Dossier Oostenrijk

Nieuws

Regeringsformatie

Buitenlandse reacties

Documenten

Links

De besluit van de Oostenrijkse regering om een referendum te houden over de sancties van de overige EU- landen zet de Europese samenwerking onder druk.

Door onze correspondent BEN VAN DER VELDEN

BRUSSEL, 6 JULI. Het conflict tussen veertien landen van de Europese Unie met de vijftiende lidstaat Oostenrijk neemt gestaag ernstiger vormen aan. In Brussel begint het door te dringen dat de dreigementen van de Oostenrijkse extreem-rechtse leider Haider ernstig genomen moeten worden.

Een woordvoerder van de Europese Commissie zei gisteren het te betreuren als Oostenrijk door middel van het uitoefenen van een vetorecht EU- besluiten zou tegenhouden. Hij waarschuwde dat zo'n houding van de Oostenrijkse regering contraproductief zou zijn, omdat daardoor ook Oostenrijkse belangen zouden worden geschaadt.

De Europese Commissie denkt dat de coalitie van christen-democraten en extreem-rechts in Wenen een oplossing van het conflict met de veertien andere EU-lidstaten heeft bemoeilijkt door de aankondiging van een referendum op 29 oktober of 26 november. Daarbij zou de Oostenrijkers worden gevraagd of ze vinden dat de regering alle geschikte middelen moet inzetten om te zorgen dat de diplomatieke sancties van de veertien EU-lidstaten tegen hun land moeten worden ingetrokken. De veertien besloten in februari tot de sancties, omdat zij het onaanvaardbaar vonden dat in Wenen een regering met extreem-rechts was gevormd.

Aanvankelijk dachten de veertien de vorming van die regering met het dreigement van sancties te kunnen voorkomen. Maar de christen-democraat Schüssel besloot toch met de partij van Haider in zee te gaan. Toen de sancties tegen Oostenrijk van kracht werden - om het werk van de EU niet te verstoren zijn het officieel bilaterale sancties - hadden de veertien EU-lidstaten geen strategie hoe verder gehandeld zou moeten worden. De helft van de regeringsleiders wenst inmiddels de sancties te stoppen, maar weet niet hoe.

De Deense premier Rasmussen wil de sancties graag opheffen, maar is bang dat hij, als hij dat als enige doet, in eigen land de vraag niet kan beantwoorden wat er veranderd is sinds hij besloot aan de sancties mee te doen. Waarnemers hebben tot nu niet geconstateerd dat de positie van minderheden in Oostenrijk is verslechterd.

Schüssel heeft zich ingespannen om nog onder het in juni geëindigde Portugese EU-voorzitterschap een uitweg te vinden. Dat is niet gelukt, ondanks zijn dreigement om op de Europese top in Feira een akkoord over belastingen te blokkeren. Hij stemde er uiteindelijk mee in dat drie wijzen, aangewezen door de president van het Europese Hof voor de Mensenrechten, eerst een rapport over de toestand in Oostenrijk maken. Op grond daarvan zouden de veertien later dit jaar kunnen besluiten of zij hun houding herzien.

De extreem-rechtse partij van Haider vond dit onaanvaardbaar. Schüssel is daarop door zijn extreem-rechtse bondgenoot onder druk gezet om te dreigen met verstoring van de besluitvorming in de EU. De veertien hebben nu van Oostenrijk de bal toegespeeld gekregen: als zij uiterlijk op de informele bijeenkomst van Europese regeringsleiders in oktober in het Franse Biarritz besluiten om de sancties in te trekken, dan is het Oostenrijkse referendum van de baan. Het Franse voorzitterschap van de EU voelt er echter niets voor om zich hierdoor te laten opjagen. Daardoor stijgt de kans dat Schüssel op de Europese top in december in Nice moet kiezen tussen steun aan de Europese regeringsleiders of zwichten voor de druk van zijn extreem-rechtse coalitiepartner en de uitslag van het referendum, ergo: zijn veto uitspreekt over wijziging van de verdragen van de EU.