NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S c h a k e l s

Door onze redacteur Erik Oudshoorn
Z'n kat is weggelopen, z'n auto enige tijd geleden gestolen en z'n zoon Youri speelt niet. Toch is columnist Jan Mulder, ex-voetballer van Anderlecht, Ajax en Oranje, nog in de stemming om zijn visie te geven op het Europees kampioenschap voetbal.

Na een half uur praten over het Nederlands elftal en zijn indrukken van het EK loopt Jan Mulder opgewonden naar zijn kamer om het ochtendblad te halen. ,,Dit land is bezig gek te worden'', zegt hij bij terugkomst en wijst op een artikel van de voorpagina. ,,Het lijkt wel of er bij ons een burgeroorlog woedt tussen blank en zwart. Wat is dat voor waanzin? Ineens staan er mensen op die het racisme in Nederland willen rapporteren. Ik vind dat toch behoorlijk gevaarlijk. Winston Bogarde heeft ergens gezegd dat zwarte spelers er meer voor moeten doen om in het voetbal iets te bereiken dan witte. Ik heb niet de indruk. Er is een neutralisering gaande van de zwarte voetballers. Als ze meespelen in het Nederlands elftal zijn het plotseling onze jongens. Ze worden autochtoon gemaakt maar hun kleur wordt ontkend. Ze worden verblankt. Dus als Kluivert een doelpunt maakt, moet ik zeggen: 'De zwarte Kluivert heeft gescoord'. Dit is een omgekeerd racisme van heb ik jou daar. En dat allemaal door Hiddink? Ha,ha,ha!''

De nationale discussie over vermeende raciale tegenstellingen in Oranje kwam op gang na het wegzenden van Davids. ,,Zo'n blaag van een jongen. Hij denkt dat hij belangrijk genoeg is om een machtsgreepje te kunnen uitvoeren. Dat zou hoogstens Bergkamp kunnen. Ik vind het soms weleens een beetje storend dat sommige spelers hun ego opblazen. Als je dat doet, moet je op z'n minst goed voetballen. Zoals Gascoigne, hij laat het tenminste op het veld zien. Maar ik zou me ook belangrijk voelen als je zo'n onthaal krijgt van de media op Schiphol. Hij kon meteen door naar het torentje op het Binnenhof. Ach Davids, een eenvoudige, over het paard getilde voetballer. Ik heb best schik als hij speelt. Ik lach me suf. Wat een fantastische energie, hij draait en doet van alles. Maar helaas te weinig rendement. Dit soort voetballers gedijt doordat ping-pong-gedoe van tegenwoordig. Vroeger had je Günter Netzer. Die deed altijd wel iets magistraals.''

Had Jan Mulder als bondscoach de blaag Davids ook naar huis gestuurd als hij was beschuldigd van kontkruiperij bij blanke spelers? ,,Voetbal bestaat natuurlijk een beetje bij autoriteit. Ik had hem misschien nog een tijd zitten pesten. Op de opmerking zelf had ik feller gereageerd. Als ik ooit maar een zweem zou ontdekken van de beschuldiging dat ik een rechtsback uit Groningen de voorkeur geef boven een speler uit Suriname, dan was ik op m'n achterste poten gaan staan. En misschien wel opgestapt.''

Het Nederlands elftal heeft hem toch nog even kunnen bekoren. ,,Het eerste kwartier van de wedstrijd tegen Schotland was wereldklasse. Een kwartier, geen seconde meer. Wil je dat noteren? In zo'n fase moet je geluk hebben dat je een doelpunt maakt. Ik was al dolgelukkig toen ik die symmetrische stip zag van het veld in het Villa Park-stadion. Zo'n lekkere vette witte klodder. Ik heb m'n ogen uitgekeken naar het veld. Twee maanden geleden was dit biljartlaken nog een zandbak. Mijn complimenten voor de groundsmen. Na de wedstrijd heb ik m'n moeder gebeld. Die heeft altijd wel een goede kijk op voetbal. Ze vond Nederland niet best. Het was te gehaast.''

Mulder begrijpt niet dat Clarence Seedorf terugkeerde tegen Engeland. ,,De laatste twintig, dertig minuten tegen Zwitserland speelde Nederland juist weer even zoals het moet. Seedorf zat toen aan de kant. Toch, hop weer dat elftal veranderen. Seedorf is een heel middelmatige voetballer. Hij heeft balbeheersing, maar op het ritme van een veteraan. Dat Fabio Capello hem de beste voetballer van de Serie A vond, zegt mij weinig. Johan Cruijf vond Ray Clarke ook een goede voetballer. En de Fransen vinden Cantona weer niet goed genoeg.''

Voetballers als Reiziger en Hoekstra zijn niet aan Mulder besteed. ,,Hoekstra vind ik een keurige Willem II-er. Ik had liever Sion van Groningen gezien. Reiziger is een technisch beperkte voetballer. Wel een keurige verdediger. Maar als je mij wilt verleiden tot een vergelijking met vroeger kan hij niet tippen aan Wim Suurbier van voor zijn knieblessures. Bogarde maakte in het begin bij Ajax gruwelijke fouten. Nu zijn die blunders wat minder geworden.''

Voor Dennis Bergkamp en Ronald de Boer maakt hij uitzonderingen. ,,De Boer is een sublieme voetballer. Maar je ziet aan hem en Danny Blind dat het bij Ajax het laatste half jaar niet meer draaide. Behalve die wedstrijd in Athene. Bergkamp werkt zich kapot. Hij heeft een instelling, zo fantastisch. Maar als midvoor verniel je Bergkamp. Hij moet achter de spitsen voetballen. Waarom speelde Kluivert niet vanaf het begin tegen Engeland? Wat deed hij daar op de bank? Bij de pass waaruit dat tegendoelpunt ontstond, kon Dennis de bal wél kwijt. Wat een magistrale bal was dat van hem, wat een schoonheid in een heksenketel. Deze speler moeten we hoog in ere houden. Geef hem meer vertrouwen. Een fantastische voetballer als Baggio kan geen bal tien meter meer vooruit spelen omdat hij bij Milan steeds wordt gewisseld.''

Het moderne voetbal ontaardt steeds meer in tactisch geleuter. Misschien ook wel door de enorme impact die deze sport heeft gekregen. ,,Tactiek is onbelangrijk. Van nul komma nul waarde. Als je zag hoe Hoekstra tegen Engeland negentig minunten achter die back Neville aanrende. Dat was het toppunt. Tactiek, lap het aan je laars. Laat zo'n back toch lopen! Op de achtergrond van zijn geploeter het oranje vakje van ING. En een zwaar geuniformeerde delegatie van PTT Telecom. Met tussen dat groen Edje Nijpels. En verder veel ander hockeypubliek. Een stadion is een kunstwerk en gekkenhuis te gelijk.''

Zijn zoon praat er nooit over, maar de sfeer in Oranje is momenteel beneden alle peil. Sommige spelers zijn er niet rouwig om als ze morgen naar huis mogen. ,,Je hoort het, dat ze elkaar het licht in de ogen niet gunnen. Ze komen er eerlijk voor uit dat de sfeer is verpest. Kluivert en Seedorf zeggen: 'Edgar Davids heeft gelijk'. Bergkamp beweert dat het niet tegen hem is gericht, maar tegen Blind en De Boer. In deze vertoning zie ik wel een aardige lunchvoorstelling voor de Kleine Komedie. Ik word hier rijk dankzij Davids en Seedorf. Dát is het Oranje-goud. Het zijn in dat kamp ook filosofen die je soms aan het woord hoort. Hiddink heeft anderhalf uur met Seedorf gesproken. Hoe zou dat gegaan zijn? Diep en ernstig met een pijpje?''

Ondanks de oranje mobiele telefoons die de spelers in hun bezit hebben, levert hij weinig indringende gesprekken met zoon Youri. ,,Die conversaties beperken zich tot: 'Hoe is het jongen? Met wie lig je op de kamer? Kluivert?' Een luid geraas als hij binnenkomt. Die twee kunnen het best met elkaar vinden. Maar misschien staat Patrick op de achtergrond mee te luisteren, het is tenslotte een speler van de kabel. Als vader zeg ik: 'Youri had drie keer negentig minuten moeten spelen.'' Maar als expert, en zoals ze me hier noemen voetbalanalyticus: hoogstens in de tweede helft tegen Schotland en misschien op het einde tegen Engeland. Youri heeft soms wel geluk met zijn voeten. Hij moet niet zeuren dat hij bankzitter is. Het is misschien weleens moeilijk in de voorbereiding op een wedstrijd, maar we hoeven geen medelijden met deze jongens te hebben. Tenslotte kregen ze 75.000 gulden om van Engeland met 4-1 te verliezen. Youri heeft in een korte tijd een fantastische carrière gemaakt, hij was al blij dat hij meemocht. Aan de andere kant heeft hij geen geluk met zo'n vader die in columns kritisch moet zijn. Hij had meer gehad aan een vader die in het zonnetje voor z'n huis zit en om vier uur een flesje wijn uit de kelder haalt.''

Die andere beroemde voetbalvader, Johan Cruijff, heeft Mulder in Engeland nog niet ontmoet. ,,Ik moest deze week nog aan hem denken. Johan heeft natuurlijk op Wembley een paar keer fantastisch gespeeld. Zijn zoon Jordi gaat me wel steeds beter bevallen. Hij heeft een goede acceleratie in de voeten. Maar het is natuurlijk geen Rensenbrink. Robbie kon een mannetje of vijf passeren. Al was dat in een andere tijd.''

Aan Hiddink maakt Mulder niet al te veel woorden vuil. Hij steekt nog een sigaretje aan. ,,Een beschaafde man. Toen hij begon had hij het over passie. Dat kwam er al een beetje voorgebakken uit. Net als die functionele en vriendschapslijnen. Als ik Bergkamp zie voetballen vliegen de vonken eraf. Dat is de goede passie. Zoals Davids inviel tegen Zwitserland, dat was de verkeerde passie. Van Basten als assistent naast Hiddink lijkt me niet zo'n goed idee. Dan heeft Hiddink weinig meer te vertellen. Marco is iemand die het goed ziet en ook zegt. Net als Gullit die zich snel ontwikkelt.''

De ongedwongen sfeer die Hiddink probeerde te kweken in het Sopwell House, waar de bruiloften en partijen elkaar afwisselden, kan wat Mulder betreft nog wel wat verder worden doorgevoerd. ,,Waarom niet midden in de stad een hotel genomen? Zoals de Italianen dat altijd doen. En zullen ze eens een keer ontsnappen en op stap gaan. Zoals de Engelsen, werd het niet 4-1? De jongens van Oranje vertoeven nu in omgebouwde kloosters. Gruwelijke oorden met golf-rust, zoals rondom het Sopwell House.''

De voormalige linksbuiten moet lang nadenken om een paar positieve elementen van het huidige Europees kampioenschap op te sommen. ,,Ik heb één fantastische wedstrijd gezien: Italië-Rusland. De Duitsers spelen abominabel voetbal. Matthias Sammer en Dieter Eilts, die kun je toch niet vergelijken met Passarella en zelfs Rinus Israel. Want hij had tenminste nog een goede trap. Bij die Duitsers wend je je hoofd af. Ik ken ze nu wel een beetje uit de Bundesliga door Youri en Schalke. Ik heb altijd het idee dat de Duitsers ver komen omdat ze al twee jaar vantevoren alle goede hotels hebben afgehuurd. Zelfs de grasveldjes voor de trainingen zijn gekeurd. En verrek het werkt. De Kroaten hebben in Suker wel een goede speler. Maar Prosinecki en Boban zijn lelijke voetballers.''

Ondanks alles geeft hij Nederland vanavond nog een goede kans tegen Frankrijk. ,,Ik geloof nooit zo in die dingen, maar Anfield Road in Liverpool, waar het elftal tegen Ierland zo goed speelde, kan inspirerend werken. Die Fransen voetballen heel vervelend. Een beetje achteruit met een paar beren van verdedigers. Deze wedstrijd kunnen we niet verliezen.'' En het drama van Wembley dan, werkt dat niet door? ,,Die Engelsen speelden natuurlijk wel goed. Dat tweede doelpunt, zo'n kopbal heb ik zelden gezien. Ja, Cruijff in de tweede Europa Cup I-finale tegen Inter. Daar kwamen ook een hoop buikspieren aan te pas. Ik vond Nederland tegen Zwitserland in de eerste helft slechter voetballen dan op Wembley. Wat ik tegen Engeland wel leuk vond was Van der Sar. Die stond nou eens een keer zo mistrooostig naast de paal. Zoals het past bij zijn naam. Als een echte Van der Sar.''

NRC Webpagina's
22 JUNI 1996