F I L M V O O R A F :
Agua, chocolate
PETER DE BRUIJN
Het matriarchaat is ook geen
pretje. Zoveel is duidelijk na het zien van Como agua para
chocolate, de verfilming van de bestseller van Laura Esquivel, die
in Nederland verscheen onder de titel Rode rozen en tortilla's.
Tita, de heldin, wordt geterroriseerd door haar moeder, een weduwe die
in slechtheid iedere stiefmoeder in de sprookjes van Grimm overtreft.
Tita mag volgens oud Mexicaans gebruik niet trouwen, omdat ze als
jongste dochter tot haar dood voor haar moeder moet blijven zorgen.
Haar sullige geliefde trouwt daarom met haar zus, zodat hij toch in de
buurt van Tita kan zijn. Andere oplossingen waren denkbaar. "Je had me
beter kunnen schaken", constateert Tita fijntjes, vele gecompliceerde
wendingen later.
Tita wordt als assepoester verbannen naar de keuken, waar ze symbolische
gerechten maakt - kwartels in een saus van rozenblaadjes bijvoorbeeld -
die een magische uitwerking blijken te hebben. Eten en erotiek hebben
iets met elkaar te maken, vindt Esquivel, die ook het scenario schreef
en getrouwd is met de regisseur Alfonso Arau. "Borsten die de liefde
niet hebben gekend zijn als deeg dat niet gerezen is", zo bespiegelt
Tita. De brandende blikken van haar minnaar voelen op haar huid aan
"als oliebollenbeslag in de hete olie". Enzovoorts. De recepten zijn te
vinden in het boek Rode rozen en tortilla's. Er bestaat ook een
luxe, culinaire editie.
De Mexicaanse revolutie van 1910-1920 dient als achtergrond, maar is
niet meer dan een decor. "Revolutie is niet gevaarlijk. Rode pepers,
die zijn pas gevaarlijk", zegt de mater familias ergens.
Na twintig minuten zijn al een geboorte, een dodelijke hartaanval, een
buitenechtelijk kind, een onmogelijke liefde en een trouwerij voorbij
gekomen, ondersteund door een zwoel muziekje. Dat gaat in de rest van
de film zo door, van hoogtepunt naar hoogtepunt. Alles wordt daarbij
ook nog eens duidelijk uitgelegd. Niemand kan zo goed een meloen
splijten als de boze moeder van Tita, want "in dingen kapot maken is ze
een kei". En de expliciete moraal: "Over de liefde moet je niet
nadenken, die moet je voelen."
Telkens als je denkt dat je alle romantische clichés nu wel
voorbij hebt zien komen - zonsondergang, kampvuur, zoute tranen, een
kistje met liefdesbrieven - blijk je er toch nog een paar vergeten te
zijn: rode rozen, kaarslicht, een medaillon in de vorm van een hartje.
Treurig maar waar: Como agua para chocolate is in de Verenigde
Staten de best bekeken niet-Engelstalige film ooit.
Como agua para chocolate (Alofonso Arau, Mexico, 1992), Canvas,
23.40-1. 30u.