NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

In: 33 theaters.

Zelfbediening uit psychotherapie en Oosterse religie

Door HANS BEEREKAMP
Deze zomer voerden enkele christendemocratische politici in Duitsland een boycotcampagne tegen de film Mission: Impossible, omdat hoofdrolspeler Tom Cruise lid is van - en een groot deel van zijn inkomsten afdraagt aan - de Scientology Church. Als je het al de moeite waard zou vinden de strijd aan te binden met die door L. Ron Hubbard gestichte pseudo-wetenschappelijke sekte, dan zou de film Phenomenon een veel beter doelwit zijn: niet alleen omdat John Travolta een van de vele andere Hollywoodsterren is die zich tot het gedachtengoed van de Scientology bekeerd hebben, maar vooral omdat het door Gerald DiPego geschreven scenario inhoudelijk goed aansluit bij Hubbards eclectische zelfbediening van ideeën uit de psychotherapie en Oosterse godsdiensten.

In Phenomenon, geregisseerd door Hollywoods nieuwe 'feelgood'-regisseur Jon Turteltaub (Cool Runnings, While You Were Sleeping), speelt Travolta een niet bijster snuggere automonteur uit een dromerig plattelandsstadje in noordelijk Californië. Op zijn 37ste verjaardag wordt hij verblind door een lichtflits en legt vervolgens een buitengewone intelligentie aan de dag. Travolta leest de halve bibliotheek leeg, ontwikkelt een spectaculaire nieuwe bemestingsmethode, kraakt geheime codes, leert in twintig minuten Portugees en kan op zijn gevoel aardbevingen voorspellen. Hubbard zou zeggen dat Travolta's personage zijn 'thetaan' heeft ontdekt (of 'bevrijd') en tot schrik en hoon van de rest van de wereld zijn volledige potentieel benut.

Uiteraard wordt in de film niet gerefereerd aan die terminologie. De onverwachte - en aangenaam prozaïsche - verklaring van het fenomeen luidt in het laatste kwartier dat Travolta door een zeldzaam soort hersentumor niet alleen een lichtflits meende te zien, maar ook elke cel van zijn brein is gaan gebruiken. Het neemt niet weg dat Phenomenon geconstrueerd is als een ode aan het menselijk vernuft en aan de eenzaamheid die een mens van goede wil ten deel valt, wanneer hij het licht eenmaal gezien heeft.

Turteltaub heeft er een redelijk goede film van gemaakt, met een perfect gekozen Travolta als tegen wil en dank boven zijn beperkingen uitgroeiende 'gewone man', maar het scenario tart het gezonde verstand. Ook de simpele verheerlijking van genialiteit, die natuurlijk weer juist de zalig-eenvoudige van geest ten deel moet vallen, doet de schouders ophalen. Zouden die Scientology-mollen in Hollywood soms ook achter Forrest Gump gezeten hebben?