NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Na twee uur naar zielige boeren te hebben gekeken, bleef ik met de belangrijkste vragen zitten: waar gaat het geld van de tv-actie heen als wij het op de giro hebben gestort? Moet de veehouderij net zo intensief worden als ze was? Is de boerensector niet al rijkelijk bedeeld met subsidie? Daar kregen we geen antwoord op. Ik ben bang dat de TROS het zelf niet weet. "Er is nog heel veel onduidelijk", zei presentatrice Tineke Verburg, dus we moesten haar maar vertrouwen.

Terwijl Bennie Jolink van Normaal zijn liedjes speelde en co-presentator Pieter Winsemius zijn vragen aan het panel stelde kreeg ik een onaangenaam gevoel. Houden alleen boeren geld aandeze actie over, of ook de werkloze chauffeurs van de vervoersbedrijven en de restaurants en pensions in de geblokkeerde regio? Die chauffeurs hebben geen dure landbouwgrond. De boeren weten zelf niet eens wat ze van de overheid krijgen, want de epidemie van mond- en klauwzeer is nog niet voorbij. Geruimde boeren krijgen wat mij betreft minder prioriteit dan drenkelingen van de overstroming in India of in Mozambique. Eigen bloed en bodem is een nieuwe liefdadigheidsmarkt. Dankzij deze actie haalt Financiën misschien de Zalm-norm nog. Hield premier Kok daarom een opgenomen pleidooi om geld te geven? "Ik spreek van harte de hoop uit dat ook ú uw bijdrage zult leveren", zei hij. Televisie-acties zijn een industrie, zeker voor de TROS. De gift is een consumptie van aangenaam zelfgevoel tegen betaling. De ontlading van het waargenomen leed, het brok gaat uit de keel. Doet er niet toe waarvoor. Ivo Niehe, die ons zaterdag met zijn zoetgevooisde stem opriep tot giften, produceert de shows met zijn eigen onafhankelijke bedrijf. Hoeveel deze rijke tv-dominee ervoor krijgt, blijft geheim, want de liefdadigheidsshows munten niet uit in transparantie voor de kijker. Zelden hoor je achteraf wat er met het geld is gebeurd. Geen functionaris kan het zich veroorloven bij zo'n actie achter te blijven, zeker geen politicus. Anders wordt het programma een actie tegen hem. Iedereen moet desgevraagd in de rijdende bus springen. Toch meende ik in de verklaring van minister Brinkhorst scepsis te bespeuren. Hij kwam niet naar de uitzending, zei hij in een van tevoren opgenomen interview: "Ik hoop dat men zich realiseert dat ik een avond eventjes moet uitrusten. Daar kom ik voor uit", zei hij. Zeker, de actie was een "prima initiatief", zei Brinkhorst tactisch maar "ik wil ook het zieligheidsgehalte van de boeren niet verhogen. Boeren zijn ondernemers en moeten weer aan de slag." Brinkhorst zou een machteloze indruk maken als hij als vaste deelnemer aan zo'n avond om onze giften zou bedelen. Ook oud-minister van Landbouw Braks ging het niet in de eerste plaats om geld. Hij riep op tot steun "vooral in morele zin omdat deze mensen een moeilijke tijd doormaken". Morele steun aan wegens besmettingsgevaar op hun erf ingesloten boeren en hun kinderen wordt gegeven. Telefoneren en boodschappen doen door kennissen en familie, vlaggen halfstok in Alphen aan den Rijn. De Geert Groteschool uit Amsterdam demonstreerde met spandoeken die teksten droegen als 'geef varkens de ruimte'. Of de boeren daar nou zo gelukkig mee zijn... Ede stuurde bloemetjes naar de ingesloten boeren, waar mogelijk virussen aan kleven. Uitgevers stuurden stripboeken naar de kinderen die niet naar school kunnen. Van dergelijke gebaren komt de TROS niet uit de kosten.

Er is perspectief, bleek uit een reportage uit het Noord-Limburgse Venhorst. Na de uitbraak van de varkenspest in 1997 had boer Melis zijn varkensstapel weer terug, even intensief als voorheen. Op kosten van de overheid? "Dit keer moeten we wel de discussie aangaan", waarschuwde viroloog Osterhaus. "Na de varkenspestperiode zijn we overgegaan tot de orde van de dag". Helaas past een al te kritische belichting niet in een actie waar de gevoelens van de kijker moeten worden bewerkt. Eerst geld bedelen, dan zien we wel weer verder.