Dossier Desert Fox

Nieuws

Achtergrond

Documenten

De Britse premier Blair trotseert met zijn medewerking aan de Amerikaanse aanvallen op Irak de kritiek in zijn eigen partij.

Door onze correspondent HANS STEKETEE

LONDEN, 19 FEBR. De Amerikaans-Britse aanvallen op Iraakse luchtverdedigingsinstallaties, vrijdagnacht, onderstrepen de wens van de Britse premier Tony Blair om een goede 'werkrelatie' aan te gaan met de regering van de nieuwe Amerikaanse president George W. Bush. Dat zeggen politieke en militaire analisten in Londen. Blair, die deze week als eerste Europese leider een bezoek aan Bush brengt en onder andere r spreekt over het omstreden anti-rakettenschild NMD, trotseert met zijn steun aan de aanval kritiek in de gelederen van zijn eigen partij en mogelijk isolement in Europa. Britse bronnen benadrukken intussen de militaire noodzaak van de aanvallen, die geen radicale wending betekenen in de huidige politiek van containment tegen de Iraakse leider Saddam Hussein. Met name relatief kwetsbare Britse Tornado- jachtbommenwerpers zouden tijdens patrouilles boven Irak in toenemende mate bedreigd zijn door de Iraakse luchtverdediging. De Britten zouden in Washington hebben aangedrongen op een aanpassing van de militaire gedragslijnen (rules of engagement) om een aanval mogelijk te maken op de zenuwcentra van de Iraakse luchtverdediging nabij Bagdad, die buiten de twee No fly-zones liggen. Routine-aanvallen buiten die zones waren door de vorige Amerikaanse regering uitgesloten.

Blair zei dit weekeinde dat hij eventuele nieuwe acties tegen Irak opnieuw zou goedkeuren om Britse strijdkrachten te beschermen en "om Saddam te beletten verwoestingen aan te richten". Maar een reeks partijgenoten veroordeelde de aanvallen, die het voorjaarscongres van de partij in Glasgow overschaduwden, waar Blair de partij opwarmde voor naderende verkiezingen.

Onder hen bevonden zich oudere activisten op de linker Labourflank als de parlementariërs Tony Benn en George Galloway. Benn, die na de komende verkiezingen niet terugkeert in het parlement, noemde de aanvallen "illegaal". Galloway, naar Bagdad gereisd voor een "solidariteitsbezoek", vergeleek de operatie met nazi-praktijken. Maar ook gematigder Labour-politici zetten vraagtekens bij de Britse deelname. Tony Lloyd, voormalig staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, zei dat duidelijk moet worden onder welke voorwaarden "de Britten acties steunen waartoe het Witte Huis besluit". Lloyd verwoordde daarmee de vrees dat Blair te reflexmatig de Verenigde Staten steunt en te veel over heeft voor het instandhouden van wat in Londen de special relationship met Washington heet. Robin Cook, de minister van Buitenlandse Zaken, zei gisteren dat aan de aanvallen "uitgebreide consultaties" vooraf waren gegaan en dat Bush en Blair de aanvallen hadden goedgekeurd. Maar Bush zou Blair niet hebben opgebeld vlak voor de aanvallen, zoals zijn voorganger Clinton placht te doen in Kosovo of de Golf.