbare aanklager (Brad Pitt) was de vierde vriend en een bevriende priester uit Hell's Kitchen (Robert De Niro) pleegde meineed om de verdachten aan een alibi te helpen.

Dit hele verhaal klinkt niet alleen uiterst onwaarschijnlijk (hoe komt een achterbuurtjongen van in de twintig aan de positie van officier van justitie bij een moordzaak? wat zou een geestelijke tot meineed kunnen bewegen?), maar onderzoekers hebben inmiddels ook overtuigend aangetoond dat niets in de biografie van Carcaterra of in de archieven van New-Yorkse rechtbanken of tuchtscholen zijn verhaal bevestigt.

Ook als pure fictie overtuigt Sleepers zelden, en dan niet alleen op ethische gronden. Levinson, de in hechte vriendschappen (Diner) en nostalgie naar een gesloten gemeenschap (Avalon) gespecialiseerde regisseur, maakte van Sleepers een rommelige, dramatisch slap gestructureerde instant-hit, die het vooral moet hebben van de illustere namen in de rolbezetting. De sterren De Niro, Pitt en Hoffman (in een overbodig rolletje als louche, fatterige advocaat) zorgen eerder voor een topzwaar gevoel en een onnodige vergroting van de achterdocht jegens de authenticiteit van de film dan voor de broodnodige injectie van kwaliteit. De Niro is langzamerhand een soort archetypische biechtvader geworden: als hij bereid is meineed te plegen, wie zijn wij dan nog om een andere opvatting over schuld en boete te koesteren? Tsja, lastige Europeanen met de genuanceerde opvatting dat je ook een pedofiele gevangenbewaker niet hoort te vermoorden.