Dossier Desert Fox

Nieuws

Achtergrond

Documenten

Door KEES VAN DAM
BAGDAD, 21 DEC. Wat vier nachten van bombardementen hebben aangericht in Bagdad, blijft grotendeels verborgen voor de internationale pers. Een kwestie van 'begeleiding'.

In het ministerie van Cultuur en Informatie, een kolos Oost-Europese stijl in het centrum van Bagdad, heerst verwarring. Het is vrijdagmorgen, een paar uur na een nacht van zware bombardementen op de Iraakse hoofdstad. Eindeloze discussies tussen voorlichtingsambtenaren en, zo te zien, leden van de geheime dienst. Wat mogen de televisiecamera's wel en wat niet registreren? De door het ministerie aangewezen begeleider weet het ook niet meer. Na de eerste nacht van relatief lichte bombardementen mocht hij de verslaggevers onmiddellijk wat aangerichte schade tonen: een krater in de weg, een getroffen waterleiding, een handvol gewonden in een ziekenhuis. De boodschap die de wereld in moest, is duidelijk: dit zijn burgerdoelen en burgerslachtoffers van de 'Amerikaanse en Britse agressie'.

En dat terwijl elders in Bagdad de schade aanzienlijk moet zijn. Vanuit het Al Rashid Hotel vielen tientallen voltreffers te registreren. Twee ervan zo dichtbij en krachtig dat door de luchtdruk de kamerdeur uit zijn sponning is geslagen. Na twee uur wachten mogen we eindelijk in onze auto's stappen voor wat een langdurige rit door Bagdad wordt. Het doel blijkt het Natuurhistorisch Museum: een gat in de gevel, kapotte ruiten, een beschadigde vitrine met daarin een opgezette leeuw met ontblote tanden. Er is elders meer schade, zo geeft de begeleider toe. Maar dat zijn militaire objecten en dus niet toegankelijk. Zaterdag, na de zwaarste bombardementen op Bagdad sinds 1991, is er zelfs geen enkele persexcursie. Uitgaande van de 400 tot 500 kruisraketten die de Amerikanen dan inmiddels hebben afgevuurd, is de conclusie duidelijk: er zijn weinig slachtoffers gevallen en Irak verliest de propagandaoorlog.

Hoeveel kazernes, presidentiele paleizen, fabrieken en communicatiecentra zijn getroffen, valt niet te controleren. Geheel per ongeluk en onbedoeld zien we toch nog een schadegeval als de chauffeur een verkeerde afslag neemt. Het is een half ingestort kantoorpand. Opnamen maken is te riskant. We kennen allemaal het verhaal van de fotograaf die aan zijn begeleiders had weten te ontsnappen. Hij werd een paar minuten later gearresteerd en vijf uur vastgehouden. Zijn taxichauffeur die snel wat extra dollars wilde verdienen, kreeg een pak slaag.

Bij vrijwel alle interviews is de begeleider nadrukkelijk aanwezig. Soms maakt hij aantekeningen. De dagelijkse zorgen wegen voor de gewone Irakezen veel zwaarder dan de zwaar verstoorde relatie tussen de VN en Irak. De eerste nacht van bombardementen lijken sommige inwoners van Bagdad zelfs te beschouwen als een aangename onderbreking van een verder miserabel leven. Ze klimmen op daken om het uitgaande en inkomende vuur te bekijken. Maar daarna overheerst weer de apathie. In de Rashid winkelstraat krijgen we telkens hetzelfde antwoord op de vraag waarom de schuilkelders tijdens de aanvallen leeg blijven. ,,Ik sterf pas als God het wil.''