Dossier Euro

Nieuws

De invoering van de euro

De koers van de euro

Europese Centrale Bank

Economische en Monetaire Unie

Meningen

Feiten en cijfers

Links

Oostenrijk nu euro-sceptisch

Aanvankelijk was er in Oostenrijk veel enthousiasme voor de euro. Maar de Europese boycot tegen de regeringscoalitie van ÖVP en FPÖ heeft kwaad bloed gezet.

Door onze redacteur JOOP MEIJNEN

WENEN, 13 FEBR. Het lekkers van patisseriezaak Ch. Demel's Söhne is dubbel geprijsd. De Kirschtorte kost nu 50 shilling; over minder dan elf maanden gaat zij voor 3,63 euro over de toonbank. "Dan kunnen de klanten er vast aan wennen", zegt hoofdverkoopster Christine Reisinger. Problemen verwacht ze nauwelijks, ook niet voor de twintig serveersters. "Het afrekenen duurt in het begin misschien wat langer, maar daar hebben ze wel ervaring mee. U kunt bij ons nu ook al terecht met dollars, marken en lires."

De gerenommeerde Hofzuckerbcker (sinds 1786) aan de Kohlmarkt in Wenen is een uitzondering. Voor het leeuwendeel van het traditioneel sterk vertegenwoordigde midden- en kleinbedrijf in Oostenrijk moeten de voorbereidingen op de nieuwe munt nog beginnen. Verwonderlijk is dat niet, want het aanvankelijke enthousiasme over toetreding tot de Europese Unie (1995) en kwalificatie voor de muntunie is het afgelopen jaar danig bekoeld.

Debet daaraan zijn de (bilaterale) diplomatieke sancties die de veertien andere EU-landen een jaar geleden troffen. De nieuwe coalitie de conservatieve ÖVP en de rechtspopulistische FPÖ kon in hun ogen geen genade vinden. Er moest een heuse Commissie van Wijzen aan te pas komen om het boze buitenland tot inkeer te brengen. Maar toen was er meer dan een half jaar verstreken en Oostenrijk geduikeld naar de laatste plaats in de eurobarometer die de publieke steun voor de nieuwe munt weergeeft.

Daar komt nog iets bij. De nieuw-rechtse coalitie onder leiding van kanselier Wolfgang Schüssel moet fors bezuinigen op de overheidsuitgaven. Gebeurt dat niet dan overtreedt Wenen de spelregels van de muntunie. Bovendien moet het corporatistische bestel van de Alpenrepubliek op de helling omdat het op gespannen voet staat met de voltooiing van de gemeenschapplijke interne markt. Beide ingrepen doen pijn en vergroten de onzekerheid. Ze komen het Europese sentiment niet ten goede en versterken de gehechtheid aan de shilling.

Temidden van deze scepsis moet de Oostenrijkse regering zien de voorkomen dat de basis voor de overgang naar de euro niet nog smaller wordt. Ze heeft een speciale wet (Eurowhrungsangabegesetz, EWAG) uitgevaardigd. Daarin staat dat alle producten en diensten uiterlijk per 1 oktober dubbel geprijsd moeten zijn (tot het einde van de overgangsperiode op 28 februari 2002).

Een belangrijke bondgenoot is de VKI, de Oostenrijkse consumentenbond. Zij maakt zich de meeste zorgen over afronding naar boven en afwenteling van de kosten (zoals van dubbele boekhouding en extra kassa's) op de klanten. "In de supermarkten zal het wel loslopen", voorspelt Max Reuter van de VKI, "daar komen de mensen vrijwel dagelijks en is de onderlinge concurrentie scherp. Maar elders zal veel afhangen van de alertheid van de klanten." De VKI zal speciaal voor klachten van consumenten een euro- hotline en een e-mailadres openen. Zondaren moeten rekenen op negatieve publiciteit. Reuter: "Firma's die heimelijk de prijzen verhogen nagelen we aan de schandpaal."

Vanuit het Kanzleramt aan de Ballhausplatz, waar nog elke week enkele tientallen tegenstanders van de zwart-blauwe coalitie komen demonstreren, leidt Rainer Newald de campagne die een soepele overgang naar de euro moet waarborgen. Drie jaar zijn ze daar al mee bezig. Periodiek evalueren zij de stand van zaken en bespreken zij de knelpunten.

Newald: "We hebben zes doelgroepen geselecteerd die we intensief bewerken met een breed scala aan activiteiten. Parallel daaraan mikken we met klassieke campagnes op een ruime verspreiding van euro-informatie onder alle lagen van de bevolking." De doelgroepen zijn midden- en kleinbedrijf, consumenten, ouderen, jongeren, gemeenten en 'speciale groepen' (gehandicapten, toeristen en minderheden).

Een paar voorbeelden. Voor ondernemers worden per regio en per branche roadshows verzorgd die antwoord geven op de vraag: hoe stel ik mijn bedrijf het beste in op de euro? Voor scholen is een reizende tentoonstelling samengesteld. En voor gemeenten is een competitie opgezet waarvoor een jury een scorebord bijhoudt met bijbehorende publiciteit na elke tussenronde. De Eurotrain met publieksinformatie, afgelopen november al een groot succes, spoort later dit jaar opnieuw kris-kras door het land. Voor bezoeken aan bedrijven is er een Euromobil.

Van de in totaal 15 miljard eurobiljetten komen er bij de start 340 miljoen beschikbaar voor de Oostenrijkse markt; van de 50 miljard euromunten krijgt het land er 1,5 miljard. Ondernemers kunnen vanaf 1 september een 'startpakket' met euromunten ter waarde van ongeveer 2.000 shilling (320 gulden) kopen. Medio december komen er voor de burger 33 euromunten (ter waarde van circa 200 shilling) beschikbaar om alvast te oefenen. "De bedoeling is dat die vanaf 1 januari in omloop komen en niet als souvenir worden bewaard", zegt Newald.

Oostenrijkers krijgen sowieso meer met munten te maken. Hun kleinste biljet is nu 20 shilling waard. Bij de nieuwe valuta staat op het kleinste biljet 5 euro, bijna 70 shilling. "Maar daarmee krijgen de Italianen het nog veel moeilijker dan wij", lacht Nikolaus Chiari van het eurobureau. Met een koers van 1 euro tegen 13,7603 shilling beveelt hij enige oefening aan. "Het is lastig omrekenen", zegt Chiari. Het populaire Lotto-kansspel heeft al besloten de kleinste inleg van 10 shilling om te zetten in 1 euro. Chiari: "Het zou catastrofaal zijn als iedereen op die manier naar boven gaat afronden." De Lotto-directie heeft andere zorgen. Zij vreest omzetverlies, omdat in euro's veel minder vaak een aanlokkelijke 'miljoenenwinst' in het vooruitzicht kan worden gesteld.

Achtste deel in een serie over de voorbereidingen op de komst van de euro in twaalf Europese landen. Eerdere afleveringen verschenen op 20, 24, 26 en 30 januari, 2, 6 en 8 februari.

www.nrc.nl/Economie