In de eerste Alpenetappe deed Marco Pantani gisteren op indrukwekkende wijze een geslaagde greep naar de macht. Vandaag rijdt niet titelverdediger Jan Ullrich maar de kleine Italiaan van Mercatone Uno in de gele trui.

Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN

LES DEUX ALPES, 28 JULI. Marco in giallo stond er op een spandoek bij de start in Grenoble - Marco in het geel. De Italiaanse wielerfan had een profetische tekst geschreven. Zijn wielerheld behaalde gisteren een heroïsche overwinning in de vijftiende etappe van de Tour de France. Marco Pantani boekte een tijdwinst van bijna negen minuten op Jan Ullrich, die zijn leiderspositie kwijtraakte en zijn titelkansen zag slinken. Een opgewonden Italiaanse verslaggever sprak bij de finish in Les Deux Alpes de hoop uit dat zijn dagblad Gazzetta dello Sport vanmorgen niet in het gebruikelijke roze maar in toepasselijk geel papier zou verschijnen.

Marco Pantani in de laatste beklimming op weg naar Deux Alpes. (Foto Reuters)

Pantani trotseerde de elementen en reed in glorieuze stijl naar zijn zesde ritzege in de Tour. In de stromende regen toonde hij zich zoals verwacht de beste klimmer van het peloton. Maar dat hij zo'n groot gat zou slaan met de concurrenten, hadden zelfs de vurigste tifosi niet durven dromen. Hij kreeg na afloop voor de eerste keer in zijn achtjarige profloopbaan een gele trui omgehangen. Hij kan Italië voor het eerst sinds 1965 aan een Tourzege helpen. Onder een goedkeurende blik van zijn voorganger Felice Gimondi liet Pantani zich na afloop door partijdige en onpartijdige toeschouwers feliciteren.

,,Dit is mijn mooiste overwinning'', zei Pantani. ,,Ik hoop dat mijn prestatie een positieve werking heeft op de uitstraling van de Tour. Na alle ellende van de afgelopen weken hadden de wielerfans recht op een mooie koers. Ik rijd voor iedereen die het cyclisme een warm hart toedraagt. Ik ben blij dat ik na de Giro toch naar de Tour ben gekomen. Ik was geestelijk vermoeid en heb lang getwijfeld aan de zin van een tweede zware ronde.''

Pantani werd twee maanden geleden als een volksheld binnengehaald in Milaan. De eindzege in de Giro leek zijn sportieve hoogtepunt van 1998. Onder druk van de ploegleiding van Mercatone Uno besloot hij toch naar Dublin te reizen. Hij hoopte op een ritzege en rekende zich niet tot de favorieten. Na zijn redelijke tijdrit en zijn machtsvertoon in de Pyreneeën bleef hij even bescheiden. ,,Deze Tour is niet voor mij gemaakt'', sprak hij met een verwijzing naar het relatief lichte parcours. Hij spotte gisteren met zijn eigen theorie.

Hij spotte ook met een veelgebezigde wielerwet. De klimmers zouden tegenwoordig geen kans meer maken in de Tour de France. De Belg Lucien van Impe, winnaar in 1976, was volgens ingewijden een berggeit van een uitstervend ras. Maar Pantani is een verbeterde versie van Van Impe. De bakkerszoon uit Rimini heeft in het algemeen klassement een voorsprong van bijna vier minuten op de Amerikaan Bobby Julich. Vandaag en morgen staan de twee laatste bergritten op het programma. Zaterdag volgt een vlakke tijdrit. Ullrich moet voor Parijs bijna zes minuten goedmaken op Pantani.

Het verschil tussen de glorieuze winnaar en de ontgoochelde verliezer kwam tot uiting in het aantrekken van een regenjas. Pantani stapte na de beklimming van de Col du Galibier van zijn fiets om zich warm en droog aan te kleden. Ullrich verzuimde bijna drie minuten later hetzelfde te doen. Hij reed in het begin van de afdaling in zijn dunne, natte gele trui en hij besloot pas na een paar kilometer een jack aan te trekken. ,,Een belangrijke denkfout, waar hij hopelijk van geleerd heeft'', sprak ploegleider Walter Godefroot in het rennerskwartier van Telekom.

Een paar meter verderop gaven Bjarne Riis en Udo Bölts, de meesterknechten die het tijdverlies van Ullrich nog enigszins beperkt hielden, hun kopman een bemoedigend tikje op de schouders. Ullrich beantwoordde de geste met twee zoenen. De homogene sfeer is niet veranderd sinds Riis in 1996 de Tour won. Alleen de uitslagen geven een gewijzigd beeld.

De Belgische ploegbaas heeft de laatste jaren louter overwinningen mogen vieren in de Tour. Na de ,,zware tegenslag'' in Les Deux Alpes gelooft Godefroot niet meer in een ommekeer. ,,Jan is geen computer. Hoe diep ontgoocheld zal hij zijn? Met die regen en die kou wordt het lastig om te recupereren. Hij verstaat geen slecht weer, daarmee hebben wij te leven. De volgende keer zullen wij hem betere kleding moeten verschaffen.''

Ullrich hield zich na afloop twee uur lang verstopt in zijn hotelkamer. Na de massage strompelde hij naar de lobby, waar enkele tientallen Duitse verslaggevers de wacht hielden. De jonge held maakte een aangeslagen indruk. Zijn bruine ogen waren gezwollen. Ullrich noemde het slechte weer zijn grootste tegenstander. ,,Als de zon doorbreekt, is de Tour nog niet voorbij'', sprak hij met een gezicht dat weinig vertrouwen uitstraalde.

De sfeer in het Duitse kamp werd er niet beter op toen een Belgische journalist suggereerde dat Ullrich misschien te mager was geworden. Hij zou daarom te weinig weerstand hebben opgebouwd tegen de winterse temperaturen. De Belgische vragensteller refereerde aan de vetrollen die Ullrich dit voorjaar met pijn en moeite uit zijn lichaam had gezweet. Hij woog met kerst vijftien kilo boven zijn ideale gewicht, als gevolg van feestpartijen en een aanleg om dik te worden. Ullrich was niet blij met de opmerking van de Belg. ,,Ik geloof niet dat ik op deze vraag hoef in te gaan.''

Ullrich erkende de fout met de regenjas, maar zijn nederlaag had zich al eerder aangekondigd. Hij maakte op de Galibier een kwetsbare indruk. Hij kon zijn zware verzet met moeite ronddraaien. Hij was niet opgewassen tegen de demarrage van Pantani en mocht van geluk spreken dat de andere renners in de tweede groep bereid waren kopwerk te verrichten. Zij wilden niet te veel tijd verliezen op Pantani en gaven lange tijd het tempo aan. Pas in de laatste zeven kilometer was Ullrich op zijn ploeggenoten aangewezen. ,,Ze hebben me geweldig geholpen.''

Ullrich kreeg vlak voor de beklimming naar Les Deux Alpes een lekke band, maar hij wilde deze vorm van pech niet als excuus hanteren. De materiaalwagen van Telekom werd tijdens de bandenwissel gehinderd door een paar auto's met genodigden. ,,Schandaleus'', noemde Godefroot de tijdelijke onderbreking. Hij was eerlijk genoeg om de nederlaag niet aan een paar vips te wijten. ,,Jan was al aan het zwalpen voordat hij plat reed. Tegen deze Pantani was geen kruid gewassen.'' Tegelijkertijd relativeerde Godefroot de nederlaag: een slechte dag is nog geen slecht jaar, een slecht jaar is nog geen slecht leven.''