NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door HENK VAN GELDER
Carel Enkelaar, die zaterdag op 75-jarige leeftijd is overleden, was de eerste hoofdredacteur van het toenmalige NTS-Journaal en de eerste programmadirecteur van de NOS in een tijd waarin de televisie als publieke dienstverlening nog in de kinderschoenen stond. Alles wat de NTS _ en later de NOS _ wilde uitzenden, moest worden veroverd op de afzonderlijke omroepen die in zulke gezamenlijke programma's een gevaar voor hun eigen positie zagen. Met overtuigingskracht en flair bevocht hij het bestaan van rubrieken als het Journaal en Studio Sport en het rechtstreeks uitzenden van internationale evenementen.

Enkelaar, die zijn journalistieke loopbaan begon als verslaggever bij de Volkskrant, kwam eind 1955 naar de NTS om een dagelijks journaal op te zetten. Toen hij in zijn eerste week om een telex vroeg, antwoordde de leiding: ,,Een telex? Het is hier geen krant!'' Al meteen werd de nieuwe rubriek door de omroepen met argwaan bekeken, omdat ze concurrentie vreesden voor hun eigen wekelijkse actualiteitenprogramma's. In het begin was het Enkelaar zelfs verboden een nieuwslezer in beeld te brengen.

Ook als programmadirecteur, vanaf 1966, kreeg hij met tegenwerking te maken. Zodra hij succes oogstte, bijvoorbeeld met populaire series als Dubbelspion, Flipper en de eigen produktie Floris, stelden de omroepen zich op het standpunt dat die niet tot het takenpakket van de NOS behoorden. Jarenlang hing in zijn kantoor een passage uit de notulen van een bestuursvergadering aan de muur: ,,De vrees wordt uitgesproken dat als men erin slaagt met deze opzet een goed programma te maken, hieruit moeilijkheden zouden kunnen ontstaan.'' Zo strandden zijn pogingen om op zondagmiddag een luchtige magazinerubriek (Monitor) te starten, op de sabotage van de omroepen die in het NOS-bestuur de meerderheid hadden.

Als geoefend vergadertijger voerde Enkelaar jarenlang de besprekingen met de KNVB over uitzendrechten en tevens onderhield hij de internationale contacten. Zijn laatste initiatief was de oprichting van Europa TV in 1986, een in de kiem gesmoord project van de Europese publieke omroepen. In zijn memoires, die vier jaar geleden verschenen onder de titel Ooggetuige, schreef Enkelaar: ,,Indien de omroeporganisaties hadden willen inzien dat een aantrekkelijk gezamenlijk programma en een krachtige positie van de NOS het cement hadden kunnen zijn voor het hele bestel, dan zou de publieke omroep in Nederland vandaag een sterkere positie hebben ingenomen.''