Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN
DUBLIN, 13 JULI. De renners van Festina hadden afgelopen weekeinde een spreekverbod in verband met de arrestatie van hun Belgische verzorger Eddy Voet. Ze reden met betrokken gezichten door de straten van Dublin. Ze mochten niets zeggen over de dopingaffaire aan de Belgisch-Franse grens. Voet werd woensdagmorgen in de buurt van Lille aangehouden door de Franse politie. In zijn auto werden verboden stimulerende middelen aangetroffen. De directie van de Franse horlogefirma Festina heeft inmiddels een advocaat ingeschakeld om zijn werknemer juridisch bij te staan.

De Italiaanse sprinter Mario Cipollini verspeelt door een valpartij in de buurt van de finish zijn kansen op een overwinning in de eerste etappe van de Tour de France. (Foto Reuters)

Tegen de voorschriften van de ploegleiding sprak kopman Richard Virenque, een vaste klant van Voet op de massagetafel, tegen een bevriende Franse journalist over zijn gevoelens. ,,Het ergste is dat wij niet goed op de hoogte zijn van de situatie. Die onzekerheid knaagt aan ons. Wij hebben geen schuld, de verantwoordelijkheid ligt bij de verzorger. Maar ik zal heel veel moraal nodig hebben om deze klap te verwerken'', zei Virenque zaterdagavond. Een paar uur daarvoor had hij een verrassend goede proloog gereden. Hij werd veertiende.

Ploegleider Bruno Roussel hield gisteravond een persconferentie, nadat hij in een eerste reactie elke betrokkenheid had ontkend. ,,Het is een grap die getuigt van slechte smaak óf het is een banenenschil om ons te laten uitglijden'', zei Roussel vrijdagavond. ,,Al onze soigneurs zijn hier, ik mis niemand'', zei hij met een verwijzing naar de afwezigheid van de gearresteerde verzorger Voet. Voor het oog van een paar honderd journalisten gaf Roussel gisteren een andere lezing. ,,De bewuste verzorger zou woensdagavond naar Dublin komen, maar we hebben hem niet zien verschijnen.''

Roussel wilde gisteren nog steeds geen schuld bekennnen, maar zijn nerveuze betoog klonk weinig overtuigend. ,,Wij zijn het slachtoffer van klassejustitie.,,Op de suggestie waarom hij niet naar Lille wilde vliegen om zijn verzorger bij te staan en de politie tekst en uitleg te geven, antwoordde hij: ,,Ze zien me daar aankomen. Ik zit in de Tour en ik blijf in de Tour.'' De kans is overigens aanwezig dat Roussel vanavond, bij aankomst in Frankrijk, door de politie wordt ondervraagd over de dopingzaak. ,,Ik ben eventueel beschikbaar voor commentaar'', zei de ploegleider.

Verzorger Voet werd woensdagochtend opgepakt in een wagen van de Société du Tour de France. Deze auto's zijn alleen beschikbaar voor mensen die aan de Tour (gaan) deelnemen. De verboden middelen waren verpakt in vierhonderd ampullen. Behalve anabole steroïden (spierversterkers) ontdekte de politie het levensgevaarlijke medicijn EPO. Toepassing van dit eiwithormoon leidt tot bloedverdikking. EPO is niet op te sporen bij urineonderzoek. Uit voorzorg probeert de internationale wielrenunie (UCI) via onaangekondigde bloedcontroles het gebruik van EPO tegen te gaan.

De arrestatie van Voet volgt een maand na het gedwongen vertrek van zijn Franse collega Jean Dalibot bij Festina. Deze soigneur werd verantwoordelijk geacht voor de dopingzaak met Christophe Moreau, die na zijn overwinning in het Critérium International op gebruik van anabole steroïden was betrapt. Overigens rijdt Moreau gewoon mee in de Tour, nadat Festina protest had aangetekend tegen de strafmaatregel. De zaak is verdaagd. Moreau eindigde zaterdag op de vijfde plaats in de proloog. Roussel wilde gisteravond geen verband leggen tussen de eerste en de tweede dopingaffaire.

Het is niet uitgesloten dat Dalibot de Franse politie uit rancune heeft getipt over de dopingpraktijken bij Festina. In elk geval heeft hij door zijn weigering te praten, de onderzoekers aan het denken en aan het werk gezet. De Franse douane maakte donderdagnacht namelijk gebruik van een 'vliegende controle'. Andere auto's mochten gewoon doorrijden bij de grens tusen de twee EU-landen België en Frankrijk. Navraag leerde dat Voet vorige week een rondreis heeft gemaakt door Zwitserland, Duitsland en België.

Vrijdagmiddag deed de politie ook een inval in een opslagplaats van Festina in de buurt van Lyon. Daar werden in een laboratorium medicijnen gevonden. Volgens het dagblad France Soir waren het wederom verboden middelen. Op de betreffende flessen zouden stickers zijn geplakt met de namen van Virenque, Dufaux, Alex Zülle en Laurent Brochard: de kopmannen van Festina die in de proloog allemaal bij de beste twintig eindigden.

De daadkracht van de Franse politie is een logisch gevolg van de heksenjacht die het Franse overheid de laatste maanden tegen doping voert. Voetballers, zwemmers, atleten en wielrenners voelen zich achtervolgd door politie en justitie. In Dublin nam Marie-George Buffet, de Franse minister van sportzaken, de dopingzaak met Festina zeer serieus. ,,Als de berichten overeenkomen met de feiten, is dit desastreus voor de wielersport.''

Tour-directeur Jean Marie Leblanc wil het gerechtelijk onderzoek afwachten voordat hij eventuele maatregelen neemt tegen Festina. ,,De affaire staat voorlopig ver van ons bed'', sprak Leblanc. Een schorsing van de hoogst genoteerde wielerploeg ter wereld zou voor de Tour een sportieve en commerciële ramp betekenen. De grootste concurrenten van titelhouder Jan Ullrich rijden bij Festina.

De dopingpraktijken bij de Franse ploeg worden vaak in verband gebracht met de handelwijze bij de opgeheven Nederlandse wielerploeg PDM. Deze formatie kwam verschillende malen in een kwaad daglicht wegens dopinggebruik.

De Nederlandse ploegleider Jan Gisbers en de Belgische ploegarts Eric Reyckaert zijn na hun dienstverband bij PDM naar Festina vertrokken. Volgens een dopingonderzoek van Dagblad De Limburger waren beide sponsors begin jaren negentig betrokken bij de handel in verboden middelen. Gisbers werd bij Festina na een paar maanden opgevolgd door Roussel. Reyckaert is nog steeds in dienst bij de Franse ploeg.

De verzorgers van wielerploegen lopen meer gevaar om betrapt te worden dan de ploegleiders of de ploegartsen. De verzorgers moeten de (verboden) medicijnen vervoeren. De internationale wielrenunie (UCI) komt vanaf 1 januari 1999 met verscherpte maatregelen. De artsen moeten vier keer per jaar een dossier overdragen met medische gegevens van de renners. Bij herhaaldelijk gebruik van verboden middelen kunnen zowel de ploegleiders als de ploegartsen op non-actief worden gesteld. De verscherpte regelgeving is een gevolg van de toenemende zorg bij de medische commissie van de UCI. Volgens commissielid Lon Schattenberg is PfC (perfluoro clarbures) het nieuwste wondermiddel voor duursporters. Dit synthetische preparaat - niet op te sporen in de urine - vergroot het zuurstoftransport. ,,Het is schadelijk voor milt, lever, nieren en voor het immuunsysteem'', zei Schattenberg onlangs in Het Parool. ,,Het is zelfs levensbedreigend.''