Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN
De 85ste editie van de Tour de France begint morgen in de Ierse hoofdstad Dublin. Er verschijnen geen Ieren aan de start. ,,Wielrennen is hier een marginale sport'', zegt de voormalige Tourwinnaar Stephen Roche.

Jan Ullrich, de winnaar van de vorige Ronde van Frankrijk, wordt in Dublin een dag voor de start medisch gecontroleerd. (Foto Reuters)

DUBLIN, 10 JULI. De Ronde van Frankrijk is deze eeuw regelmatig vreemd gegaan, maar de verre liefdes beperkten zich tot Nederland, België, Italië, Spanje, Engeland, Duitsland en Zwitserland. Een jaar of vijftien geleden mijmerde Tour-directeur Félix Lévitan over een uitstapje naar de Verenigde Staten. Zijn opvolger Jean-Marie Leblanc wil de Franse ronde zoveel mogelijk op Frans grondgebied laten plaatsvinden. Hij streeft naar een compacte Tour, met veel chauvinisme en weinig verplaatsingen.

Waarom dan toch een start in het afgelegen Ierland, een land nota bene met weinig wielertraditie? De officiële verklaringen zijn nauwelijks geloofwaardig. Ierland herdenkt dit jaar de bloedig neergeslagen opstand tegen Groot-Britannië van 1798. Ierland koestert oude kampioenen als Stephen Roche en Sean Kelly. De noodlijdende Ierse wielersport heeft nieuwe impulsen nodig. De Ierse overheid betaalt zes miljoen gulden aan de organisatie. Tour-directeur Leblanc koestert warme gevoelens voor het Ierse volk. En zo verder.

Bovengenoemde argumenten waren prettige bijkomstigheden om de start in Ierland te laten plaatsvinden. De werkelijke reden voor een Iers avontuur is even simpel als praktisch. Komend weekeinde wordt in Parijs de finale van het WK voetbal gespeeld, met het gastland als verwachte finalist. Geen wonder dat de Franse sportliefhebbers nog niet warmlopen voor een proloog of een massasprint. Le Foot bepaalt het leven in Parijs en omstreken. De Ierse belangstelling voor de Tour was van harte welkom.

In Ierland heeft soccer concurrentie van rugby, hurling en gaelic football. Voor wielrennen hebben de Ieren slechts sporadisch belangstelling. Toen Seamus Elliott in 1963 als eerste Ier een Tour-etappe won. Toen Sean Kelly in 1982 de groene trui kreeg omgehangen. Toen Stephen Roche in 1987 zowel de Giro, de Tour als de wereldtitel in de wacht sleepte. Hij werd sportman van het jaar en ereburger van zijn geboorteplaats Dundrum.

Na de generatie Roche-Kelly is de wielersport nog verder in de verdrukking geraakt. De Ronde van Ierland is een paar jaar geleden, bij gebrek aan financiële middelen, van de internationale kalender geschrapt. De Ierse wielerbond telt momenteel tweeduizend licentiehouders en 170 verenigingen. Bij de proloog in Dublin staat morgenmiddag geen enkele landgenoot aan de start, want Ierland telt geen enkele beroepsrenner. En de jeugd zit liever op een mountainbike dan op een racefiets. ,,De jeugd heeft grote voorbeelden nodig om zich aan te spiegelen, maar ze hebben helaas geen voorbeelden'', zegt Roche.

Waarom dan toch de Tour naar Ierland gehaald? ,,Omdat wij graag een internationaal sportfestijn wilden organiseren'', verklaart initiatiefnemer Pat McQuaid in een vraaggesprek met de Provinciale Zeeuwse Courant. ,,In eerste instantie dachten we aan de Olympische Spelen, maar dat bleek voor een klein land geen haalbare kaart. Toen heb ik mijn vriend Leblanc gebeld, die ik nog kende als journalist van L'Equipe. Hij was meteen enthousiast, maar eiste financiële garanties van de regering. Omdat het Ierse volk positief reageerde, wil de minister van toerisme drie miljoen pond (ongeveer negen miljoen gulden, red.) op tafel leggen. De Tour de France is pure promotie voor Ierland. Daar kan geen vakantiefolder tegenop.''

De woorden van McQuaid worden bevestigd door een aantal Ierse reisagenten, die de televisiebeelden van France 2 als perfecte promotiefilmpjes beschouwen. Naar schatting 950 miljoen mensen uit 160 landen krijgen plaatjes voorgeschoteld van glooiende akkers, schilderachtige dorpjes en ruige rotspartijen. De Ierse luchtvaartmaatschappij Air Lingus profiteert mee. Zij heeft dertien nieuwe toestellen besteld voor de dagelijkse vlucht Amsterdam-Cork. Met Schiphol als tussenstation is Cork vanuit de hele wereld eenvoudig bereikbaar. Een woordvoerder van Air Lingus rekent ook op een forse uitbreiding van het jaarlijkse aantal Nederlandse toeristen. ,,We moeten van 130.000 naar tweehonderduizend kunnen doorgroeien.''

De zuidelijke havenstad Cork is komende maandag aankomstplaats van de tweede etappe. Nog dezelfde avond vertrekken de renners, de begeleiders en de officials per vliegtuig naar Roscoff in Bretagne. Daar gaat dinsdagmorgen de derde etappe van start. Voor de minder belangrijke volgers in de karavaan, zoals journalisten en reclamejongens, liggen drie grote veerboten klaar voor vertrek. Initiatiefnemer McQuaid: ,,We zorgen voor veel drank en muziek aan boord, jullie komen niets tekort.''

Voor de oversteek naar Bretagne krijgen de renners ruim 385 kilometer Iers asfalt voor de kiezen. De proloog over 5,5 kilometer voert door het oude centrum van Dublin. Het vlakke parcours kent slechts vijf bochten. De renners vertrekken voor de deuren van Trinity College, met 400 jaar de oudste universiteit van Ierland. De korte proloog lijkt zeer geschikt voor de Engelse tijdritspecialist Chris Boardman.

De eerste etappe gaat van start in Dundrum, de geboorteplaats van Roche. Ter ere van zijn trilogie in 1987 is voor de deur van zijn oude woonhuis een wielermonument (een medaillon met drie kamwielen) uit de grond gestampt. De eerste tussensprint vindt plaats in Bray, waar de eerste Ierse ritwinnaar Elliott is geboren. Hij overleed in 1971, nadat hij een geladen geweer onhandig zou hebben schoongemaakt. Volgens kennissen pleegde hij zelfmoord. Het letterlijke hoogtepunt van de eerste etappe ligt in de Wicklow Mountains, een beeldschoon national park ten zuiden van de finishplaats Dublin.

Bij de tweede etappe vertrekken de renners maandagmorgen vanuit de kleine provincieplaats Enniscorthy. Onderweg rijdt het peloton door het gehucht Carrick-on-Suir, waar de geboren kluizenaar Kelly nog steeds woonachtig is. Hij zal zich schoorvoetend laten zien in het wielercircus. Een gedenkteken voor de slachtoffers van de slag tussen Herzog Von Trippery en Oliver Cromwell (1949) heeft om veiligheidsredenen een andere bestemming gekregen in Carrick-on Suir.

Ongeacht hun geringe affiniteit kijken de meeste Ieren verlangend uit naar het grote wielerspektakel. McQuaid: ,,Ieren weten hoe ze feest moeten vieren. Vergelijk deze happening met jullie Elfstedentocht. Met een groot verschil: ik had gelukkig twee jaar en niet twee dagen de tijd om alles te regelen.''

De technische commissie van de Internationale Wielren Unie (UCI) buigt zich over de vraag van de Duitse ploeg Telekom of hun renners morgen in de proloog van de Ronde van Frankrijk mogen starten in futuristische wielerpakken die door de Amerikaanse kledinggigant Nike zijn ontwikkeld. De pakken kunnen in de proloog over 5,7 kilometer volgens assistent-ploegleider Rudy Pevenage enkele seconden tijdwinst opleveren. De Nederlandse formaties TVM-Farm Frites en Rabobank willen in Dublin gebruikmaken van de strips waarmee de schaatsers eerder dit jaar zo succesvol waren bij de Olympische Winterspelen in Nagano.