Door Jaap Bloembergen
Ierland stond drie dagen in het teken van de Tour de France. Bij de start van de 85ste ronde keken circa honderdduizend leken met verbazing naar het wielercircus. De Ieren hebben meer verstand van alcohol, gezien de vreemde reacties langs de kant en de enorme drankzucht in het uitgaanscentrum.

Ierse toeschouwers trotseren het slechte weer in de buurt van Wicklow om het peleton aan het werk te zien tijdens de eerste etappe van de Tour de France. (Foto AP)

De Griekse geograaf Ptolemeus berichtte 140 jaar na Christus over een nederzetting bij de Ierse Zee. Bijna twee millennia later wordt Dublin geassocieerd met schrijver James Joyce, popgroep U2 en de jaarlijkse paardenshows. Dear Dirty Dublin is een stad van tegenstellingen. De inktzwarte rivier Liffey verdeelt het oude centrum in een rijke zuidoever en een arme noordoever. Beide stadsdelen vertonen een belangrijke overeenkomst. Drank is overal te koop, beschonken Ieren bepalen het stadsbeeld in 1998.

Dublin telt zeshonderduizend inwoners en zeshonderd pubs. Temple Bar heet de uitgaansstraat van Dublin. De smalle, rechte doorgang is elke avond doordrenkt met alcohol. Jonge meisjes waggelen met lubberende panty's en rood doorlopen ogen over de kasseien. Oude mannen plassen op elke straathoek en lopen vervolgens met open gulp langs de portieken. Overal staan lege glazen, overal wordt gezongen, gelachen en getongzoend. Sommige Ieren lijken in staat deze drie bezigheden op hetzelfde moment uit te voeren.

De Ieren verdrinken het sombere weer en de zware leefomstandigheden met grote glazen Guinness. En als de pubs om elf uur sluiten, vinden ze hun weg naar nachtclubs of discotheken. Er is altijd wel wat te vieren. De wereldtitel voor de Franse voetballers, de gele trui voor de Engelsman Chris Boardman. Desnoods een overwinning van de plaatselijke hurlingclub.

Het dagelijkse straatbeeld is niet besteed aan de Ier Stephen Roche, vader van twee kinderen en winnaar van de Tour de France in 1987. ,,Ik heb gelukkig nooit veel gedronken, maar voor mijn kids vrees ik het ergste. Daarom verhuis ik volgend jaar weer naar Frankrijk. Daar wordt ook veel gedronken, maar de jeugd krijgt tenminste kans om te sporten. In Ierland is schijnbaar nergens geld voor.''

Roche sprak bij de officiële presentatie van de Tour in soortgelijke bewoordingen. Zijn kritiek op de Ierse drankcultuur werd hem niet in dank afgenomen. De oude kampioen werd vrijdagavond uitgefloten op het podium en zaterdagochtend fel aangevallen in de Ierse kranten. Een volksheld mag niet afgeven op zijn bewonderaars, was de algemene teneur. Volgens Roche kreeg hij ook positieve reacties. ,,Een moeder van twee kinderen kwam naar me toe en bedankte me hartelijk. 'Eindelijk heeft iemand de waarheid gesproken', sprak ze tegen me. Het is misschien niet leuk om te horen, maar dit land gaat kapot aan de drankzucht van zijn bevolking.''

De woorden van Roche zijn opmerkelijk, aangezien de wereldkampioen van 1987 bekendstaat als een levensgenieter. Zijn land- en generatiegenoot Sean Kelly is een tegenpool. De viervoudige winnaar van de groene trui leeft als een kluizenaar in het dorp Carrick-on-Suir, waar vanmiddag een bonificatiesprint op het programma stond. Kelly zal zijn geboorteplaats nooit verlaten. Niet omdat hij zo van drank houdt, maar vanwege zijn verlangen naar rust en ruimte.

Kelly liep de afgelopen dagen met een zuur gezicht door het oude centrum van Dublin. Hij was teleurgesteld in de Frans-Ierse organisatie, die hem minder in de schijnwerpers plaatsen dan Roche. Uit rancune vliegt hij vanavond niet naar Bretagne, waar morgen de derde etappe wordt verreden. ,,Ik zou de komende weken verslag doen voor de Ierse televisie, maar ze zien mij niet meer terug. Een beetje meer respect had ik wel verdiend. Ik heb tien grote klassiekers gewonnen. Blijkbaar tellen die niet mee.''

De negatieve geluiden van de hooggeplaatste gastheren staan haaks op het enthousiasme bij de gewone man. Le Grand Départ was een groot succes, als we de reacties van de honderduizenden toeschouwers mogen geloven. Ze schreeuwden hun kelen schor en keken hun ogen uit bij de hoge snelheden. De Ieren zijn niet verwend met goede wielersport en hebben weinig verstand van zaken. Toen de Italiaanse favoriet Marco Pantani zaterdagmiddag bijna de langzaamste tijd in de proloog had gereden, sprak de speaker over ,,a wonderful performance''. Niemand langs de kant die hem tegensprak.

Volgens enkele ervaren volgers in de karavaan waren in Dublin minder toeschouwers dan bij de Tourstart in Bazel (1982) of West-Berlijn (1986). Roche is blijkbaar chauvistisch genoeg om het in dit geval voor de Ieren op te nemen. ,,Dublin is geen miljoenenstad en vergeet niet dat het vakantietijd is. Een hoop mensen zijn op vakantie.'' Met een subtiele glimlach. ,,U komt toch uit Holland? Alsof het twee jaar geleden bij jullie zo druk was. Ik zag in 's-Hertogenbosch meer fabrieken dan wielerfans.''

In de Wicklow Mountains, een national park ten zuiden van Dublin, waren de Ierse plattelandsbewoners gistermiddag even luidruchtig als in de hoofdstad. Gehuld in dikke jassen trotseerden ze de mist en de koude. Het was een prachtiggezicht om het peloton door The Garden of Ireland te zien fietsen. De wegen zijn smaller en gevaarlijker dan in Frankrijk, maar er deden zich geen ongelukken voor op het bochtige parcours. De valpartij met Erik Dekker en Mario Cipollini vond in de slotfase plaats, op een brede weg langs het Phoenixpark van Dublin.

Nog voordat zijn gewaardeerde kracht Dekker naar het ziekenhuis werd vervoerd, had Adri van Houwelingen zich zaterdag kritisch uitgelaten over de werkomstandigheden. Volgens de assistent-ploegleider van Rabobank hadden de Ierse verkeersagenten weinig begrepen van de hectiek in de Tour. ,,Wij reden van het hotel naar het parcours en deden daar drie kwartier over. Volgens het rondeboek was het nog geen vier kilometer rijden. We hadden beter kunnen gaan lopen. Nee, ik ben blij als we weer in Frankrijk zijn.''

Volgens Nederlands kampioen Michael Boogerd, die zaterdag een teleurstellende proloog reed, was het Ierse avontuur niet voor herhaling vatbaar. ,,Je kan hier niet lekker trainen. Om de paar honderd meter staat een stoplicht. Voor mij hoeven al die verre landen niet. Waarom stellen ze het belang van de renners niet voorop? Hier schieten alleen de hoge heren wat mee op.''

De kritische geluiden waren niet besteed aan Cees Priem, die als wielrenner bekendstond om zijn hang naar gezelligheid en als ploegleider regelmatig in het nachtleven duikt. ,,Dit is toch een prachtige plek. Als wij ons vroeger konden inschrijven voor de Ronde van Ierland, waren Jan Raas en ik er als de kippen bij. Als je begrijpt wat ik bedoel.''