Dossier Oostenrijk

Nieuws

Regeringsformatie

Buitenlandse reacties

Documenten

Links

Door onze correspondenten
BRUSSEL/WENEN, 28 JUNI. Veertien lidstaten van de Europese Unie willen drie 'wijzen' een rapport laten maken over de situatie in Oostenrijk. Ze zouden een oordeel moeten geven over de mate waarin Oostenrijk de 'Europese waarden' respecteert, in het bijzonder met betrekking tot de rechten van minderheden, vluchtelingen en immigranten. Ook moeten ze rapporteren over de manier waarop de extreem-rechtse FPÖ zich ontwikkelt.

De veertien stellen nog geen opheffing in het vooruitzicht van de diplomatieke sancties tegen Oostenrijk, die in februari werden afgekondigd nadat de FPÖ tot de regering toetrad. Ook wordt geen dialoog aangegaan met Oostenrijk, waarom kanselier Schüssel eerder heeft gevraagd. In een gezamenlijke verklaring zeggen de veertien landen alleen toe dat zij na het rapport van de 'wijzen' hun bilaterale betrekkingen met Oostenrijk zullen "overwegen".

De Portugese premier Guterres, huidig EU-voorzitter, zal de president van het Europese Hof voor de Mensenrechten, de Zwitser Lusius Wildhaber, vragen de drie 'wijzen' te zoeken. Maar Wildhaber heeft gisteravond al laten weten dat hij die opdracht alleen aanvaardt als die van alle vijftien EU-lidstaten - dus inclusief Oostenrijk - afkomstig is.

De Oostenrijkse kanselier Schüssel (ÖVP) en vice-kanselier Susanne Riess-Passer (FPÖ) wilden gisteren nog niet reageren. Ze lieten weten nog geen voorstel ontvangen te hebben en voelden er niets voor in te gaan op "geruchten". Volgens buitenlandwoordvoerder Michael Spindelegger zijn de veertien in een val gelopen toen ze de sancties instelden en moeten ze zelf maar zien hoe ze daar weer uit komen.

Het "eenvoudige partijlid", zoals Jörg Haider sinds zijn aftreden als voorzitter van de FPÖ in de media wordt genoemd, liet vanuit Karinthië weten, het voorstel onacceptabel te vinden. Met een verwijzing naar het referendum dat de Oostenrijkse regering dit najaar wil houden om aan te tonen dat een meerderheid van de bevolking de sancties afwijst, zei Haider: "Het zijn tactische spelletjes die moeten voorkomen dat wij het referendum houden tijdens het Franse voorzitterschap. Frankrijk is natuurlijk bang voor een blamage."

De veertien zijn verontwaardigd over het referendum, dat ze beschouwen als een dreigement. Haiders partijgenoot Karl Schweitzer zei dat er nooit aanleiding heeft bestaan voor sancties en er dus ook geen redenen kunnen zijn om ze voort te zetten. De sociaal-democraat Peter Schieder had liever een einde aan de sancties gezien, maar vindt dat de regering de kans moest grijpen. "Het zou Oostenrijk alleen maar schaden als de regering weer beledigd is en op hoge toon eisen gaat stellen", zei Schieder.

De oppositie in Oostenrijk verwijt de regering de sancties voor binnenlandse doeleinden te hebben misbruikt. "De regering heeft bewust ingespeeld op emoties en tegelijk de oppositie de mond willen snoeren", zei Peter Pilz van de Groenen.

Sommige EU-lidstaten - met name Groot-Brittannië en de Scandinavische landen - hadden Oostenrijk graag een snel einde van de sancties willen aanbieden. In een vertrouwelijk overleg met enkele regeringsleiders op de EU-top in het Portugese Santa Maria da Feira zei Schüssel vorige week geen speciaal toezicht op de naleving van de rechten van de mens in zijn land te aanvaarden. Hij vroeg om een oplossing van de kwestie door middel van dialoog.

Het verloop van dit overleg droeg ertoe bij dat Schüssel tijdens de Europese top besloot een Oostenrijks veto in te trekken tegen een akkoord over belasting op rente over spaartegoeden. De Portugese premier Guterres spande zich vervolgens in voor een gezamenlijke verklaring over normalisering van de betrekkingen met Oostenrijk. Maar onder zware druk van Frankrijk en België is in de verklaring zelfs op termijn geen beëindiging van de sancties toegezegd. België en Frankrijk, die in eigen land kampen met extreem-rechtse partijen, namen begin dit jaar het initiatief tot de sancties. De EU heeft aan het einde van dit jaar Oostenrijkse steun nodig om in Nice met eenstemmigheid te besluiten over wijziging van de verdragen van de EU.