OM voelt zich onterecht afgestraft

De opdracht van het hof om de vervolging van Mink K. te staken, valt justitie zwaar. Ook de Tweede Kamer heeft weinig begrip voor het onalledaagse arrest.

Door onze redacteur MARCEL HAENEN
AMSTERDAM, 18 APRIL. Tip voor boeven: laat je bij het opsporingsapparaat inschrijven als informant. Word je gearresteerd, laat dan discreet uitlekken dat je inlichtingen aan justitie verstrekte. Goede kans dat het openbaar ministerie (OM) dan later door het gerechtshof wordt afgestraft in de vervolging wegens het bekend worden van je informantenstatus.

Die les kan worden getrokken uit het gisteren gewezen arrest van het Amsterdamse gerechtshof. De raadsheren verklaarden justitie niet-ontvankelijk omdat publiekelijk bekend is geworden dat de 39-jarige van grootschalig wapenbezit verdachte Robert Mink K. informant was van het OM. Daardoor is hij in levensgevaar gebracht en moet hij vrijuit gaan.

Nu is justitie wat gewend. De recente geschiedenis van de strafrechtspleging leert dat het openbaar ministerie vaker blundert en vervolgens door rechters op de vingers wordt getikt. Maar dit arrest wordt door justitie als het toppunt van onrechtvaardigheid gezien. ,,We worden afgestraft terwijl we onze grondwettelijke plicht hebben gedaan: het desgevraagd informeren van het parlement'', zegt een verontwaardigde Amsterdamse hoofdadvocaat-generaal E. Myjer. ,,Je moet een parlementariër toch in vertrouwen iets kunnen melden.''

Mink K. werd zomer 1999 alom bekend in Nederland. De Kamercommissie-Kalsbeek onderzocht toen de erfenis van de zogeheten IRT-affaire, waarbij aan het licht was gekomen dat politie en justitie gebruik hadden gemaakt van ontoelaatbare opsporingsmethoden. De commissie maakte bekend dat criminelen met hulp van corrupte opsporingsambtenaren 15.000 kilo cocaïne hadden geïmporteerd. Ook had een officier van justitie met een bij deze affaire betrokken ,,topcrimineel vergaande afspraken gemaakt''.

Die informatie was volgens de vice-voorzitter van de commissie-Kalsbeek, A. Rouvoet (RPF), gevonden in een kluis bij het OM. In het Kamerrapport werden bij deze bevindingen geen namen genoemd. In verschillende perspublicaties werd evenwel op basis van anonieme bronnen gemeld dat de bewuste topcrimineel Mink K. was die met officier van justitie F. Teeven had onderhandeld. Die gang van zaken wordt het OM nu aangerekend. Dan had justitie de Kamercommissie maar niet moeten informeren. Het OM had in de overeenkomst met Mink K. in 1998 vastgelegd ,,geen openbaarheid'' aan de afspraken te geven. Dit arrest heeft ,,grote staatsrechtelijke implicaties'', zegt Kamerlid Dittrich (D66) die ook in de commissie-Kalsbeek zat. ,,Hoe kan het parlement nu het werk van justitie onderzoeken als dit de consequentie kan zijn? Het hof heeft hier niet goed over nagedacht.''

De uitspraak legt een bijzondere verantwoordelijkheid bij de pers. Als journalisten namen publiceren van bijvoorbeeld anonieme getuigen of informanten kan dit fatale consequenties hebben voor de vervolging, zo blijkt uit het arrest van gisteren.

Het Amsterdamse hof voedt ,,een cultuur van angst'' bij het OM, zeggen bronnen bij justitie in de hoofdstad. Die andere hoofdrolspeler uit de IRT-affaire, Etienne U., werd twee jaar geleden door hetzelfde hof vrijgesproken nadat hij door de Amsterdamse rechtbank tot zes jaar wegens drugshandel was veroordeeld. En dit hof stuurde in februari ook een Turkse drugsverdachte naar huis, omdat bekend was geworden dat hij informant was. Nu vernietigt het hof een uitspraak van de rechters die Mink vorig jaar nog op grond van hetzelfde feitencomplex tot 3,5 jaar cel veroordeelden wegens wapenhandel. ,,Rechtspreken is kennelijk een wispelturige aangelegenheid'', klinkt het bij justitie.

Het hof wil dat Mink K. ook vrijuit gaat omdat een besloten gedeelte van de behandeling van zijn strafzaak in eerste aanleg bekend werd, omdat vergeten was de luidsprekers in de perskamer uit te zetten. Het hof gaat ervan uit dat dit ,,per ongeluk'' is gebeurd maar straft het OM ook voor dit incident. Mink heeft hierdoor namelijk geen eerlijk proces kunnen hebben.

Door strafpleiters is het arrest met gejuich ontvangen. ,,Ik ben zeer ingenomen'', zegt advocaat C. Korvinus. Volgende maand begint het Amsterdamse hof aan de strafzaak tegen IRT-informant Krishnapersad J. Hij is begin deze maand tot twaalf jaar cel veroordeeld wegens drugshandel. Het verweer van Korvinus dat het OM niet-ontvankelijk moest worden verklaard omdat bekend was geworden dat ook Kris informant was, werd door de Haarlemse rechtbank nog verworpen. De informantenrol van Kris was namelijk geopenbaard door de pers. Dat kun je justitie niet aanrekenen, aldus de rechtbank. Met dit arrest van het hof is de kans heel groot dat ook de laatste IRT-verdachte vrijuit gaat. ,,Het openbaar ministerie heeft nu een enorm probleem'', zegt Korvinus. De tactiek van justitie om met boeven boeven te vangen, lijkt met dit arrest voorlopig kansloos. ,,Justitie mag geen informanten meer gebruiken die met een half been in de criminele wereld staan''.

Mink K. blijft voorlopig achter slot en grendel, hij moet nog een oude veroordeling wegens drugs- en wapenhandel uitzitten. Als hij in vrijheid wordt gesteld is dat overigens geen onverdeeld genoegen, nu zo nadrukkelijk bekend is geworden dat hij justitie tipte. Zijn vrienden en criminele relaties Sam Klepper en Jan Femer werden vorig jaar in Amsterdam geliquideerd. Minks advocate A. van der Plas kondigt al aan dat ze met justitie gaat onderhandelen over een schadevergoeding en een beschermingsregeling voor haar cliënt. Zo pijnlijk eindigt de vervolging van een topcrimineel voor justitie.