Dossier Euro

Nieuws

De invoering van de euro

De koers van de euro

Europese Centrale Bank

Economische en Monetaire Unie

Meningen

Feiten en cijfers

Links

Euro sluipt ook GB binnen

Het Verenigd Koninkrijk blijft voorlopig buiten de eurozone. Na 1 januari krijgen de Britten er toch rechtstreeks mee te maken. Voor sommige bedrijven, de belastingman en de City is de euro nu al realiteit.

Door onze correspondent HANS STEKETEE

LONDEN, 21 MAART. Wie vorig jaar voor een euro-upgrade de Londense elektronica-boulevard Tottenham Court Road afzocht, kwam van een koude kermis thuis. "Een keyboard met een eurotoets? Nee meneer, die hebben we niet", zegt meer dan een verkoper. "Dit land heeft voorlopig genoeg aan het pond-teken!" Ze kletsen. Zolang premier Blair blijft dubben over een referendum, mogen veel Britten denken dat ze buiten de eurozone blijven. Maar de nieuwe munt is in hun land al twee jaar werkelijkheid. De Londense City handelt er al in sinds de girale invoering van de euro op 1 januari 1999. "De euro? Dat is gewoon een van de 53 vreemde valuta in onze computers", zegt een City-bestuurder. En Gordon Brown, de minister van Financiën, mag soms koel doen over de euro, zijn belastingontvangers zijn er niet vies van. Sinds twee jaar kunnen Britten wettelijk aangifte doen in euro's. "Nee, het loopt nog niet storm", geeft Robert Harris van de Inland Revenue Service (IRS) toe. Maar vorig jaar hebben 140 Londense bedrijven en particulieren hun belasting betaald in euro's, bij elkaar voor een miljoen pond. De euro komt niet, hij sluipt binnen, voorspelde Ed Young van Barclays Bank twee jaar geleden tegen deze krant. Daar begint het op te lijken. Zeven van de tien belangrijkste Britse exportmarkten, zo'n 250 miljard gulden, liggen in Euroland. Het betalingsverkeer verloopt na een aarzelende start steeds meer in euro's via Britse bankrekeningen. Zodra de Britten van diezelfde markt deel uitmaken, vervallen veel bankkosten en wisselrisico's van het nog steeds peperdure pond, en kunnen ze scherper te concurreren. Sir John Browne, chef van oliereus BP Amoco noemt de euro daarom "een grote bijdrage aan een ware Europese vrije markt" en "een zakelijk doel van de eerste orde". Hij kan niet wachten tot premier Blair het referendum afkondigt. BP laat afnemers en leveranciers in de eurozone al twee jaar in euro's afrekenen, als ze willen. Dat doet nu nog minder dan vijf procent, behalve in de afdeling Chemie, waar de helft intussen in euro's factureert, zegt een BP- woordvoerder. Maar op 1 januari bestaat het grootste deel van de ruim 25 miljard dollar die BP jaarlijks op het Europese vasteland omzet uit euro's. Andere grote Britse bedrijven met klanten op het vasteland bevinden zich in dezelfde omstandigheden. Zoals luchtvaartmaatschappij British Airways, chemiebedrijf ICI, drankimperium Allied Domecq en glassmelter Pilkington. En multinationals met grote Britse belangen: Philips en Siemens, Unilever, KPMG accountants en staalfabrikant Corus. Een retourtje Parijs met de Frans-Britse Eurostar is binnenkort óók voor Britten online in euro's te boeken. Britse importeurs van producten uit de eurozone komen onder druk te staan om in euro's te betalen. Hetzelfde geldt voor Britse toeleveranciers van Europese firma's. Die trend is ook al ouder. Zo dwong de Duitse autobouwer BMW vorig jaar niet alleen zijn toenmalige dochter Rover af te rekenen in euro's, maar kort daarna ook alle Britse toeleveringsbedrijven van Rover, die stoelen en dashboards maken. Toyota, dat zijn Europese hoofdkwartier in het Verenigd Koninkrijk heeft, doet ook de boekhouding alvast in euro's.

Zelfs kleine ondernemers, tot voor kort sceptisch, beginnen onrustig te worden. Hun vakbonden en het ministerie van Financiën bombarderen ze met folders om zich voor te bereiden. Het populaire blad PC Advisor heeft deze maand een special over de euro voor het midden- en kleinbedrijf. "Britse kleine ondernemingen kunnen er niet van uitgaan dat de euro ze niet raakt als ze niet handelen met de eurozone", zegt het blad. Het geeft praktische tips over boekhoudprogramma's en potentiële fraude. Maar het jaagt de MKB'ers ook angst aan. "Bedrijven in de eurozone met lagere transactiekosten en geen wisselkoersrisico kunnen heel goed uw ergste concurrent worden."

Ironspray, een bedrijfje in Wales van zestig man die instrumenten voor de textielsector maken, heeft het licht gezien. Het exporteert het grootste deel van zijn productie, waarvan veertig procent naar Ierland en het continent, en het importeert vrijwel alle grondstoffen. "De euro geeft iedereen gelijke kansen", zei directeur David Calder tegen economen van de universiteit van Durham, die landelijk onderzoek doen naar Britse voorbereidingen voor de nieuwe munt. "Nu vraag ik me nog af waarom, zeg, de Duitsers goedkoper kunnen werken. Misschien hebben ze slimmer ingekocht, bespaard op arbeid of is het iets met de wisselkoers van de D-mark. Maar als we allemaal in dezelfde munt werken, kan ik veel wegstrepen en zien wat me te doen staat."

Als het zo helder ligt, wanneer stappen de Britten dan in? Dat is de vraag. Blair beloofde een besluit over een referendum te nemen binnen twee jaar na een Labour-verkiezingsoverwinning, die hij binnenkort hoopt te boeken. Maar wie een 'vroeg referendum' verwacht, vergist zich, zegt Bob Worcester, een toonaangevende opiniepeiler. "Blair is niet iemand die risico's neemt", zegt hij. "Het komt op zijn vroegst in 2005." Tegen die tijd, hoopt Blair, heeft de euro via de zijdeur zijn entree gemaakt. Omdat vastelanders de munt meebrengen. Omdat Britten de munt op vakantie zien, leren gebruiken en thuis wisselen. En omdat het bedrijfsleven heeft ontdekt dat de euro 'de Europese dollar' aan het worden is. Dan is de economische praktijk de politiek voorbijgesneld.

De Conservatieve oppositieleider William Hague kan nu dus gerust met Keep the £-vaandels door het land trekken. Zijn doembeeld van een 'onherkenbaar Britain' waarin Gordon Brown 'de schoothond van Frankfurt' wordt, appelleert toch alleen aan de tien procent rabiate anti-Europeanen die hij helemaal niet meer hóeft te bekeren. De meerderheid van de Britten twijfelt vooral, zo blijkt uit peilingen. Ze willen zich graag over de streep laten halen door mensen die ze betrouwbaar vinden, zeggen ze. En ze geloven hoe dan ook dat het pond Sterling over tien jaar niet meer bestaat, omdat ze ook wel weten dat het economisch noch politiek slim is als hun land aan de Europese zijlijn blijft staan. Van die grote groep aarzelaars moet Tony Blair het over een paar jaar hebben.

Dit is het vijftiende verhaal in een serie over de introductie van de euro

www.nrc.nl/Economie