NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE GENETISCH gemanipuleerde sojaboon is in de Nederlandse havens gearriveerd, maar hij is minder enthousiast ontvangen dan de nieuwe haring of sinterklaas, eveneens produkten van bio-industrie en consumentisme. De nieuwe sojaboon smaakt niet anders en hij ziet er niet anders uit. We worden er niet gezond of ziek van. Hij verbouwt alleen gemakkelijker en efficiënter. Aan de tienduizenden genen die de plant al had is een gen toegevoegd waardoor een ras sojaplanten is ontstaan dat resistent is tegen het bestrijdingsmiddel glyfosaat. Van glyfosaat gaan alle planten dood, behalve de resistente sojaplanten. Bij de oude sojaplant was er nog enig vakmanschap vereist bij de keuze van bestrijdingsmiddelen, voor ieder type onkruid was er een apart verdelgingsmiddel. De sojaboer met genetisch gemanipuleerde soja spuit in totaal waarschijnlijk minder, maar kan zich beperken tot één middel. Dat middel wordt geleverd door de fabrikant die ook de genetisch veranderde zaden levert.

Natuur en Milieu, Greenpeace en Milieudefensie hebben elkaar gevonden in een gezamenlijke campagne. Daarin strijden de afkeer tegen grootschalige technologische landbouw, de tegenstand tegen genetisch gemanipuleerde organismen, de ongezondheid van bestrijdingsmiddelen en het recht op produktinformatie van de consument om het hoofdargument. Dat maakt de zaak er niet duidelijker op. Het roept zelfs de vraag op waarom de nieuwe oogst sojabonen nu opeens weer het mikpunt van milieu-acties moest worden.

BEZWAREN TEGEN de grootschalige landbouwtechnologie hadden, voor wie daar tegen is, op ieder moment deze eeuw tot protesten kunnen leiden, daarvoor hoefde de komst van de gen-veranderde sojaboon niet te worden afgewacht. De tegenstand tegen genetische manipulatie zou centraal moeten staan, maar sinds genetisch gemanipuleerde organismen de eerste nuttige geneesmiddelen opleveren, kan geen maatschappelijk georiënteerde milieugroepering meer absoluut tegen genetische manipulatie zijn. Nu richt men zich dan tegen genetische manipulatie waar de consument niets aan heeft, want de nieuwe sojaboon is niet lekkerder en gezonder. Dit argument belicht nog eens de kunstmatige scheiding tussen producent en consument waarmee milieugroeperingen tegenstellingen creëren.

In de protesten klinken verder de geluiden dat de gemanipuleerde bonen ongezond zouden kunnen zijn, wegens het nieuwe gen of wegens resten glyfosaat. Theoretisch is het niet goed denkbaar dat het nieuwe gen schadelijk is. Proefdieren floreerden op de nieuwe soja. Het achterblijven van bestrijdingsmiddelen heeft weinig met nieuwe gen-technologie te maken, maar alles met de normale controle.

BLIJFT OVER het recht op informatie van de consument. Te verwachten is dat er meer produkten op de markt komen die alleen genetisch zijn veranderd om de produktie of het transport en de verwerking te vergemakkelijken. Moet iemand op het etiket van een voedingsmiddel kunnen lezen dat er genetisch gemanipuleerde sojabonen in zijn verwerkt, ook als die bonen niet anders smaken en geen andere voedingseigenschappen hebben dan de traditionele rassen sojabonen? Een genetisch gemanipuleerde sojaboon wijkt alleen in idee af van een sojaboon die op traditionele teeltwijze is veranderd.

Hoe ver zou de etikettering uit ethische overwegingen moeten gaan? Zou die zich niet moeten uitstrekken buiten de genetisch gemanipuleerde produkten? Moet op vleeswaren ook worden vermeld als er dode dikbilstieren in zijn verwerkt? Wie er prijs op stelt moet niet-gemanipuleerde soja kunnen kopen, maar dat kan op dezelfde manier zoals nu produkten van de biologische landbouw worden geëtiketteerd. Het lijkt weinig zinvol om daar de grote massa voedingsconsumenten mee lastig te vallen.