NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Nieuwe bioscoop heeft vriendelijk personeel en zelfs een wc

Door onze correspondent HANS NIJENHUIS
MOSKOU, 6 NOV. Voor de noodlijdende Russische cinema kan het de redding zijn of de doodsklap, het is maar hoe je het bekijkt. Onlangs is in Moskou voor het eerst in jaren een nieuwe bioscoop geopend: een op en top Amerikaans filmtheater, compleet met popcorn en cola. Het loopt storm.

'Kinomir', dat zich laat vertalen als 'filmwereld', zou in Nederland misschien geen nieuws zijn. Maar de Komsomolskaja Pravda besteedde er ruim een kwart van de voorpagina aan. ,,Eindelijk kunnen we de piratenvideo op het kleine televisiescherm vergeten en leren begrijpen wat moderne cinema eigenlijk is'', schreef filmredacteur Aleksandr Monachov zaterdag. ,,Je zou al je kennissen in rotten van twee willen opstellen en bij de zaal willen afleveren.''

Naar de film gaan is in Kinomir inderdaad een nieuwe ervaring. Neem de nasynchronisatie. In Rusland worden doorgaans alle rollen in een anderstalige film - mannelijk of vrouwelijk - 'overgesproken' door één en dezelfde acteur.

Niet bij The Rock, de eerste film die in de nieuwe bioscoop draait. De generaal die San Fransisco met een gifaanval dreigt (Ed Harris) klinkt onheilspellender dan Aleksandr Lebed. De held die hem moet tegenhouden (Sean Connery) heeft een donker timbre als, ja, Sean Connery. Zijn eerste woorden werden door het première-publiek met applaus begroet.

,,Moskou had vroeger mooie bioscopen. De meeste zijn helaas verbouwd tot meubeltoonzalen en autoshowrooms'', zei Natalja Chromova (53) die voor de commerciële televisiezender TV6 films inkoopt. ,,Dus de komst van dit nieuwe theater is geweldig. Het is een enorme stap voorwaarts naar het grote verleden dat we eens kenden.''

Russen hebben de naam filmliefhebbers te zijn. Tsaar Nicolaas II schijnt het weliswaar een ,,lege, volkomen nutteloze en zelfs schadelijke vorm van vermaak'' te hebben gevonden, maar onder Lenin werd ,,cinema, van alle kunsten, voor ons de belangrijkste''. Vanuit propagandaoverwegingen, bedoelde de socialistische leider weliswaar, maar het had in elk geval tot gevolg dat de Sovjet-Unie duizenden bioscopen telde, waarvan 136 in Moskou. De meeste vertoonde films waren van eigen bodem. Volgens officiële cijfers werden er in 1990 nog 150 speelfilms gemaakt en duizend documentaires.

Daar is weinig van over. De filmproduktie wordt geteisterd door geldgebrek nu de staat niet langer betaalt. Vorig jaar kwamen er nog slechts 14 Russische films gereed. De bioscopen zijn overgeschakeld op een repertoire van doorgaans matige Amerikaanse produkties. Het publiek kan die ook op video kopen en blijft dus thuis. Het aantal zalen in Moskou bedraagt nu minder dan veertig en in de meeste daarvan worden door ondernemende exploitanten inderdaad meer meubels en auto's getoond dan bewegende beelden. De liefhebber die het niet kan laten toch naar de film te gaan, komt meestal terecht op een houten stoel in een koude zaal met een klein doek en geen wc.

Nee, dan Kinomir. Na binnenkomst door grote glazen deuren wacht er een glimlachend meisje dat zegt: ,,Goedenavond, hartelijk welkom.'' De kassa waarnaar zij verwijst is niet het gebruikelijke luikje waardoorheen de klant zijn geld moet schuiven in de hoop dat er een kaartje wordt teruggeschoven. O nee, het is een balie met computers en jonge mensen die ook weer 'goedenavond' zeggen. Deze balie bevindt zich in een ruime hal waar verder zijn gevestigd: een bar, een café, een winkel met filmsouvenirs en een hoek waar men zich kan laten fotograferen op de (nep-)omslag van tijdschriften als Cosmopolitan en Medved (de beer).

De zaal zelf telt 480 fauteuils en beschikt over een indrukwekkend geluid en beeld. Het enige Russische aan deze bioscoop is de garderobe (onmisbaar in de winter), de kortingen op de toegangsprijs voor oorlogsinvaliden (naar goed Sovjet-gebruik) en het publiek. Sinds de opening vorige week hebben zoveel mensen Kinomir bezocht, dat de daginkomsten meer dan 10.000 gulden bedragen. Dat is 'per filmdoek' net zoveel als bij succesvolle zalen in Amerika. Met een entreeprijs van negen gulden is Kinomir even duur als één ritje in de achtbaan in Gorki Park en goedkoper dan het circus.

,,Dit wordt de nieuwe standaard voor Rusland'', kondigt initiatiefnemer Paul Heth aan. De nu 33-jarige Amerikaan diende in de jaren tachtig als officier in West-Berlijn. Tijdens alle omwentelingen in Oost-Europa zag hij vooral een markt voor amusement ontstaan. In 1993 begon hij films te vertonen in de conferentiezaal van een Moskous hotel. ,,Schone wc's, betaalbare consumpties en vriendelijk personeel is de helft van het werk.'' Niet voor niets zijn alle 55 personeelsleden die zijn 'Golden Ring Entertainement' inmiddels telt zo jong dat ze het Sovjet-verleden nauwelijks hebben meegemaakt. De operateur in Kinomir is 21.

De eerste nieuwe bioscoop in Moskou sinds mensenheugenis is gevestigd in de voormalige feestzaal van krantenuitgeverij Izvestija. Aan verbouwing en apparatuur is 2,5 miljoen gulden uitgegeven. Dat geld is afkomstig van Kodak, een firma die er alle belang bij heeft dat de Russische filmindustrie weer opkrabbelt. ,,Als er zalen komen waar films op een winstgevende manier kunnen worden vertoond, gaan filmmakers misschien ook weer films maken'', verklaart Heth. ,,En Kodak is de grootste leverancier ter wereld van materiaal voor filmproduktie.''

Om een soortgelijke reden heeft producent Disney veel aandacht besteed aan de nasynchronisatie van The Rock. Als Russen weer naar de film gaan, krijgen Amerikaanse producenten er een afzetmarkt bij. Kinomir is dus slechts bedoeld als begin. ,,We hopen voor het eind van het jaar de eerste twee Moskouse lokaties bekend te maken voor onze multiplexen'', kondigt Heth aan. Zo'n bioscoop met verscheidene zalen moet volgend jaar ook in St. Petersburg verrijzen.

Hoewel nu The Rock draait en binnenkort Independence Day, zullen de nieuwe theaters ook Russische produkties vertonen, verzekert Heth. ,,Natuurlijk, het publiek dicteert onze smaak. Als Michalkov weer een Burnt by the Sun maakt gaat die bij ons in première. De eigen films zijn hier altijd al het populairst geweest.''

Russische waarnemers zien hoe dan ook geen gevaar in een mogelijke toestroom van Amerikaanse actie- en geweldfilms. Gennadi Politsjko, vice-voorzitter van de bond van filmrecensenten: ,,Welnee. Ons huidige leven is toch al veel enger dan wat de Amerikanen op het doek laten zien.''