Herkomst naam

Ewoud Sanders
Het is niet moeilijk te gissen naar de herkomst van de naam Argentinië. Die zal wel iets te maken hebben met het Latijnse argentum: ‘zilver'.

En jawel, Argentinië heet zo, schrijft André Cherpillod in zijn Dictionnaire étymologique des noms géographi- ques, omdat de Spaanse ontdekkers onder de indruk waren van de zilveren orna- menten van de plaatselijke indianen. Andere bronnen geven een iets andere verklaring: de Spanjaarden zouden vooral geruchten hebben gehoord over grote rijkdommen in het binnenland.

Hoe dan ook, zij noemden het gebied rond het latere Buenos Aires aanvankelijk puerto of isla de la Plata: ‘Zilverhaven of -eiland'. Het binnenland was toegankelijk via een brede riviermonding die de Spanjaarden Río de la Plata, ‘Zilverrivier', noemden. Plata is het gewone Spaanse woord voor zilver; argento is een poëtisch woord. We hebben het hier over het begin van de 16de eeuw.

Zilveren ornamenten, Zilver-rivier was Argentië indertijd soms de zilverschuur van Zuid-Amerika? Nee, het gekke is juist dat Spanje tot de 18de eeuw nauwelijks belangstelling had voor dit land, omdat het geen economische waarde had. Men vond er geen edelmetalen, de indianen wilden niet voor de Spanjaarden werken en het gebied werd ongeschikt geacht voor de landbouw. Dat maakt het onwaarschijnlijk dat het land meteen officieel Argentinië werd genoemd en dat is dan ook niet zo, want dit gebeurde pas halverwege de 19de eeuw.

Aanvankelijk spraken de Spanjaarden losjes over het gebied Río de la Plata. Toen de plaatselijke bevolking zich in 1816 losmaakte van Spanje, kreeg het land de naam Provincias Unidas del Río de la Plata. In 1852 riep het congres van Santa Fé de republiek uit, onder de naam la Argentina.

Waarom die naam? Om historische en poëtische redenen. Hij had een bijzondere klank wegens een in 1602 gepubliceerd gedicht van Martín del Barco Centenera, getiteld Argentina, y Conquista [verovering] del Río de la Plata. De auteur had als Spaans soldaat de verovering van delen van het achterland meegemaakt. Dit onvoltooid gebleven gedicht was in 1749 in Madrid herdrukt en was kennelijk goed bekend bij de politici die de República Argentina uitriepen. Op het nageslacht maakte het veel minder indruk. De grote Spaanse

Salvat-encyclopedie noemt het een ‘onbeholpen rijmkroniek.' Je zou dus ook kunnen zeggen: Argentinië heet naar een matig, onvoltooid gedicht.