Dossier Oost-Timor

Nieuws

VN-Interventie

Crisis

Achtergrond

Links

Geweld op Oost-Timor baart zorgen

Door onze diplomatiek redacteur
DEN HAAG, 8 SEPT. Minister Van Aartsen (Buitenlandse Za ken) is er, net als de Tweede Kamer, "niet gerust op" dat de Indonesische regering in staat is om een einde te maken aan het geweld op Oost-Timor.

Maar een militaire actie van de Verenigde Naties op het eiland is alleen mogelijk als Indonesië zelf ermee akkoord gaat. Dat is voor de leden van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties een vereiste.

Dit zei Van Aartsen gisteren in een ingelast overleg met de Kamer. De minister zei slechts "te kunnen hopen" dat een VN-delegatie die gisteravond in Jakarta is aangekomen de Indonesische regering ervan kan overtuigen dat zij beter de hulp van de VN kan inroepen als zij er zelf niet in slaagt het geweld binnen 48 uur onder controle te brengen. Die termijn was gisteren gesteld door VN-secretaris-generaal Kofi Annan. Na het afkondigen van de noodtoestand voor Oost-Timor en het sturen van drie extra bataljons militairen gelooft Indonesië zelf wél in staat te zijn om rust en orde te herstellen. Dat had Van Aartsens Indonesische collega Alatas hem dinsdag in een telefoongesprek verzekerd.

Nederland is net als de VS en andere leden van de Veiligheidsraad niet van plan om in deze fase "met sancties te zwaaien" naar Indonesië, zei de minister. Bovendien zou hij alleen in het verband van de Europese Unie tot sancties willen overgaan. Hij voegde daaraan toe dat hij voor de toekomst "niets uitsluit". Over het al of niet doorgaan van een aanstaand bezoek van minister Jorritsma (Economische Zaken) aan Indonesië is nog niets beslist. Indonesië mag niet worden geïsoleerd, aldus de minister. Van Aartsen verweerde zich gisteren tegen kritiek uit de fracties van PvdA, CDA, D66 en GroenLinks als zou Nederland zich in de Veiligheidsraad, waarvan het sinds 1 september tijdelijk voorzitter is, te passief hebben gedragen in de kwestie-Oost- Timor. De Nederlandse vertegenwoordiger, Van Walsum, heeft vorige maand al gewaarschuwd voor het risico van geweld na het referendum op Oost- Timor en bovendien daarna, toen eind augustus in de Veiligheidsraad nog niemand bereid bleek tot een humanitaire actie, het initiatief genomen voor de VN-missie die gisteren in Jakarta aankwam, aldus Van Aartsen. De minister reageerde daarmee op kritiek op Van Walsum van onder anderen de CDA'er Hillen (" zeepbellendiplomatie"), Vos van Groen Links ("ronduit teleurstellend") en de D66'er Hoekema ("moedeloosheid"). Een grote Kamermeerderheid, inclusief Van Aartsens eigen VVD, had voor het debat al meer druk op Indonesië door de internationale gemeenschap gevraagd. BZ had daarop geërgerd gereageerd. Van Aartsens woordvoerder had van "leunstoeldeskundigen" gesproken. "De BV Emotie mag niet tot zeepkistdiplomatie dwingen."