Dossier Desert Fox

Nieuws

Achtergrond

Documenten

WASHINGTON, NEW YORK, 23 DEC. De Amerikaanse regering wil niets weten van een opheffing van de sancties tegen Irak en staat op de terugkeer van de VN-wapeninspecteurs van UNSCOM naar Irak, maar is wel bereid Irak toe te staan méér olie te verkopen dan het tot nu toe mocht.

Dat hebben hoge Amerikaanse regeringswoordvoerders gezegd naar aanleiding van de verdeeldheid binnen de Veiligheidsraad over de recente Brits-Amerikaanse bombardementen op Irak. De Veiligheidsraad slaagde er ook vannacht niet in die verdeeldheid te bezweren. Het debat werd opnieuw verdaagd, tot vandaag. In de raad staan de Verenigde Staten en Groot-Brittannië lijnrecht tegenover de drie andere permanente leden, Rusland, China en Frankrijk, in hun visie op de toekomst van het Irak-beleid van de Verenigde Naties.

Irak verbood vandaag een VN-vliegtuig in Irak te landen. Als gevolg daarvan zag de speciale VN-gezant voor Irak, Prakash Shah, zich genoodzaakt Irak met de auto te verlaten, in plaats van met dit toestel. Prakash Shah is de persoonlijke vertegenwoordiger van secretaris-generaal Kofi Annan in Bagdad. Irak meldde gisteren dat Britse en Amerikaanse vliegtuigen twee raketten hebben afgevuurd op Basra in het zuiden van Irak. De beschuldiging werd in Londen en Washington tegengesproken. Irak opende gisteren ook een felle campagne tegen het buurland Koeweit, dat werd verweten zijn militaire bases ter beschikking te hebben gesteld voor de Brits-Amerikaanse luchtaanvallen. De leiders van Koeweit, zo heette het gisteren in Bagdad, hebben zich daarmee schuldig gemaakt aan ,,verraderlijke en misdadige daden tegen het Iraakse volk''. Een Arabisch blad meldde vandaag dat bij de luchtacties in Irak tenminste 1.200 doden en gewonden zijn gevallen.

Volgens Joe Lockhart, woordvoerder van het Witte Huis, blijven de VS zich vastbesloten verzetten tegen elke poging de economische sancties tegen Irak te beëindigen. De VS zullen daartoe zonodig in de Veiligheidsraad een veto uitspreken, zo zei Lockhart. Bovendien verzetten de VS zich tegen de Russisch-Frans-Chinese pogingen de wapeninspectiecommissie van de VN, UNSCOM, te ontmantelen of te vervangen door een plooibaarder orgaan. ,,We vinden dat een effectieve UNSCOM de beste manier is om Saddam Husseins vermogen om massavernietigingswapens te maken, in te dammen'', aldus Lockhart.

Maar de Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken Thomas Pickering liet gisteren weten dat Washington overweegt de critici ten dele toegemoet te komen, door Irak toe te staan meer olie te verkopen onder het zogenoemde olie-voor-voedsel-programma. Dit programma, dat een uitzondering op de sancties biedt, stelt het bewind in Bagdad in staat elk half jaar voor 5,2 miljard dollar olie te verkopen op voorwaarde dat het de opbrengst gebruikt voor de aanschaf van voedsel en geneesmiddelen.

Pickering verweet het Iraakse regime gisteren dat het minder olie produceert dan is toegestaan en dat het bovendien ,,nalatig'' is bij de verzorging van de eigen bevolking met voedsel en geneesmiddelen. Irak zou de opbrengst van zijn olie-uitvoer niet of niet volledig besteden aan de aankoop van voedsel en medicijnen. Niettemin, zei hij, neemt de Amerikaanse regering, mede gezien de lage olieprijzen, een uitbreiding van het olie-voor-voedsel-programma in overweging. Bovendien beloofde Pickering dat Washington ,,zorgvuldig'' zal kijken naar een Russisch voorstel om 22 politieke commissarissen bijeen te roepen om de operatie van UNSCOM nog eens tegen het licht te houden. Pickering liet opnieuw weten dat Washington niets voelt voor het Franse voorstel, UNSCOM te vervangen door een ander inspectieorgaan. Dat zou ,,niet wijs, niet effectief en niet aanvaardbaar'' zijn, zo zei hij. Alleen UNSCOM zou in staat zijn daadwerkelijke doelmatige inspecties in Irak uit te voeren. Ook wil Washington vooralsnog niets weten van de vervanging van UNSCOM-chef Butler.

De Amerikanen besloten gisteren hun militaire sterkte in het Golfgebied te verminderen door een groot aantal bommenwerpers en het vliegdekschip Enterprise terug te trekken. Minister van Defensie Cohen, die een bezoek brengt aan de Amerikaanse troepen in de regio, waarschuwde evenwel dat de VS genoeg troepen en materiaal in het gebied houden voor nieuwe militaire acties tegen Irak als daar aanleiding voor is. (Reuters, AFP, AP)