NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S c h a k e l s

Door onze redacteur RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
De dood van Timothy Leary, gisteren op 75-jarige leeftijd in Los Angeles, is minder spectaculair geweest dan deze goeroe van de drugsbeweging der jaren zestig in het vooruitzicht had voorgesteld. Hij had zo graag een daad willen stellen: een zelfmoord, te zien over Internet, om te tonen dat sterven niet treurig is als de mens meester is over zijn lot, ook al heeft hij prostaatkanker in het laatste stadium.

Leary is gewoon in zijn ziekbed gestorven, aan "natuurlijke oorzaken', zoals zijn vrienden meedelen op Internet waarop Leary's aftakeling de afgelopen maanden van dag tot dag te volgen was. Eerder dan als een "vernieuwer van Cyberspace', zijn ambitie van de laatste jaren, zal Leary dus toch de geschiedenis ingaan als de auteur van "tune in, turn on, drop out', de slagzin waarmee hij in de jaren zestig, aanvankelijk als een keurige hoogleraar in de psychologie, het gebruik van marihuana, LSD, mescaline en andere drugs (maar in geen geval heroïne of amfetamine) propageerde.

De slagzin, nauwelijks begrijpelijk voor iemand zonder kennis van het jargon van de jaren zestig, gaf aan druggebruik ook een collectieve, cultuur- revolutionaire betekenis, die snel veel weerklank vond in ruime kring in de Amerikaanse samenleving en daarbuiten. Zeker waren er in de VS al vóór Leary ijverig drugs gebruikt. Maar dat de consumptie van psychotrope stoffen ook een bijdrage zou kunnen zijn aan persoonlijke bevrijding voor brede lagen van de bevolking en een betere wereld, daar was vóór Leary nog niemand op gekomen.

In die gedachte schuilt vermoedelijk Leary's blijvende betekenis.

Maar Leary's droom uit de jaren zestig _ drugs overal vrij verkrijgbaar en iedereen genieten _ is daarmee niet bewaarheid. De jaarlijkse omzet aan drugs in de VS bedraagt volgens officiële cijfers over 1993 zo'n vijftig miljard dollar, waarvan negen miljard in marihuana, door Leary steeds als "groente' aangeduid. Maar over de drugscultuur van de jaren tachtig binnen de hogere lagen van samenleving bijvoorbeeld, toen de cocaïne bijna niet viel aan te slepen, wil nu hooguit Oprah Winfrey nog wel eens een met krokodillentranen overgoten boekje opendoen. De originaliteit van Leary's recente communiqués moet dan ook worden afgelezen tegen de achtergrond van een cultuur waarin kantoorgenoten schande van elkaar spreken als iemand bij de lunch een tweede glas witte wijn bestelt, of betrapt wordt bij het roken van een filtersigaret op straat.

Timothy Leary was zijn tijd wel degelijk ver vooruit, maar dan als academisch onderzoeker van de werking van chemische stoffen in de menselijke hersenen, tegenwoordig weer een van de zwaartepunten in biochemisch onderzoek.

Na een catastrofale poging in 1939 om aan de West Point academie beroepsofficier te worden, was Leary in Alabama psychologie gaan studeren. Hij maakte een bliksemcarrière: onderzoek voor de CIA in de jaren vijftig en in 1960 een hoogleraarschap in Berkeley. In datzelfde jaar zag Leary, wiens vertrouwen in de zegeningen van het burgerlijk bestaan in 1955 heftig was geschokt door de zelfmoord van zijn vrouw, het licht na het nuttigen van magic mushrooms tijdens een tripje met vrienden naar Mexico.

Zijn gehele instituut strooide daarna kwistig in het rond met de kunstmatige LSD, die men in Berkeley in ruime hoeveelheden vervaardigde voor klinische experimenten. In 1963 hadden de academische autoriteiten er genoeg van en ontsloegen Leary.

Maar de enthousiaste voorvechter van LSD-gebruik was niet meer te stuiten en stichtte met hulp van een rijke maecenas de International Foundation of Internal Freedom (afgekort IF IF) bij New York, waar het werk in woord en daad werd voortgezet, en het een komen en gaan werd van liefhebbers van geestverruiming. Uit deze tijd dateert ook het nimmer uitgevoerde plan om LSD aan het openbare drinkwater toe te voegen, teneinde de collectieve bewustwording te versnellen _ een ideetje waarmee de Nederlandse provo-beweging een paar jaar later nog goede sier zou maken. Leary werd een veel-geïnterviewde figuur, er waren buttons in de handel met Leary is God, president Richard Nixon noemde hem ,,de gevaarlijkste man van Amerika''.

Toen het gebruik van LSD en andere drugs in de jaren zeventig onder de Amerikaanse jeugd massale vormen aannam, was Leary niet van de partij. Wegens herhaald geconstateerd bezit van drugs was hij in 1970 tot tien jaar veroordeeld, maar al spoedig uit een nauwelijks bewaakte, open inrichting "bevrijd' door de Weathermen, een blanke stadsguerrilla-beweging. Drie jaar verbleef hij in het overzees hoofdkwartier van de Black Panters (zwarte urban guerrillas) in Algerije. Omdat hun gastvrijheid sterk aan gevangenschap deed denken nam Leary in 1973 de wijk naar Afghanistan, in die jaren een bekend verzamelpunt voor hippies, om daar prompt te worden gearresteerd en aan de VS uitgeleverd. Hij zat vijf jaar van zijn straf uit.

Daarna werd het stil om Leary. Zijn vrienden van vroeger vergaven hem niet, dat hij zijn voortijdige invrijheidsstelling mede aan samenwerking met de federale recherche FBI te danken had. Om in zijn levensonderhoud te voorzien schreef hij boek na boek over zijn belevenissen, en begon in de jaren tachtig zelfs nog een mislukte carrière als stand-up comedian in de nachtclubs van Los Angeles.

Pas begin dit jaar, bij de oprichting van de Internet-site voor zijn virtual death, leek Timothy Leary andermaal op weg naar wereldroem, ditmaal onder het door hemzelf gedebiteerde motto "tune in, turn on, and drop dead'. Zijn laatste woord was "yeah'.

Jaarverslagen '95
Een overzicht van
jaarverslagen van ondernemingen en overheidsinstellingen.