Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN
Twaalf jaar geleden stond Felix Levitan (87) voor de laatste keer aan het hoofd van de Tour de France. Een jaar later werd hij ontslagen. Elf jaar later bezocht hij zijn stiefkindje. ,,Ik ben sans rancune. De strijdbijl is begraven.''

Felix Levitan op bezoek in de Tour, in gezelschap van zijn opvolger, Jean-Marie Leblanc. (Foto Cor Vos)

CORK, 14 JULI. Een kleine, grijze man schuifelt met een wandelstok over de finishstreep. Hij is keurig gesoigneerd, de donkerbruine ogen blinken in het Ierse zonlicht. Felix Levitan is nog even charmant als in de tijd dat hij de scepter zwaaide over de Tour de France. Aan de hand van vijfvoudig kampioen Bernard Hinault loopt hij langs de tribune met genodigden. Hij schudt handen met mannen en buigt hoffelijk voor vrouwen.

Verdwenen zijn de dictatoriale trekjes van weleer. De huidige lichting wielrenners hoeft niet bang te zijn voor zijn opvliegende gedrag. Hij is op uitnodiging van zijn opvolger Jean-Marie Leblanc naar Dublin gekomen. Voor het eerst sinds 1986 bezoekt hij de Tour, maar van een cultuurschock is geen sprake. ,,Sinds mijn vertrek is er bijna niks veranderd'', vertelde hij vijf jaar geleden in deze krant. ,,Zo slecht deed ik het blijkbaar niet.''

In Ierland signaleert Levitan een aantal verschillen met vroeger. ,,Het enorme gigantisme valt me op. De faciliteiten voor de televisie zijn vermenigvuldigd. Door alle communicatiemiddelen is de Tour veel gemakkelijker te organiseren dan in mijn tijd. Toen moesten de journalisten hun verhaal nog op een bistrotafeltje typen. Niks perszaal, niks telefoon. Maar gelukkig is de wielersport niet wezenlijk veranderd. De coureur blijft een coureur, de fiets blijft een fiets.''

Levitan werd in 1928 wielerjournalist bij het blad La Pédale. Een paar jaar kreeg hij een baan bij L'Auto, de krant die de Tour de France in 1903 heeft geïntroduceerd. In 1933 deed hij voor het eerst verslag van de Franse ronde. In 1961 werd hij directielid van de Société du Tour de France. Hij vormde bijna twintig jaar een hecht koppel met Jacques Goddet, de ouderwetse organisator die volgens Levitan te veel aan romantiek en te weinig aan geld dacht.

,,Ik trof een rampzalige financiële toestand aan. De romantiek moest plaatsmaken voor de efficiëntie'', zegt Levitan. Hij introduceerde de sponsorploegen en maakte van de Tour een winstgevende organisatie. Langzamerhand verwierf hij een positie boven Goddet. Hij werd door critici voor een geldwolf uitgemaakt. Hij zou de reclamekaravaan belangrijker hebben gevonden dan de renners, die soms met angst en beven bij de grote baas op het matje moesten komen. ,,Ik deed wat ik moest doen, de Tour redden'', verklaarde hij in 1993.

Levitan wilde de Tour een mondiaal karakter geven en bedacht ambitieuze plannen, zoals een oversteek naar de Verenigde Staten en een luchtbrug naar Moskou. Zijn opvolger Leblanc heeft het idee geopperd om de Tour over twee jaar in Guadeloupe te laten beginnen. Levitan bekritiseert het plan. ,,Ik zou de Tour een beetje in de buurt van Frankrijk houden. Ierland kan nog net, verder moet je niet gaan.''

Zijn gedwongen vertrek in 1987 was ingegeven door een financiële transactie in de Verenigde Staten. Levitan werd verantwoordelijk gehouden voor een miljoenenschuld, na contractbesprekingen voor de Ronde van Amerika. Zelfs zijn oude vriend Goddet koos de zijde van de tegenpartij: uitgever Philippe Amaury. Vol onbegrip heeft Levitan zijn ontslag aangevochten.

Pas in november 1997 bereikte hij een salonremise. Levitan werd vrijgesproken van fraude. Amaury kreeg ook gelijk van de rechter: de eer en goede naam van Levitan waren niet aangetast. ,,Alles is geregeld. Ik ben hier sans rancune'', zegt hij met een zachte glimlach op het gebruinde gelaat. Op de vraag of hij zijn gezworen vijand Goddet ooit nog de hand zal schudden, klinkt hij gedecideerd. ,,Jamais.''

Levitan is meer te spreken over Leblanc en noemt hem een waardige directeur. ,,Mijn erfenis is in goede handen. Hij is van alle markten thuis. Hij was eerder coureur en journalist. Hij vertoont menselijke ambities en prevaleert het sportieve element boven de commerciële belangen.''

De oude baas heeft nog wel een advies voor zijn opvolger. ,,Het zou aardig zijn om de eeuwwisseling in 2000 of het eeuwfeest van de Tour in 2003 op te luisteren met een historische start in Parijs. Net als in 1903. Niet om commerciële, maar om sentimentele redenen.''

De kwieke Levitan hoopt de feestvieringen in levenden lijve mee te maken. Hij leidt een gezond leven aan de Côte d'Azur en houdt zich gezond met ochtendwandelingen over de boulevard van Cannes. ,,Ik lees veel kranten en tijdschriften en bekijk de beelden van de Tour op de televisie. Met een beetje weemoed, maar dat hoort bij het ouder worden.''

In zijn luxueuze appartement, met uitzicht op zee, hangt een vergrijsde foto uit 1980 waarop hij poseert met Tourwinnaar Joopt Zoetemelk en de toenmalige premier van Nederland. ,,Hoe heet hij ook al weer? Ja, meneer Agt.''