Dossier Desert Fox

Nieuws

Achtergrond

Documenten

Door onze correspondent HANS STEKETEE
LONDEN, 17 DEC. Het is zijn eerste oorlog. Gisteravond maakte de Britse premier Blair het offensief tegen Irak wereldkundig. Hij voegde er aan toe dat ,,er geen groter verantwoordelijkheid is voor een premier dan om Britse soldaten te vragen hun leven te riskeren voor de vrede en stabiliteit in een ander deel van de wereld''.

Het was de juiste toon — plechtig maar zonder Thatcher-bombast, serieus en net iets warmer dan Major dezelfde tekst zou hebben uitgesproken. Het was ook het bewijs dat de nieuwe Labour-premier bij een mondiale crisis een oude Britse reflex vertoont: de Verenigde Staten steunen. Hij bewees dat de special relationship nog steeds springlevend is.

In militair opzicht gaat die verhouding terug tot de Tweede Wereldoorlog. Hoewel de wereldorde is veranderd, is het nog steeds meer dan de muis die tegen de olifant zegt dat ze samen zo lekker stampen. De Britse bijdrage in het huidige offensief is relatief klein, maar — net als tijdens de Golfoorlog van 1991 — niet symbolisch. Britse ‘specialismes', van laagvliegende Tornado's tot een spionnennet dat meer van mensen dan van techniek gebruik maakt, versterken de Amerikaanse militaire machine.

Het was premier Thatcher die president Bush in 1990 over de streep trok om in te grijpen in Koeweit. De Amerikaanse belangen in de Golf sporen nog steeds met de Britse. En Labour mag dan vanuit de oppositiebanken de bewapening van Irak onder de Conservatieven hebben bestreden, Saoedi-Arabië, Bahrein en Koeweit zijn afzetmarkten voor Britse wapens gebleven, de ‘ethische' buitenlandse politiek van minister Cook ten spijt.

Op persoonlijk vlak is de relatie opnieuw speciaal. Clinton en Major hadden niets met elkaar, tussen Bill en Tony — generatiegenoten en ideologisch verwant — lijkt het net zo goed te gaan als tussen Ron en Margaret. Maar in de politieke breedte heeft het altijd genuanceerder gelegen. Uit de jongste geschiedenis: diplomaten van beide kanten zijn hun ruzie over Bosnië nog niet vergeten.

Na jarenlang te hebben ingezoomd op Duitsland als belangrijkste Europese partner, lijken de VS Groot-Brittannië nu te zien als de Europese hoeksteen in het Atlantisch bondgenootschap. Blair is óók een atlanticus, zegt hij, maar tegelijkertijd breidt hij zijn opties wel uit door ook in militaire zin toenadering tot Europa te zoeken. Washington is daarover nog steeds ambivalent.