Door onze correspondent MARC CHAVANNES
PARIJS, 25 JULI. Het is al meer gevestigde namen in Frankrijk de laatste tijd opgevallen: de Franse justitie doet tegenwoordig haar werk. Directeuren van grote bedrijven, journalisten, politici (behalve misschien de president), geen enkele bekende Fransman kan er meer op rekenen dat de wet er alleen is voor de armen en de dommen.

Nu ook grote namen uit de Tour de France in politieauto's worden afgevoerd, hun hotelkamers worden doorzocht en de resterende renners onder het toeziend oog van de camera's moeten plassen, is weer een categorie die het land gezicht geeft tot de orde geroepen. Hun eerste reactie is vluchten in de underdog-rol. Bij wijze van protest zittend op het asfalt rond de startlijn riepen zij gistermorgen dat zij worden behandeld als 'vee'. Ook zelfinjecterend vee krijgt tegenwoordig aandacht van de Franse justitie.

Waarom dit jaar? En niet in 1967 toen de legendarische Tommy Simpson plat op het wegdek viel omdat zijn gedrogeerde hart het begaf? Of vorig jaar, of het jaar daarvoor? De middelen ontwikkelen zich, maar ze zijn niet dit jaar uitgevonden. Het maakt weemoedig met terugwerkende kracht te moeten gaan twijfelen aan de zuiverheid van de topprestaties van alle Charly Gauls en Bernard Hinaults, maar daar heeft de justitie geen boodschap aan. Die onderzoekt strafbare feiten wanneer die haar ter ore komen.

Misschien komt later nog wel eens uit of de douane was getipt toen zij Festina-soigneur Willy Voet bij een stille Belgisch-Franse grensovergang aanhield en stuitte op zijn rijdende apotheek. Het is een pikant detail van de geschiedenis. Als de bal toen niet aan het rollen was gekomen, dan bij een volgende EPO-ronde. Feit is dat er in het Frankrijk van de jaren '90 steeds minder autoriteiten zijn die hun ondergeschikten te verstaan geven dat allerlei dubieuze zaken maar beter niet diepgaand onderzocht kunnen worden.

Die groei naar een onafhankelijker justitie is geen rustig bezit. Ook onder de linkse regering-Jospin, die groter onafhankelijkheid van het openbaar ministerie in haar hervormings-programma heeft staan, zijn er aanwijzingen dat rechterlijke benoemingen van bevriende juristen op justitiële sleutelposten plaatsvinden. Waarschijnlijk om pijnlijke zaken van het eigen kamp af te dekken. Zoals dat onder Juppé, Balladur, en al hun voorgangers van links en rechts gebeurde.

Wat telt is de tendens. Er zijn meer jonge rechters van instructie die zo brutaal zijn hun werk te doen. Wijlen president Mitterrand was daar soms zo weinig over te spreken dat hij tot opvallende strafoverplaatsingen besloot. Zijn favoriete premier Laurent Fabius, nu Kamervoorzitter, en zijn beste vriend Roland Dumas, nog steeds voorzitter van de Constitutionele Raad, leven al weer geruime tijd met de justitie op de deurmat. De eerste wegens het toelaten dat met aids besmet bloed aan patiënten werd toegediend, de tweede wegens verdenking van misbruik van machtspositie en verrijking.

De schijnwerpers zijn nu onrechtvaardig scherp op de Tour gericht, klagen de renners. Het lijkt een gelegenheidsbezwaar want juist de relatieve nieuwsarmoede biedt de met merkreclame volgeladen Tour anders zo prettig veel kansen. Waarschijnlijker is dat er de laatste jaren zo veel berichten over de chemische uitwassen van de topsport zijn opgedoken dat het tijd werd voor een reactie.

Toen de vorige keeper van het Franse voetbalelftal, Bernard Lama, een jaar geleden disciplinair werd gestraft wegens hasj-gebruik, lachte jong Frankrijk het sport-gezag gewoon uit. De positieve dope-controles van judoka Djamel Bouras en PSG-voetballer Vincent Guérin werden minder lacherig ontvangen. Sindsdien hebben de Franse media regelmatig geschetst hoe wijd vertakt het sportscheikunde-netwerk in werkelijkheid is. Beelden van vervormde ex-topsportsters uit de voormalige DDR deden de rest.

Frankrijk krijgt genoeg van allerlei soorten vervuiling, morele en andere. In dat klimaat kondigt de minister van sport haastig een anti-dopewet aan, maar smeekt hij ,,de Tour niet te vermoorden''. Frankrijks wereldwijde zomer-tv-spot staat op het spel. Voor Le Monde is het kwaad al te ver doorgerot: 'Stoppen met die Tour' staat vandaag boven het commentaar. Libération ging gister iets minder verder: 'Afkicken' luidde het advies van die krant. Schoner worden is zeker wat Frankrijk wil. Dat is de inzet van de justitiële Tour de France.