NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

WIM KOK LANDDE op een vliegveld aangelegd op een kunstmatig eiland in zee. Hij bezichtigde een boormachine voor tunnelbouw en hij maakte een rit met een hogesnelheidstrein. Nee, dat was niet in Nederland. De premier bracht deze week een bezoek aan Japan, waar de 'shinkansen' al ruim drie decennia met hoge snelheid rijdt, ervaring bestaat met het boren van tunnels en het Kansai-vliegveld is aangelegd in de baai van Osaka. Kok houdt van infrastructurele hoogstandjes en zou er in Nederland ook meer vaart achter willen zetten. Maar terwijl de premier van huis was, lieten zijn partijgenoten in de Tweede Kamer het debat over het tracé van de hoge snelheidslijn (HSL) lelijk ontsporen. Zowel in politiek-bestuurlijk opzicht als wat betreft ruimtelijke ordening ging het in ieder geval niet de kant op die het kabinet-Kok wenst.

Het spel met de drie varianten - oude lijn, Bos-variant en kabinetsvoorkeur - was al lastig genoeg omdat geen enkele variant bij de aanvang van het debat op een meerderheid kon rekenen. De vraag was dus welke partij als eerste van standpunt zou veranderen, maar ook hoe dat de houding van de andere partijen zou beïnvloeden. Met de VVD achter het kabinetsvoorstel, het CDA voor de 'oude lijn' en PvdA en D66 voor 'Bos', lag het voor de hand dat de tactische beweging in de richting van Bos zou gaan. In de wetenschap dat dit voor het kabinet onaanvaardbaar is, zouden D66 en PvdA dan in politieke nood komen. Behendigheid bij CDA-woordvoerder Leers en miscalculaties van PvdA-woordvoerder Van Heemst zorgden er voor dat dit rampscenario zich deze week ontrolde.

Hij diende een motie in vóór 'Bos' en dus tegen de voorkeursvariant van het kabinet waarvoor Kok de instemming van partijgenote De Boer (ruimtelijke ordening) had weten te verwerven. De vraag dringt zich op hoe het gesteld is met de politieke regie tussen de fractie en de kabinetsleden van de PvdA. Dualisme is geen ander woord voor kamikaze.

DE HSL-DISCUSSIE ten noorden van Rotterdam draait om een stukje spoorlijn dat volgens de tegenstanders 'dwars door het groene hart' van de Randstad gaat. Nu is het groene hart één van de hardnekkigste milieu-mythes in Nederland, want grote delen zijn al lang ten prooi gevallen aan uitbreidende gemeenten, bedrijfsterreinen en agri-business. In feite loopt het voorgestelde HSL-tracé door de westelijke rand van het groene hart en wil het kabinet voor het behoud van de Achthovenpolder een tunnel van negen kilomter ónder de weilanden aanleggen. Met al hun aandacht voor hun milieu-profiel hebben PvdA en D66 over het hoofd gezien dat de Bos-variant langs de bestaande snelwegen grotere overlast voor de bevolking met zich mee zal brengen. Niet voor niets hebben Leiderdorp en de provincie Zuid-Holland verbijsterd op de parlementaire spraakverwarring gereageerd.

Grote infrastructurele werken in een overvol land vragen om passen en meten. Bij de bereidheid van het kabinet om met veel geld - 900 miljoen gulden - een tunnel aan te leggen om de rand van het groene hart te sparen, ligt de grens van de redelijkheid. De Bos-variant vergt niet alleen meer voorbereidingstijd omdat een nieuwe ronde van overleg en inspraak nodig zal zijn, maar is nog duurder in uitvoering. Ook zonder het excentrieke idee van een 'station Ypenburg' dat ten behoeve van de gemeente Den Haag temidden van het grootste verkeersknooppunt van Nederland zou moeten worden aangelegd. Een hogesnelheidstrein moet ,,hard en snel'' kunnen rijden, heeft Kok eerder dit jaar gezegd. Goed dat de premier volgende week weer terug is om de regeringsfracties tot de orde te roepen.