Leren voor agent in brugjaar

Ze zijn zestien, komen van het vmbo, ze houden van uniformen en zijn schaars. Leger en politie zijn er gek op. Deel 2 van een tweeluik over personeel werven via het onderwijs: de politie.

Door GUUS VALK
LEIDEN, 14 APRIL. Agent worden, dat is strijden tegen vooroordelen. ,,Als ik straks een fout maak, ziet iedereen het'', weet Ron Kuipers (17), een lange, bedachtzame jongen. Zijn klasgenoot Wouter Boer (17) valt hem bij: ,,Sommige mensen zullen me uitlachen op straat. Een uniform, dat valt nu eenmaal op.'' Niks van aantrekken, verbetert een klasgenoot hen. ,,Je moet maar zo denken: agressie is gericht tegen het uniform. Niet tegen de persoon.''

Op het Regionaal Opleidingscentrum (ROC) Leiden wordt de eerste lichting van het ‘brugjaar politie' klaargestoomd voor het grote werk. De 35 cursisten, vrijwel allemaal ‘koud' van het vmbo, leren in dit jaar de basisvaardigheden van de politieagent. Leuke dingen, zoals fouilleren en aanhouden, en minder leuke dingen, zoals baliewerk en sociale vaardigheden.

Het politiekorps Hollands-Midden regelt stages, gastdocenten en acteurs voor oefeningen, terwijl het ROC ervoor zorgt dat de leerlingen na een jaar met een diploma van algemeen beveiligingsmedewerker de school verlaten, zodat ze ook verder kunnen als ze afvallen bij de selectie voor de politie.

De belangen voor de politie zijn groot. ,,De zestienjarigen die het vmbo verlaten, zijn een belangrijke doelgroep'', zegt projectleider J. Simmelink. ,,Ze moeten alleen wachten tot ze zeventien jaar en acht maanden zijn om naar de politieschool te gaan. Geen wonder dat de doorstroming stokt.''

De politie erkent dit. Woordvoerder H. Schreuder van het Instituut voor werving en selectie van de politie: ,,De arbeidsmarkt wordt steeds krapper en als we ze niet meteen na hun schooltijd opvangen, zijn we ze gewoon kwijt. Dan gaan ze andere dingen doen.''

Zeven ROC's in Nederland houden samen enkele honderden leerlingen ‘vast' voor de arbeidsmarkt in een brugjaar politie, overigens nog altijd minder dan het leger (467 leerlingen op elf ROC's). De politie vindt de resultaten bemoedigend, de opleidingen zitten overal vol en de uitval bij de selectie voor de politieschool is lager. Waar normaal 80 procent van de kandidaten voor de opleiding van agent bij de toelatingsselectie afvalt, is dat percentage bij de kandidaten van de brugjaren nog geen zestig. Leerling Wouter Boer weet waarom. ,,Hier leer ik dat politiewerk ook nadelen heeft, terwijl het me eerst trok door de actie en de spanning. Maar ik weet nu ook dat geen enkele baan toppieleuk is.''

Mooi project, vindt de politie, maar het blijft een noodoplossing. Het gaat immers om een paar honderd extra leerlingen – een klein aantal vergeleken met het personeelstekort, dat vooral in de grote steden hoog is. De meest recente cijfers, uit 1999, gaan uit van 1.500 vacatures per jaar, maar dat aantal is volgens de politie en de vakbonden alweer achterhaald. Tot 2010 verwacht de politie in totaal 15.000 vacatures te moeten vullen.

Een banenlijn en een campagne om jongeren aan te spreken, Waar jij voor staat, is nodig op straat, hebben weliswaar het imago van de politie verbeterd, maar het tekort is nog verre van opgelost.

Agenten-in-opleiding krijgen vanaf begin dit jaar betaald, 2.500 gulden bruto per maand. Bovendien gaat vanaf 2002 het anderhalf jaar durende politieonderwijs op de schop. Het aantal opleidingsniveaus wordt uitgebreid van drie (surveillant, agent, inspecteur) naar vijf. Voor het laagste niveau, assistent-politiemedewerker, is straks een vbo-diploma voldoende. Voor de nieuwe opleiding ‘politiekundige' (vier jaar, op bachelor- of masterniveau) is een havo- of vwo-diploma vereist. Dat zijn noodzakelijke aanpassingen, vindt woordvoerder P. Beljon van het Landelijk Selectie- en Opleidingscentrum Politie (LSOP). ,,De politieopleiding is nu een pure bedrijfsopleiding, je leert het vak van agent. We willen dat breder maken, om jongeren meer perspectief te bieden.''

Sinds de 26 regiokorpsen zelf verantwoordelijk zijn voor de instroom van jonge agenten, hebben veel korpsen de eisen waaraan agenten moeten voldoen, eigenhandig gewijzigd. Zo wijken nu negen korpsen af van de minimale eisen voor de instroom van agenten die het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) vermeldt op de wervingssite van de politie op internet (www.politie.nl). In al deze gevallen moeten aspirant-agenten meer in huis hebben dan de internetsite hun vertelt. Dat is heel verwarrend, geeft het LSOP toe. Beljon: ,,Je ziet nu dat het ene korps de standaardeisen hanteert, terwijl het andere vmbo met zang en dans of havo met groot rijbewijs vraagt.''

Als een aankomend agent wil worden opgeleid bij het korps Amsterdam-Amstelland, is een afgeronde mavo-d opleiding met drie jaar werkervaring op mbo-niveau vereist. Een afgeronde mbo-opleiding of een havo-diploma is ook goed. Op de wervingssite van de politie staat echter dat het niveau van mavo-c of zelfs vbo-c al voldoende is. Beljon: ,,En dat is raar, voor zestienjarigen is er immers maar één politie.''

De politie wil bovendien meer werk maken van het actief binden van jongeren. Bij de politie bestaan zijn vergevorderde plannen om ook zelf zestienjarigen te gaan opleiden, vertelt een medewerker van het Instituut voor werving en selectie. ,,Er liggen plannen klaar om de leeftijd waarop je met de opleiding kunt beginnen, te verlagen naar zestien, maar daar moeten we nog een goede vorm voor bedenken. Het is in ieder geval niet de bedoeling dat er minderjarigen met wapens gaan rondlopen.''

Als blijkt dat de politiepet de leerlingen van ROC Leiden niet helemaal past, is het brugjaar toch geen verspilde tijd geweest. ,,Je leert hier integer te zijn, meelevend'', denkt Pieter Brusse (20) hardop. ,,En natuurlijk leer je luisteren: de mensen op straat zijn immers je klanten.''

Zie ook:

In gevechtstenue naar school (13 april 2001)