Dossier Desert Fox

Nieuws

Achtergrond

Documenten

V-raad blijft verdeeld over kwestie-Irak

NEW YORK, 22 DEC. De Veiligheidsraad van de VN is er vannacht niet in geslaagd de vroegere consensus over Irak en zijn massavernietigingswapens te herstellen. De raad verdaagde het debat en gaf een verklaring van één zin uit, waarin stond dat de weg naar een nieuw Irak-beleid ,,lang en moeilijk'' is.

De Veiligheidsraad, scherp verdeeld over de Operatie Desert Fox, de vierdaagse militaire actie van de VS en Groot-Brittannië tegen Irak, is het erover eens dat Irak moet worden beroofd van zijn massavernietigingswapens en de capaciteit ze te produceren. Maar over de vraag hoe dat moet gebeuren lopen de meningen sterk uiteen. Diplomaten zeiden vannacht dat het nog weken zal duren voor er sprake zal zijn van een nieuwe consensus. Ook secretaris-generaal Kofi Annan liet zich in die zin uit. De vijf permanente leden van de raad - de VS, Rusland, China, Groot-Brittannië en Frankrijk - zijn met name verdeeld over de toekomst van UNSCOM, de speciale wapeninspectiecommissie van de VN, over de toekomst van UNSCOM-chef Richard Butler en over de toekomst van de economische sancties tegen Irak.

Irak heeft gisteren bij monde van vice-premier Tareq Aziz UNSCOM 'dood' verklaard. UNSCOM, zei hij, ,,is gedood door de Amerikaanse en Britse raketten'' en een terugkeer van de commissie naar Irak is uitgesloten, aldus Tareq Aziz. ,,De Amerikanen en de Britten hebben gehandeld volgens de wet van de jungle. We zullen nooit, nooit meer welke voorwaarde dan ook van Clinton of Blair accepteren.'' Van de permanente leden van de V-raad willen de VS en Groot-Brittannië dat UNSCOM naar Irak terugkeert en de inspecties hervat. Frankrijk heeft laten weten een nieuwe wapeninspectiecommissie te willen. Volgens president Chirac kan ,,een nieuwe organisatie met nieuwe methoden Irak effectief controleren''. Parijs denkt aan een organisatie als het in Wenen gevestigde Internationaal Atoomenergie Agentschap, het IAEA. Bovendien wil Parijs Richard Butler niet meer in Irak zien en wil het de sancties tegen Irak om humanitaire redenen verlichten. Chiracs suggestie over een 'nieuwe' UNSCOM is overigens in Bagdad direct van de hand gewezen. Rusland, dat de Amerikaans-Britse campagne zeer scherpe heeft veroordeeld en dat zijn ambassadeurs uit Washington en Londen heeft teruggeroepen, wil eveneens van UNSCOM af, en zeker van Richard Butler. Ook China eist Butlers vertrek en ziet geen heil meer in zijn commissie.

Butler zelf, wiens negatieve rapport over het gebrek aan medewerking van Irak bij de wapeninspecties de aanleiding vormden tot de operatie Desert Fox, is niet van plan zijn functie ter beschikking te stellen. Pas als duidelijk wordt dat zijn aftreden een ontwapening van Irak naderbij brengt, is hij bereid op te stappen. ,,Als het bewijs wordt geleverd dat ik het enige obstakel vorm voor een controleerbare ontwapening van Irak, dan dien ik mijn ontslag in'', zei Butler gisteravond. Vooralsnog lijkt hij in de Veiligheidsraad alleen nog maar te kunnen rekenen op steun van de VS en Groot-Brittannië. Zij zullen zo lang mogelijk vasthouden aan de Australiër omdat Irak een vertrek van Butler zal zien als een overwinning.

The New York Times meldt vandaag dat Washington, in een poging de critici in de Veiligheidsraad tegemoet te komen, overweegt één van de dossiers in het Irak-onderzoek, dat over de nucleaire inspecties, te sluiten. De inspectie naar het vermogen van Irak om kernwapens te produceren zou dan voortaan niet meer ter plekke worden uitgevoerd, maar vanuit research-laboratoria in de VS, die beschikken over zeer gevoelige sensoren of die werken aan de ontwikkeling daarvan. Volgens de Amerikaanse krant zijn de VS zich bewust van de noodzaak tot compromissen over delen van het UNSCOM-programma - òf de nucleaire, òf de biologische, òf de chemische òf de raketinspecties - willen ze de V-raad weer op één lijn brengen. (Reuters, AP, AFP)