NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

MET VERKENNENDE BEWEGINGEN krijgen de financieel-economische lijnen van een nieuw regeerakkoord op het ogenblik gestalte. Natuurlijk, het kabinet-Kok heeft nog anderhalf jaar te gaan en er komen eerst parlementsverkiezingen, maar zowel de drie partijen van de 'paarse' coalitie als de grootste oppositiepartij zetten nu al de vlaggetjes uit voor de contouren van de 21-ste eeuw. Daarbij zijn er accentverschillen en onderhandelingsposities, maar vooral valt de brede politieke overeenstemming op.

Zowel bij de algemene als bij de financiële beschouwingen naar aanleiding van de Miljoenennota en bij de behandeling van de begroting van Economische Zaken kwamen de onderwerpen ter sprake waarop het volgende regeerakkoord zal inzetten. Lastenverlichting, verlaging van het financieringstekort en investeringen in de economische structuur. Het gaat om de mengvorm van deze drie ingrediënten. Waarbij overigens op de achtergrond een vierde factor meeweegt. In verband met de komende Economische en Monetaire Unie (EMU) zullen de landen die aan de gemeenschappelijke munt deelnemen, zich verplichten tot een stabiliteitspact. Dit bevat de verplichting om op de middellange termijn te zorgen voor een begroting die ,,dicht bij evenwicht'' is. Dat kan, zoals minister Zalm (Financiën) onlangs fijntjes opmerkte, ook een overschot zijn.

IN DE TWEEDE KAMER denken de fractiewoordvoerders hardop over de besteding van de miljarden die de komende jaren te verdelen zijn. Dat de nadruk zich moet verleggen naar investeringen in de economische structuur van Nederland - mobiliteit, telecommunicatie, kennisintensiteit - is voor iedereen duidelijk. Dit aandachtspunt van minister Wijers (Economische Zaken) en diens partij D66 is door de andere partijen overgenomen. Ook premier Kok is een adept van modernisering van de infrastructuur. De PvdA vindt hierin in een nieuwe vorm iets terug van de aloude rol voor de overheid als economische stuurman. De VVD is terughoudender maar onderschrijft, evenals het CDA, de hoofdlijnen lastenverlichting, tekortverlaging en investeringen.

De magische kracht die de drie punten bij elkaar kan brengen heet economische groei. Bij een redelijke groei nemen de overheidsinkomsten autonoom toe en valt de verdeling gemakkelijker. Bovendien heeft een lager financieringstekort een aangenaam neveneffect dat de Nederlandse politiek eindelijk heeft ontdekt: de rentelasten van de overheid (nu de één na grootste uitgavenpost) nemen in een zichzelf versnellend tempo af. Het is de paradoxale formule van Zalm: bezuinigen levert geld op. Dan komt de keuze voor de andere prioriteiten in zicht: lastenverlichting en/of verhoging van de investeringen.

De PvdA deinst er vooralsnog voor terug zich ondubbelzinnig uit te spreken voor een structurele verlaging van het financieringstekort tot pakweg één procent van het bruto nationale produkt. Niet gehinderd door deze beperking goochelt de PvdA met miljarden voor investeringen. Maar dergelijk financieel illusionisme staat haaks op het komende stabiliteitspact dat het parlement voor toetreding tot de EMU zal moeten onderschrijven. Aan de andere kant van het politieke spectrum toont de VVD zich kortzichtig wat betreft de financiering van verdere lastenverlichting. Door alleen maar te hameren op de aftrek voor hypotheekrente ontwijkt de VVD een discussie over de herziening van de grondslag van het belastingstelsel. Tussen deze twee stromingen voert D66 een redelijke middenkoers en wordt het CDA gehandicapt door de afwezigheid van regeringsverantwoordelijkheid.

TOCH VALLEN OP BASIS van de posities zoals die de afgelopen weken in de Kamer zijn ingenomen, de financieel-economische stukken van het volgende regeerakkoord aardig op hun plaats. Een laag financieringstekort met een behoedzaam groeiscenario levert dalende rente-uitgaven op. Een herziening van het belastingstelsel zorgt voor financiële ruimte voor verdergaande lastenverlichting, er groeit consensus over een lager toptarief van de inkomstenbelasting. Grotere arbeidsparticipatie leidt tot lagere sociale-premiedruk. Er wordt begerig gekeken naar de aardgasbaten voor het Fonds voor Economische Structuurversterking. En met dat alles komen er miljarden vrij voor investeringen. Het is de zichzelf versterkende cirkel van deugdzaam beleid voor de nieuwe eeuw.