Alexander en Máxima speelden sleutelrol

Door onze redacteuren JACO ALBERTS en GIJSBERT VAN ES
DEN HAAG, 14 APR. Kroonprins Willem-Alexander en vooral Máxima Zorreguieta hebben een sleutelrol gespeeld bij het overtuigen van vader Jorge Zorreguieta om niet naar Nederland te komen op hun huwelijksdag. De prins en zijn aanstaande vrouw waren aanwezig bij een gesprek tussen minister van Staat Van der Stoel en Zorreguieta in het Braziliaanse Sao Paulo, waar Máxima's vader uiteindelijk toezegde weg te blijven bij het huwelijk.

Dat blijkt uit gesprekken die deze krant voerde met nauw betrokkenen. Of Zorreguieta zou toegeven, was tot het laatste moment onzeker.

Bij aanvang van het laatste van drie gesprekken met Van der Stoel bleek Zorreguieta slechts bereid een schriftelijke verklaring af te geven waarin hij stelde ,,te overwegen'' niet bij de bruiloft aanwezig te zijn. Van der Stoel maakte hem toen duidelijk dat die verklaring niet ver genoeg ging. Pas na een apart gesprek met Máxima en Willem-Alexander besloot Zorreguieta expliciet te verklaren dat hij niet naar Nederland zou komen. Deze verklaring ondertekende hij ter plekke.

Ook als de vader van Máxima resoluut had vastgehouden aan zijn wens bij de bruiloft van zijn dochter aanwezig te zijn, wilde Willem-Alexander het huwelijk doorzetten. Zonder toestemming van het parlement had hij moeten afzien van de troonsopvolging. Een breuk tussen Máxima en haar familie wilde de prins tegen iedere prijs voorkomen.

Máxima was in de dagen voor de ontmoeting in Sao Paulo, op 10 maart, al bij haar vader in Buenos Aires, omdat zij de taak op zich had genomen hem te overtuigen. Eerdere gesprekken die Van der Stoel in New York met Zorreguieta voerde, waren zonder resultaat gebleven. Willem-Alexander was in de week voor Sao Paulo op werkbezoek in New York en Boston, waar hij in een persgesprek verwees naar een ingezonden brief van ex-dictator Videla. De verontwaarding hierover in Nederland bracht hem ertoe spoorslags naar S~ao Paulo af te reizen om Máxima en Van der Stoel te helpen bij het overtuigen van Zorreguieta. Over de precieze formulering van diens verklaring is in S~ao Paulo nog uitgebreid onderhandeld.

Premier Kok begon in de nazomer van vorig jaar met een klein team voorbereidingen te treffen voor een eventuele verloving. De achtergrond van Máxima's vader, die staatssecretaris was tijdens het bloedige Videla-regime in Argentinië, vormde het grootste probleem. Besloten werd de Nederlandse diplomatie buiten het onderzoek naar de antecedenten van Zorreguieta te houden. Het diplomatieke milieu zou te veel een borrelcircuit zijn, waardoor groot gevaar zou ontstaan voor uitlekken.

In geheime sessies op het Catshuis hebben Kok en zijn adviseurs vanaf de jaarwisseling overleg gevoerd met Willem-Alexander en Máxima. Beiden hebben nog lang de hoop gekoesterd dat er een oplossing mogelijk was, waarbij Zorreguieta op de een of andere manier bij de feestelijkheden aanwezig zou kunnen zijn.

Hoewel voor Kok al in het najaar vaststond dat Zorreguieta moest wegblijven, werd dat pas op 21 februari zo stellig aan het paar verteld. Dat deed Van der Stoel.

Vandaag in het Zaterdags Bijvoegsel van NRC Handelsblad: De kroon of het meisje. Uitgebreide reconstructie over hoe Wim Kok, Max van der Stoel en Máxima Zorreguieta Nederland behoedden voor een constitutionele crisis.